Συνέντευξη με τον ποιητή Ανδρέα Ζερδεβά

Άρθρο: Χριστίνα Ζερδεβά

Ο Ανδρέας Ζερδεβάς γεννήθηκε στην Πάτρα το 1982. Αποφοιτώντας από το Λύκειο, συνέχισε σπουδές υποκριτικής τέχνης στην Αθήνα, στην Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης της «Μαίρης Βογιατζή Τράγκα». Εργάστηκε σε διάφορες παραστάσεις στο Θέατρο. Πολυτάλαντος και ένα ανήσυχο πνεύμα, έψαχνε διεξόδους για να διοχετεύσει παράλληλα την ενέργειά του, όπως στη ζωγραφική και στην ποίηση. Η πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο: « Κοσμοκάρτα στιγμή», εκδόθηκε το 2013, από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης. Αυτήν την περίοδο ετοιμάζεται να εκδώσει και την τρίτη ποιητική του συλλογή.

Τι σημαίνει ποίηση για εσάς;

Αποσιωπητικά… Τα συναισθήματα που πηγάζουν από την ποίηση, οι συνειρμοί και οι έννοιες που εμπεριέχονται σε αυτή την λέξη, παίρνουν κάτι από το χρώμα της ψυχής. Παρόλο τη μικρή της έκταση, πολυσύνθετη κι άφθαστη φαντάζει η διεργασία που φέρνει στο φως, μικρά ναυάγια του ύφους, της πλήρους αποτύπωσης της συναισθηματικής αλλά και εγκεφαλικής διεργασίας που συμβαίνει, όταν κάποιος γράφει ένα ποίημα. Δεν απαντάται σίγουρα με σαφήνεια, τι είναι αυτό που υποκινεί τον συγγραφέα να ορμίσει στα αυλάκια του μυαλού και να δημιουργήσει εικόνες, συναισθήματα και προσδοκίες. Χαμένος στα στενά του νου, υπεκφεύγω των αποσιωπητικών… της σκέψεως ότι γραφώ ένα ποίημα, κι απλώς ακολουθώ με το στυλό στο χέρι και το μυαλό τρεμάμενο,την αυτούσια κοινωνία της γραφής.

Τι ρόλο μπορεί να παίξει η ποίηση στην εποχή της κρίσης;

Μεγάλο κεφάλαιο που κατά την γνώμη μου, είναι συνυφασμένο αναλόγως με το περιεχόμενο ενός ποιήματος, τα βήματα δημιουργίας, τις συνθήκες, και φυσικά τους στόχους που θέλει να επιτάξει ένας ποιητής. Σίγουρα, η ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία και ταυτοποίηση κοινών παρανομαστών στη ζωή, μπορούν κάλλιστα να παίξουν τον πιο σημαντικό ρολό στην διεξαγωγή των δρωμένων της εποχής. Στις μέρες μας, οι υπεκφυγές των ευθυνών πολλαπλασιάζονται διαρκώς. Η ποίηση είναι ένα γεφύρι που ανοίγει την δίοδο του πνεύματος προς την υλη κι αντίστροφα. Οι αποδοκιμασίες της εποχής, συστήνονται κι επαναπαύονται σε ένα «έτυχε» που σίγουρα παραλλάζει τις ανθρώπινες σχέσεις και τις αποδοκιμάζει. Δυστυχώς η υλη, στερεότυπη κόπια, υποκινεί τα νήματα των καιρών. Σκοπός και διακαής πόθος της γραφής, πρέπει να παραμένει το ιδεατό που μέσα από όλες του τις μορφές, (ως γιγάντιο συναίσθημα) επιβάλλεται να κυοφορεί σεβασμό, αξιοπρέπεια και ήθος. Ίσως μόνο έτσι καταφέρει ο άνθρωπος, μόνο μέσα από τα πνευματικά αγαθά να αντιμετωπίσει τις δύσκολες εποχές που διανύει.

Από ποια ηλικία αρχίσατε να γράφετε και τι είναι αυτό που σας έσπρωξε στην ποίηση; Ποια ανάγκη σας ικανοποιεί;

Θυμάμαι τον εαυτό μου να γράφει από νεαρή ηλικία. Νομίζω κάπου γύρω στα 20 μου χρόνια άρχισα να πειραματίζομαι με το θαύμα της έκφρασης. Στην πορεία της προσπάθειας μου αυτής, κατάλαβα ότι η εξωτερίκευση των σκέψεων και κατ’ επέκταση των συναισθημάτων μέσα από τη διεργασία της γραφής, μετουσίωνε κομμάτια της ψυχής και του μυαλού μου.

Τι είναι εκείνο που σας εμπνέει περισσότερο ή σας βοηθάει να απελευθερώσετε την έμπνευση σας;

Πολλές μπορεί να είναι οι πηγές της έμπνευσης. Και πάντοτε μιλώ για συναισθήματα! Λόγου χάρη η χαρά, ο έρωτας η ολοκλήρωση, η τρυφερότητα, ή ακόμη ο πόνος η απογοήτευση κλπ. Ότι έχει να κάνει γενικότερα με το συνονθύλευμα των συναισθημάτων που αλληλοσυγκρούονται μέσα μου κι όπως θέλω να πιστεύω σε κάθε δημιουργό. Η έμπνευση με διατάζει, το χέρι μου υπηρετεί και το χαρτί δίχως να αντιστέκεται, δέχεται υπομονετικά την κατάθεση των εμπειριών της μέχρι σήμερα ζωής μου· η φαντασία παίζει επίσης σπουδαίο ρόλο στην ποίηση και συνδράμει αναμφίβολα στην αποκωδικοποίηση των εικόνων. Η συγγραφή δεν διώκεται (ευτυχώς) από λογοκρισία. Η υποκειμενικότητα του δημιουργού λοιπόν αλλά και η έντεχνη διάθεση να πεταρίζει σε θέσεις πραγμάτων που δεν έχει βιώσει ο ίδιος αλλά μπορεί να συναισθανθεί, υποκινεί τα νήματα. Έξαλλου είναι στο χέρι του εκάστοτε συγγραφέα να εκθέσει αν θέλει σε τρίτο μάτι, τα ιδεογράμματα της εμπνεύσεως του.

Το αγαπημένο μου ποίημα σας είναι «Η πράσινη απόσταση» και θα ήθελα να το δημοσιεύσω στο περιοδικό μας. θα μπορούσατε να μου μιλήσετε για αυτό;

Οι αποστάσεις μέσα μας, ταυτίζονται με τις αισθήσεις μας και με το ανάλογο βάρος που εμείς τους δίνουμε. Θέλω να πω, αφήνουμε θραύσματα ψυχής και πετάμε με σπασμένες φτερούγες απέναντι στο ολοκαύτωμα της φυσικής απώλειας. «Η πράσινη απόσταση» είναι ένα κομμάτι της ψυχής μου! Ο θάνατος ως νοήμον ον, με έχει προβληματίσει και τυραννήσει όσο τίποτε άλλο στον κόσμο. Παρότι δεν έχω ζήσει άμεσα την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, γεννήθηκε μέσα μου και θέριεψε η αίσθηση να ψυχανεμίζομαι συνάνθρωπους μου που βιώνουν δυστυχώς καθημερινά το θλιβερό γεγονός του θανάτου. Ο φόβος που αποπνέει η ιδέα και μόνο του χαμού, οδυνηρή σφραγίδα που αφήνει μέσα μου μελανές κηλίδες λύπης! Έμαθα στη ζωή να συμπάσχω με τη φύση, είτε της χαράς, είτε της λύπης. Είθε να ήταν έτσι για όλους τους ανθρώπους, αφού θέλουμε να τιμούμαι τη λέξη. Μια απόσταση ανακατατάξεων είναι απλώς. Ας είναι τουλάχιστον αθάνατη η αγάπη μας για τον συνάνθρωπο! Και όσο για τους απόντες: Ας μνημονεύει η ψυχή μας το πρασίνισμα κι όχι την ξεραΐλα της μνήμης τους.

Ποια είναι για σας η σωστή στιγμή να αποσυρθεί κάποιος από μια κατάσταση;

Το να αποσύρεται κάποιος από οποιαδήποτε κατάσταση τη σωστή στιγμή, είναι θέμα πείρας που προκύπτει από το χρόνο παραμονής μας εδώ κάτω. Μέσα από την εμπειρία μας, καταφέρνουμε ευκολότερα να γεφυρώνουμε κάθε είδους απόσταση μέσα ή έξω μας. Πρέπει να έχει γίνει μέσα μας η σωστή ωρίμανση, ώστε η διαδικασία της απόστασης από ένα φλέγον ζήτημα που μας απασχολεί να τίθεται σε λειτουργία και να μας προστατεύει. Έτσι κρατούμε την ισορροπία στην ζωή, στην ψυχή μας! Η συνειδητοποίηση έξαλλου των πραγμάτων που συμβαίνουν μέσα μας, ή ακόμη αυτών που πηγάζουν από το περιβάλλον που ζούμε, είναι το ήμισυ του παντός. Άπαξ και ξεφύγει το μυαλό από τα δίχτυα των αντιστάσεων που το κρατούν μπερδεμένο κι εγκλωβισμένο στην επανάληψη των αγωνιών του, όλα νομίζω παίρνουν επιτυχώς τον δρόμο τους, την τροπή τους. Αιώνια διεργασία μιας και τα θέματα στη ζωή δεν τελειώνουν, οι αποστάσεις λοιπόν θα πρέπει να κρατούνται πάντα κι ας είναι κάθε φορά μεταμφιεσμένες.

Πως καταλαβαίνετε το σημείο «η απόσταση μέσα μου»;

Η αποστασιοποίηση από ζητήματα που μας καταβάλουν καθημερινώς, είναι ένας καλός αγωγός που μπορεί να μας βοηθήσει απεριόριστα. Η ενεργοποίηση της διεργασίας της άμυνας, άλλοτε δρα από μόνη της, κι άλλοτε υποβοηθούμενη από την επίμονη προσπάθεια της συνειδητής μας σκοπιάς. Κάθε μέρα αριθμούνται αδυναμίες και αντιστάσεις (δράση – αντίδραση). Καλούμαστε λοιπόν να σκάψουμε βαθιά την ψυχή μας, για να έρθουν στο φως, προοπτικές που δεν είχαμε πιθανώς φανταστεί ότι κρύβουμε μέσα μας. Το να θέτουμε σε λειτουργία την ανάλογη κάθε φορά, σε μέγεθος και ποιότητα απόσταση μας προστατεύει και μας βοηθά να αντιμετωπίζουμε και να λυτρωνόμαστε απ’ τα θεριά της ψυχής μας. Το νόμισμα βέβαια έχει πάντοτε δύο όψεις: Συναίσθημα απ’ την μια και λογική από την άλλη! Η παρόρμηση πολλές φορές μας εμποδίζει να ακούμε τον αντίλαλο: Τη λογική! Που φωνάζει μέσα μας και μας προτάσσει μια σανίδα σωτηρίας που ίσως σε στιγμές ταραχής, πρέπει να πιάσουμε γερά για να ξενιτευτούν δια παντός οι χαραγματιές που μας πονούν. Πρόσωπα, λόγια, εικόνες και συναισθήματα, υποβόσκουν και παίζουν ένα φανερό κρυφτό με το παιδί της ψυχής μας που φοβάται κλαίει κι αγωνιά.

Εσείς ποιο από τα ποιήματα σας θα ξεχωρίζατε και γιατί;

Κάθε γραφτό είναι ένα παιδί μου! Γεννήθηκε με πόνο και κόπο από τη μήτρα του μυαλού. Δε νομίζω να μπορώ με ευκολία (και χωρίς να νιώθω μέσα μου ότι αδικώ) να ξεχωρίσω κάποιο ποίημα μου από κάποιο άλλο! Το κάθε ένα καθρεπτίζει ξεχωριστά συναισθήματα, σκέψεις και προβληματισμούς. Έννοιες αν θέλετε που ταΐσε το χέρι μου, για να χορτάσουν και να μη παραπονιούνται εντός μου. Το κόστος παραμένει μόνον ψυχικό! Πιστεύω πως αν αφήσω ατάιστο ένα σκαρίφημα, θα ξαναβγεί στην επιφάνεια και θα διαμαρτυρηθεί (δικαίως) για την παραγκώνιση που έδειξα. Ως δημιουργός, αν μου επιτρέπετε, για να βγει στο φως ένα μου ποίημα χαίρει θαυμασμού μου, σιγουριάς και αγάπης! Για να πετάξει με τα φτερά της σιγουριάς στον ουρανό της αντικειμενικότητας. Που είναι πολύ σκληρή αυτή εκεί έξω! Τόσο σκληρή όσο η ιδία η ζωή!

Όπως ξέρετε, στο περιοδικό μας ενδιαφερόμαστε να γεφυρώσουμε την ψυχολογία με την τέχνη. Πως εσείς καταλαβαίνετε αυτή την διαδικασία;

Τεράστιο το κεφάλαιο, ψυχολογία-τέχνη. Συγκοινωνούντα δοχεία που αλληλοεξαρτώμενα χαράζουν την αμετάκλητη πορεία τους. Ταυτισμένη απόλυτα η τέχνη με την ψυχολογία, σε όλες της τις εκφάνσεις. Αυτός ο σύνδεσμος, ο γόρδιος δεσμός, αυτό το αλισβερίσι, αναπαράγει κάθε φορά θαύματα. Οι δυο αυτές λέξεις αντιμαχόμενες στο ίδιο μέτωπο (τον άνθρωπο) άλλοτε ως εχθροί κι άλλοτε ως σύντροφοι, παλεύουν, κι είναι ένα θαύμα να τις βλέπουμε, και να νιώθουμε πως γεννιέται η μια μέσα από την άλλη. Σκοπός των δύο αυτών κραμάτων, είναι η εξιλέωση, να ανηφορίσει στην γιατρειά της η ψυχή. Η ποίηση, ζενίθ των τεχνών, νομίζω ότι γεννιέται από μια ψυχική καθαρά μεταβλητότητα που συνεργεί, ώστε να φτάσουμε την κάθαρση. Από τα κουτάκια της ψυχής, βγαίνει άπλετο φως ή σκοτάδι, που επιζητεί να μας προβάρει σαν ρούχο ραμμένο στα μέτρα μας, με την ελπίδα να καθρεπτιστεί στον καθρέπτη η ομορφιά του κι η προστασία του, από τα κρύα της ζωής.

Πως κάτι τέτοιο το βιώνετε στη δουλεία σας;

Πολλοί δυστυχώς είναι εκείνοι που ακόμη και σήμερα, θεωρούν ότι η δουλεία, εκφράζεται μόνο μέσα απ’ τα χέρια. Σέβομαι αφάνταστα τους αγωνιστές, τους βιοπαλαιστές που καθημερινώς εργάζονται σκληρά για να αποκομίσουν τα αγαθά τους, και καταθέτουν τον ιδρώτα τους με μόχθο. Μόχθος όμως είναι και κάθε είδους πνευματική εργασία, και μεγάλο και βαρύ το τίμημα. Σταυρός που δυσκόλως σηκώνεται και κουβαλιέται. Ανησυχία και πόνος παντρεύονται, λυσσομανάνε ιδέες που στο εδώ και τώρα, θέλουν να εκδηλώσουν την ταυτότητα τους, ότι γεννήθηκαν κάπου θέλουν να φωνάξουν, να αφήσουν τη βούλα τους στο χρόνο, να αποτυπωθούν στο εδώ και τώρα, χωρίς να περιμένουν λεπτό, δεν υπάρχει για αυτές κατάλληλη στιγμή, μόνο βιάση. Δύσκολη η πνευματική κατάθεση, βασανίζει, πληγώνει και αποζητά να εκδηλωθεί χωρίς ντροπή και δισταγμούς. Επομένως μόνο ισοτιμία μπορεί να υπάρχει στις κατευθύνουσες διαδρομές της εργασίας. Είτε είναι σώματος, είτε πνεύματος, επιβάλλεται μία βαθιά υπόκλιση.

Ποια είναι τα άμεσα σχέδια σας για αυτή τη χρονιά;

Συνήθως γράφω πολύ, βέβαια αυτό εξαρτάται πάντα από την έμπνευση η οποία κατά διαστήματα με εγκαταλείπει. Μπορεί να είναι μεγάλα τα διαστήματα της απουσίας. Κι έτσι η μελέτη μπαίνει σε σειρά! Αναμένεται η δεύτερη ποιητική μου συλλογή που φέρει τίτλο «Χαραγματιές». Σύντομα θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις « ΚΕΔΡΟΣ». Ενώ η πρώτη μου συλλογή, με τίτλο «Κοσμοκάρτα στιγμή» εκδόθηκε το 2013 και κυκλοφορεί για λογαριασμό των εκδόσεων «ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ». Αυτή την περίοδο συγγράφω την τρίτη μου δουλειά.

Από το πέρας της ζωής σας έως τώρα και τις εμπειρίες σας, ας κλείσουμε με ένα μήνυμα που θα θέλατε να μεταφέρετε στους αναγνώστες μας.

Είθε η ζωή μας να είναι γεμάτη τέχνη και πάντα να απορρέει από τα τοπία της ψυχής, και να αναβλύζει σαν χείμαρρος για να μας ξεδιψάει από τις δυσκολίες που καλούμαστε καθημερινώς να αντιμετωπίζουμε. Εύχομαι από τα βάθη της καρδίας μου σε όλους μας υγεία, χαρά, ερώτα και δημιουργία. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στο περιοδικό που μου έδωσε την ευκαιρία να πάρω το λόγο και να εκφράσω την μέχρι σήμερα προσωπική μου άποψη για το φως! Την ποίηση!

Ποίημα “Η Πράσινη Απόσταση“

Πόσο να κάτσεις σε ένα θέμα
σωστή στιγμή της απόσυρσης;

Λάθος θέμα εξαρχής
θα κοστίσει δυο φύλλα
μια φλοίδα κορμού·

τελείωσαν τα δέντρα ποίηση
τη σωστή στιγμή
το στίγμα σου άσε γρήγορα
βιάσου όσο μπορείς
τρέξε λόγε να προφτάσεις
να υπερασπιστείς
τον λόγο ύπαρξης σου
να φωνάξεις.

Όποιος ακούσει άκουσε,
κάποιος δειλά σταμάτησε.
Είπε να ακούσει τέλος·

όπως σοφά
ακούει ήλιο
το χορτάρι,
μεγαλώνει και βγαίνει
από το αυτάκι των νεκρών,
στον κήπο ξεμακραίνει,
κάποτε χλόη γίνεται
και πρασινίζει η οικουμένη
νεκρούς.

Θα τους συντρίψει όλους
η απόσταση μέσα μου
κι αυτούς που έχασα
κι αυτούς που θα με χάσουν.

Με την απόσταση
δεν τα πάω καλά.

Περπατάω στο δρόμο,
μου μιλάει αυτή,
χαίρεται, χαιρετάει,
κάνω πως δεν την βλέπω.