ΑnimartistsΆρθρο: Ηρώ Δημητρίου
Εκπαιδευτικός Π.Ε.
«Πατέρας» σημαίνει κάτι πολύ παραπάνω από το να αποκτήσεις, απλώς, ένα βιολογικό παιδί. Άντρες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά σαν ατυχήματα, άντρες που παρατούν και δε θέλουν επαφή με τα παιδιά τους, άντρες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά ως «βαρίδια», απέχουν χιλιόμετρα από την έννοια του πατέρα, του προστάτη, του οδηγού, του προτύπου.
Η εμπλοκή του πατέρα στην ανάπτυξη του παιδιού, είναι καταλυτική συναισθηματικά, αν και είχε αγνοηθεί για χρόνια από την επιστημονική έρευνα. Η σχέση του παιδιού με τον πατέρα του καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο που εκείνο εκφράζει και διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, τις εκφράσεις του, ακόμη και τη σεξουαλικότητά του. Ιδιαίτερα κρίσιμος , μάλιστα, είναι ο δεσμός πατέρα- γιου, αφού ο πατέρας αποτελεί το πρωταρχικό, βασικό πρότυπο, που καλείται ο γιος του να θαυμάσει και να μιμηθεί.
Ένας πατέρας εντελώς απών από το σπίτι, θέτει τον γιο του σε μια αναγκαστική ανάπτυξη χωρίς το αναγκαίο πατρικό πρότυπο, που, στατιστικά, όμως, θα αναζητηθεί και θα αναπληρωθεί από κάποιο άλλο άτομο στη ζωή του εκάστοτε παιδιού. Αφήνει ένα δυσαναπλήρωτο κενό στην παιδική ψυχή, αφού το παιδί μεγαλώνει ξεκάθαρα, ολοκληρωτικά, χωρίς πατέρα.
Τι συμβαίνει, όμως, με τους… μισούς πατέρες; Εκείνους που μεγάλωσαν τα παιδιά μαζί με τη σύζυγό τους, αλλά ο πατρικός τους ρόλος εξαντλήθηκε μόνο στις υλικές παροχές; Mε εκείνους που.. ήταν κατ’ επίφαση πατέρες;
Η άσκηση των πατρικών καθηκόντων απαιτεί κάτι πολύ παραπάνω από τα χρήματα και την αγορά παιχνιδιών. Το τελευταίο που χρειάζεται ένα παιδί για να μεγαλώσει σωστά, είναι τα χρήματα, τα αλόγιστα αγαθά. Ένα μικρό πλάσμα γεννιέται, περιμένοντας από τους γονείς του να το πάρουν από το χέρι και να του μάθουν τον κόσμο. Μέσα από τα παιδιά του, ο κάθε πατέρας έχει την ευκαιρία να ανακαλύψει ξανά τον κόσμο, γενόμενος ο πρώτος δάσκαλος των απογόνων του. Κρατάει στα χέρια του τη γνώση του παιδιού του, όταν απαντάει με υπομονή στις ερωτήσεις του και του χτίζει αυτοπεποίθηση όταν γελάει με τα παιδικά του αστεία. Δένεται συναισθηματικά μαζί του, όταν εμπλέκεται ενεργά στη ζωή του γιου του, δίνοντας προσοχή στα μικρά πράγματα που απασχολούν το παιδί του- αφού για εκείνο, είναι τα πιο σημαντικά. Χτίζουν σχέση πατέρα- γιου, όταν πάνε μια βόλτα, όταν κλωτσούν μια μπάλα, όταν ζωγραφίσουν μαζί και όχι όταν ο μπαμπάς δουλεύει πολλές ώρες, ώστε να μη λείψει τίποτα στο παιδί του. Γιατί, μαντέψτε τι του λείπει τότε..
Ο μπαμπάς. Δηλαδή, το βασικότερο.
Αλήθεια, πόσο θλίψη νιώθει ένα παιδάκι, όταν νιώθει μόνο; Πόση απόρριψη δέχεται ένας μικρός ανθρωπάκος, όταν νιώθει συνέχει πως ενοχλεί τον πατέρα του; Όταν ένας πατέρας διώχνει τον γιο του μακριά, για να απομονωθεί στον κόσμο του, πετάει σίγουρα από τον κόσμο και τον γιο του, μια για πάντα. Ένας πατέρας που μπαίνει στο σπίτι με κακοκεφιά, αρνητισμό, πικρία, θυμό, επίκριση, είναι ένας άνθρωπος δυστυχής. Είναι ένας πατέρας μισός, αφού δεν αφουγκράζεται πως ο εαυτός και η διάθεσή του, δεν μπορεί πια να αποτελεί το κέντρο του μικρόκοσμου του σπιτιού. Γίνεται ένας πατέρας συναισθηματικά απών, που απορρίπτει με κάθε λόγο του το παιδί του, που το κάνει να βιώνει μια απίστευτη ματαίωση από τα πρώτα παιδικά του χρόνια και που προοδευτικά, αποσυνδέεται από το ρόλο του προστάτη στα μάτια του παιδιού. Παίρνει τη θέση ενός κακού «χωροφύλακα», μπροστά στον οποίο , το παιδί θα δείχνει με τον καιρό μόνο ένα πλαστό «καθωσπρέπει» σεβασμό, μη αφήνοντας να διαφανεί τίποτα από το χιούμορ, τον χαρακτήρα του, τις επιθυμίες του. Μετατρέπεται, μπροστά στον πατέρα του, πάντα σε ένα άβουλο πλάσμα, προκειμένου να περάσει όσο το δυνατόν περισσότερο απαρατήρητο, αλώβητο από τη γνωστή κριτική που του ασκείται και που διαμόρφωσε έναν πληγωμένο συναισθηματικό κόσμο. Ένα αγόρι απογοητευμένο από τον πρώτο του «ήρωα», τον μπαμπά του.
Πόσο κρίμα είναι να φέρνει κανείς στον κόσμο ένα παιδί και να το γνωρίζει στην πραγματικότητα λιγότερα από όλους τους άλλους.. Και πόσο αρνητισμό γέμισε κάποτε μια παιδική ψυχή, ώστε το παιδί αυτό να κλείνει , συνήθως, ερμητικά, κάθε συναισθηματική δίοδο στα χρόνια που ακολουθούν;
Το πόσο κοντά συναισθηματικά είναι ένας πατέρας με το παιδί του, όταν αυτό βρίσκεται σε τρυφερή ηλικία, θα καθορίσει και τη μετέπειτα σχέση τους. Αν βλέπετε ενήλικους γιους να κάνουν παρέα, να γελάνε, να επικοινωνούν και να νιώθουν άνετα με τους πατεράδες τους, τότε η σχέση που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια σας, πήρε χρόνια για να θεμελιωθεί και .. «κρατάει» ήδη γερά από τα βρεφικά χρόνια. Ο μπαμπάς αυτός, κατόρθωσε να εμπλακεί ενεργά στη ζωή του γιου του και να κατακτήσει πρώτα την αγάπη και μετά τον σεβασμό του. Κατάφερε να είναι κοντά με τον γιο του και να έχει τον ρόλο του υποστηρικτή, αφού το παιδί του ήξερε ήδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής του, πως ο μπαμπάς του είναι εκεί να τον ακούσει. Ο γιος του γνώριζε πως ο πατέρας του δε θα τον αποπάρει, δε θα τον μειώσει, δε θα τον απορρίψει. Και ο μπαμπάς αυτός, την υπομονή που έκανε τότε και για όλα τα χρόνια, την εξαργυρώνει με την αμέριστη αγάπη, αποδοχή και σχέση με τον γιο του, για όλη την υπόλοιπη ζωή σου. Είναι μέσα στη ζωή του ενεργά και όχι ως κομπάρσος. Γνωρίζει εκείνος τον γιο του καλύτερα από όλους, αφού διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στο να τον κάνει τον άντρα που είναι σήμερα το αγοράκι του.
Συχνά, όμως, ακούμε μπαμπάδες να παραπονιούνται για το πόσο απόμακρα είναι τα παιδιά τους. Πόσο αντιδραστικά, πόσο «κλειστά», πόσο..ζόρικα. Πόσο τους τυράννησαν όταν ήταν μικρά και πόσο κακότροπα αντιδρούσαν. Χωρίς καμία συσχέτιση με τη συμπεριφορά των ίδιων προς τα παιδιά τους. Μιλούν έτσι, για τα παιδιά εκείνα, που μπορεί να είναι η ψυχή της παρέας.. τα πιο αστεία, τα πιο ευαίσθητα. Μόνο, όμως, όταν ο μπαμπάς λείπει.
Οι σχέσεις απαιτούν δυο μέλη, είναι δυναμικές και όχι στατικές. Οι συμπεριφορές θυμίζουν κάτι από τον κανόνα της φυσικής: «δράση»- «αντίδραση».
Αν δεν αγκάλιασες ποτέ τον γιο σου, δε θα σε αγκαλιάσει ποτέ.
Δεν του έμαθες την οικειότητα.
Αν δεν τον ρωτούσες για την καθημερινότητά του, δε θα σου μιλήσει για τη δουλειά του. Δεν του έμαθες το νοιάξιμο.
Αν δεν τον υποστήριζες να πάρει αποφάσεις, δε θα σου μιλήσει για τα νέα του σχέδια.
Δεν του έμαθες να έχει αυτοπεποίθηση μπροστά σου.
Αν δε γελούσες μαζί του όταν ήταν παιδάκι, δε θα σου δείξει ποτέ την αστεία πλευρά του.
Δεν του έμαθες την αποδοχή.
Δεν ήσουν ποτέ εκεί ολόκληρος.
Αφού ήσουν μισός πατέρας, θα έχεις μισό γιο.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Doherty, W. J., Kouneski, E. F., & Erickson, M. F. (1998). Responsible fathering: An overview and conceptual framework. Journal of Marriage & Family, 60(2), 277-292.
Lamb, M. E. (Ed.). (2004). The role of the father in child development (4th ed.). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc.
Taisuke, K. (2015). The Effect of Father Involvement in Childcare on the Psychological Well-being of Adolescents: A Cross-Cultural Study Taisuke kume. New Male Studies, VOL. 4, ISSUE 1, 2015, PP. 38-51
Freud, S. (1913). Totem und Tabu: Einige Übereinstimmungen im Seelenleben der Wilden und der Neurotiker. Beacon Press.