Μένη ΚουτσοσίμουΚείμενο: Μένη Κουτσοσίμου
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
ΜΔΕ στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Μεταδιδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Ιωαννίνων στην Ποιότητα Υπηρεσιών
Υπάρχουν προβλήματα που ποτέ δεν θα είχαμε λύσει αν ήταν πραγματικά δικά μας…
Μέρη για να κρυφτείς υπάρχουν αμέτρητα, όμως μία είναι η διαφυγή, παρόλο που οι πιθανότητες για να διαφύγεις εκ νέου είναι όσες και τα μέρη για να κρυφτείς.
Κι εκεί που όλα μοιάζουν τελειωμένα, αναδύονται άλλες δυνάμεις… κι αυτό σημαίνει ότι ζεις.
Η ψυχολογική ανθεκτικότητα και ελαστικότητα που μας διακρίνει ήταν βασική σταθερά στη ζωή του Κάφκα. Γιατί για να κερδίσεις ως μονάδα στην πάλη σου με τον κόσμο, οφείλεις να είσαι με το μέρος του κόσμου… μου πήρε πολύ καιρό για να το καταλάβω κι ακόμη περισσότερο για να το αποδεχτώ εμπειρικά ως γεγονός.
Στην πραγματικότητα υπάρχουν δύο τύποι ανθρώπων: εκείνοι που κολυμπούν ενάντια στο ρεύμα των γεγονότων και όσοι κυλάνε μαζί του, μία στάση που συνδέεται με τον Ταοϊσμό. Σύμφωνα με αυτή την χιλιετή κινέζικη φιλοσοφία, ο σοφός εμπιστεύεται την κίνηση, καθώς ο νόμος του Τάο γεννά τις αλλαγές, εφόσον όλα εμπεριέχονται σ’ αυτό. Η ίδια η ζωή συνεπάγεται σκαμπανεβάσματα, μεταμορφώσεις και μικρούς θανάτους, λόγω του δυναμικού της χαρακτήρα. Ενώ ό,τι δεν κινείται, είναι νεκρό. Όπως οι αλλαγές έχουν θέση στον ουρανό και παρακολουθούμε την κίνηση των άστρων και την τροχιά των μετεωριτών – η γη επίσης δεν σταματά να γυρίζει – είναι ό,τι χρειάζεται να γίνει αποδεκτό και από τον άνθρωπο, στο πέρα-δώθε της ζωής. Οι εποχές με τη σειρά τους και οι κύκλοι ζωής που ανοίγονται και κλείνουν στο διάβα μας, έχουν επίσης μία αρμονία που δεν κατανοούμε προκαταβολικά.
Υπάρχουν ωστόσο τέσσερις κανόνες που απεκόμισα στη μέχρι σήμερα εμπειρία μου και σας τους καταθέτω με όλο το σεβασμό και την ευθύνη που με διέπουν, γιατί σ’ αυτή τη ζωή είναι σημαντικό:
- Να περιμένεις την ακριβή στιγμή για να πράξεις.
- Να πράττεις με τον τρόπο που αρμόζει σ’ Εσένα και στους άλλους, διασφαλίζοντας πρωτίστως το σεβασμό και αποφεύγοντας τις προκλήσεις, τις υπερβολές και τις καταχρήσεις.
- Να αποβάλλεις μεροληπτικές και εγωιστικές προθέσεις.
- Να διακρίνεις το πότε μία αλλαγή είναι αναγκαία και πότε όχι
Όλα θα σε οδηγήσουν στην πληρότητα και για να φτάσεις εκεί, οφείλεις να βιώσεις την απουσία, καθώς θα μάθεις να ελευθερώνεσαι από αγκυλώσεις, από την προσκόλληση σε ανθρώπους, αντικείμενα και τόπους. Ειδικά δε σε ταραγμένους καιρούς όπως είναι οι σημερινοί, οφείλεις να γνωρίζεις το πώς να αποχωρίζεσαι τα πάντα, ανά πάσα στιγμή.
Καθώς λοιπόν οι αλλαγές και οι απώλειες είναι δεδομένες στη ζωή μας, οφείλεις να αναγνωρίσεις ότι η ανθεκτικότητα δεν είναι έμφυτο χάρισμα. Χρειάζεται καθημερινή εγρήγορση και εκγύμναση για να μπορέσεις να φτάσεις στα επίπεδα εκείνα που θα σου επιτρέπουν να ισορροπείς και να ανταπεξέρχεσαι στις δυσκολίες που ανακύπτουν καθοδόν.
Και οι τρόποι που μπορείς να δυναμώσεις την Ψυχή σου είναι απλοί αλλά αποτελεσματικοί… όπως σου παραθέτω στη συνέχεια, σε μορφή καταλόγου:
- Καλλιεργείς τη αυτοεκτίμησή σου. Αν δεν το κάνεις εσύ για Εσένα, μην περιμένεις χαΐρι από κανένα.
- Ψάχνεις ένα σκοπό στη ζωή σου. Να νιώθεις ότι ανήκεις, ότι ταυτίζεσαι, αφοσιώνεσαι κάπου.
- Δημιουργείς ένα κοινωνικό δίκτυο. Να μπορείς να ακούγεσαι και να νιώθεις ότι υπάρχουν στηρίγματα.
- Γίνε ελαστικός. Αλλάζεις μαζί με τις συνθήκες… φοράς καλοκαιρινά ρούχα στο καταχείμωνο;
- Παρέμεινε αισιόδοξος. Αντιμετωπίζεις το πρόβλημα τοποθετώντας το στις πραγματικές του διαστάσεις.
- Φροντίζεις τον εαυτό σου. Τι να σου κάνει ένας εξασθενημένος οργανισμός όταν σέρνεσαι;
- Βρίσκεις ανθρώπους που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα. Να νιώθεις ότι δεν είσαι μόνος σου.
- Αναλαμβάνεις δράση. Μία λίστα με τις προτεραιότητες και τις ανάγκες σου θα βοηθούσε.
- Παραμένεις αντικειμενικός. Ένα βήμα πίσω θα βοηθούσε να δεις την κατάσταση σαν κάποιος άλλος.
- Βάζεις στόχους. Η αδράνεια δεν βοηθά… ακόμη κι όταν τίποτα δεν είναι με το μέρος μας.
Πιστεύω σε όποιον αγωνίζεται και δεν το βάζει κάτω…
Θα τη βρει την άκρη…
Το ίδιο κι Εσύ.
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία
Ποταμιάνου Άννα (2008). Τα εναντίον εαυτού. Εκδόσεις Μετά.