Χριστίνα ΖερδεβάΆρθρο: Χριστίνα Ζερδεβά
Ένα πρωϊνό που λες, καιρό τώρα, ανοίγω το Φου-Μπου για να ενημερωθώ και να επικοινωνήσω με τον έξω κόσμο, αφού με τον έσω μια χαρά τα λέμε μεταξύ μας, παράπονο δεν έχω. Όπως ήρθαν τα πράγματα, την εικονική κοινωνικότητα την κάναμε πλέον ανάγκη, έστω και για λίγο μέσα στην ημέρα. Την λες και αλατοπίπερο να νοστιμέψει λίγο τα συνήθη. Με αντιλαμβάνεσαι τώρα εσύ τι λέω. Τα πρωϊνά λοιπόν, ειδικά αν έχεις την πολυτέλεια του χρόνου με το μέρος σου, όπως τις Κυριακές ας πούμε, είναι ιδιαίτερα από κάθε άποψη. Ξυπνάς και απολαμβάνεις νωχελικά τις πρώτες σου αναγκαιότητες. Στη συνέχεια εντοπίζεις το κατάλληλο μέρος του σπιτιού ανάλογα με την εποχή και τοποθετείσαι σε ευάερη και ευήλια περιοχή, ετοιμάζεις καφέ μυρωδιαστό και σε μεγάλη κούπα – μπιρμπιλωτή ει δυνατόν – για να έχεις εφεδρίες, κοιτάς από συνήθεια χαλαρά έξω από το παράθυρο, αφού με μια φευγαλέα ματιά έμαθες να καταγράφεις υλικό για να το επεξεργάζεσαι ύστερα στην πορεία της ημέρας. Μετά, παίρνεις στάση αναπαυτική και ξεκλειδώνεις με κρότο τις αρθρώσεις των δαχτύλων σου επιδεικτικά και περισπούδαστα πριν μπεις οριστικά με θάρρος και κέφι στη μάχη του πληκτρολογίου. Εκεί είναι η άλλη σου ζωή, η εικονική σου πραγματικότητα, που βέβαια εσύ δημιουργείς συνειδητά και απ’ ό,τι λες απολαμβάνεις. Φίλοι και «φίλοι», αλλά και οχτροί περιμένουν να αρχίσουν μαζί σου τα καλωσορίσματα, τα χαμογελάκια, τις γλύκιες, τις πιπεράτες υπόνοιες, τις εμπνευσμένες ιδέες και την «αυθόρμητη χαρά»… στην καλύτερη βέβαια περίπτωση. Γιατί… στη χειρότερη, είναι αυτοί που καραδοκούν να σκάσεις μύτη για να σου την πουν, να σου ασκήσουν κριτική επι παντός επιστητού, αλλά και για να προκαλέσουν «σαματά» και αν τσιμπήσεις αφελώς θα προσπαθήσουν ασφυκτικά να σε παρασύρουν σε διαλόγους τάχαμου «σοβαροφανείς» και ζουμερούς ή ασυνάρτητους, με τα νεύρα σου όμως τσατάλια και το νευρικό σου κρόσσι να σέρνεται ανενόχλητα στο πάτωμα.
Εδώ βέβαια δε θα εξετάσουμε τα ψυχολογικά σύνδρομα, που ευθύνονται ή προκύπτουν από το συγκεκριμένο σπορ, ούτε είναι άλλωστε και της δικής μου ειδικότητας να το αναλύσω! Μια απλή αναφορά έκανα και μη βιάζεσαι να με κρίνεις. Σιγά μην τολμήσω να σου βγάλω τα σώψυχα φάτσα – κάρτα εδώ πέρα, αλλού το πάω εγώ, αλλά μιας και βρήκα έδαφος απλώθηκα λιγάκι. Τι λέγαμε, α! ναι, για τη φατσογειτονιά μας συζητάμε που πέρα από επικοινωνιακό ρινγκ ή απόμερο κουτούκι, άντε και ρομαντική γωνίτσα σου λέω εγώ, αν έτσι εσύ τη θέλεις, μας προσφέρει και την απαραίτητη ενημέρωση. Λες, «θα μπω για λίγο μέσα να ψάξω τι παίζει εκεί έξω, να πάρω καμια ιδέα και όχι να καταπιώ αμάσητα ό,τι μου προσφέρουν οι γνωστοί… μέσα από ροζ ή μαύρα γυαλιά ειδομένα». Ένεκα που και οι καιροί είναι δύσκολοι και μια καχυποψία την έχεις, λες θα βρω διάφορες απόψεις να διαβάσω, θα συλλογιστώ στο κατόπιν και θα βγάλω τα δικά μου συμπεράσματα. Τόσα γίνονται κάθε μέρα και άλλα τόσα ακούμε… και έτσι μπουκάρεις.
Εκείνο λοιπόν το πρωινό, που λέγαμε πιο πάνω και πριν αρχίσω τις διαχυτικότητες και τις κοινωνικές μου comme-il-faut υποχρεώσεις με το «κοινό», είπα να ρίξω πρώτα μια ματιά στην Αρχική Σελίδα. Πέφτω που λες, πάνω σε μια είδηση – δε θυμάμαι τώρα να σου την περιγράψω επακριβώς, το αλτσχάϊμερ δεν κάνει και πρόσκαιρες εκπτώσεις – που με αφήνει με το στόμα ανοιχτό, σαν τη μαύρη τρύπα του σύμπαντος ένα πράγμα. Το μαζεύω διακριτικά με χάρη και εντείνω τη προσοχή μου. «Απίστευτο», μονολογώ και με τη δυσπιστία σύμμαχο προχωρώ αχόρταγα να διαβάσω παρακάτω. Οι κεραίες μου συνήθως πιάνουν τα σήματα της παραπληροφόρησης αλλά αυτό το κείμενο ανέφερε πηγές, ονόματα και όλα αυτά που ολοκληρώνουν και καθιστούν αξιόπιστη μια ενημερωτική είδηση. Το ψιλοπίστεψα, για να πω την αλήθεια, αλλά κράτησα τη πληροφορία μέσα μου και συνέχισα προβληματισμένη τα… της ημέρας. Δεν πέρασε πολύς χρόνος και πέφτω, στο καπάκι, σε σχόλιο φίλης που αφορούσε μια ανάρτηση (την είδηση που λέγαμε) με το οποίο ενημέρωνε κάποιον δυστυχή που είχε υποπέσει στο τραγικό λάθος να την αναμεταδώσει. «Μα τι λες βρε Τάδε μου, αυτό είναι τρολιά σου λέω». Τρολιά; Συννέφιασα απορημένη. Τι είναι τούτο, εγώ μόνο τα συμπαθή τρολ γνωρίζω και αυτά μην νομίζεις, πριν χρόνια τα ανακάλυψα τυχαία, όταν πήγαινα το γιό μου να δει στο σινεμά «τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» και το «Χάρρυ Πόττερ». Κάπως έτσι πρωτοσυναντηθήκαμε και συνάψαμε την αρχική μας γνωριμία με τα συγκεκριμένα ξωτικά. Για χάρη του παιδιού και για να μη με περάσει για άσχετη και χάσει το θαυμασμό στη μάνα, έκατσα η καλή σου και διάβασα αρκετά γι’ αυτά τα ψιλοχαζά, άσχημα, κακότατα ενίοτε και με διάφορα ψυχολογικά, ξεμαλλιασμένα όντα… για να συνεννοούμαστε με άνεση στη δική του γλώσσα. Ξέρεις, μεταξύ μας εδώ που τα λέμε, άμα τα παιδιά πάνε στο σχολείο και αρχίσουν να συζητάνε μεταξύ τους, πάει το έχασες το παιχνίδι. Σου μιλάνε και εσύ πρέπει να απαντάς και να σχολιάζεις σε μια ακαταλαβίστικη διάλεχτο με άνεση, αλλιώς την έχεις άσχημα, στη λένε και από πάνω. Αποφασίζεις επί τόπου να γίνεις οπαδός της «δια βίου μάθησης», αφού δεν έχεις και πολλές επιλογές και αναζητάς στο διαδίκτυο απίθανες πληροφορίες, αφού το σπινθηροβόλο βλέμμα της αγελάδας που παίρνεις όταν σκάει ξαφνικά από το πουθενά η πρώτη ερώτηση σε προδίδει ανεπανόρθωτα στα μάτια του μικρού και αγαπημένου σου τύραννου…
Τρολιά! Μη σου πω τώρα, ότι για κάμποσες μέρες μετά άρχισα να συναντώ παρόμοια περιστατικά να συμβαίνουν στη «γειτονιά» μας, αραιά και που στην αρχή, όλο και πιο συχνά στη συνέχεια, μου πήρε όμως καιρό για να κάνω την απαραίτητη σύνδεση. Τρολιά, άκου τρολιά! Ο γιός μου είχε μεγαλώσει εν τω μεταξύ από την εποχή του Χάρρυ Πόττερ και σήμερα είναι το ασφαλές μου think tank. Με έχει πάρει άλλωστε χαμπάρι ότι από τεχνολογία και από τις άλλες σύγχρονες «πολύτιμες» γνώσεις επικρατεί γενικότερα μία ένδοια στον εσωτερικό φλοιό του κατά τα άλλα γοητευτικού κεφαλιού της μαμάς του… και φιλότιμα ομολογώ, έχει αναλάβει το βαρύ φορτίο της σχετικής μου πληροφόρησης. Να μη σου πω, ότι έχει λαχταριάσει το δόλιο με τα διάφορα αφελή μου παραπτώματα και μόνος του πλέον οικειοθελώς προστρέχει από φόβο να με προλάβει, παρέχοντάς μου τα αναγκαία tips. Έτσι που λες, το εμπέδωσα και αυτό! Μπήκα βέβαια και στη Wikipedia και έμαθα εκ του ασφαλούς – θα σου τα πω με το δικό μου τρόπο – πως έτσι λέγεται στη διαδικτυακή αργκό ο χρήστης του ίντερνετ με διάφορα απωθημένα, που κάτω από το πέπλο της ανωνυμίας του μπαίνει σε forums, chat rooms ή blogs και γράφει άσχετα ή επιθετικά σχόλια, με σκοπό να διαταράξει τη συζήτηση ή την πληροφόρηση γενικότερα. Μέχρι και άρθρα σου γράφει ο τύπος που τρολάρει, μη σου πω ότι μέχρι και ολόκληρες σελίδες σου κοτσάρει στο φατσοβιβλίο, έτσι για να έχεις να υπερπηδάς μετά εσύ διαρκώς λακούβες! Θα μπορούσαμε άνετα και αυθαίρετα, ομολογουμένως, να ονοματίσουμε και τον αντιπαθητικό εκείνο τύπο που κολλάει σαν τσιμπούρι και όχι μόνο, στο ίντερνετ, τουλάχιστον εγώ θα το υιοθετήσω να τον λέω έτσι και δική μου είναι η ευθύνη.
Άκου τώρα, ο όρος troll μάλλον προήλθε από την έκφραση trolling for suckers (δηλαδή ρίχνω δόλωμα για να πιάσω κορόϊδα), όπου trolling είναι μια μέθοδος ψαρέματος με πολλαπλά δολώματα, που τα ρίχνεις την ώρα που η βάρκα κινείται. Πέρα από αυτό όμως, troll είναι και το κακόβουλο εκείνο τέρας που είπαμε προηγουμένως, της σκανδιναβικής μάλιστα μυθολογίας, οπότε ήρθε και έδεσε με τους προβληματισμούς μου περί της ονοματοδοσίας του σύγχρονου ανακατώστρα. Στην αρχή ήταν γίγαντες λέει ο μύθος, ύστερα, η λέξη έφτασε να δηλώνει όντα μικρόσωμα, ανάλογα με τα ξωτικά ή τους καλικαντζάρους τους δικούς μας, κάποτε χαζά, κάποτε πονηρά, σε κάθε περίπτωση όμως ενοχλητικά. Η λέξη πέρασε και στα αγγλικά όπου συνέπεσε με το ρήμα “to troll”, γαλλικής μάλλον ετυμολογίας, που έχει και ποικίλες σημασίες. Η χρήση της λέξης «troll» εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο Internet στα τέλη της δεκαετίας του 1980, αλλά η πιο γνωστή καταγεγραμμένη αναφορά προέρχεται από μια συζήτηση στο 1991, αναφέρει η wikipedia, σύμφωνα με το οποίο το «troll» αναφέρεται στο πέταγμα δολώματος μέσα στο νερό προκειμένου να αλιευθούν ο τόνος και ο ξιφίας, πρακτική που παραπέμπει στην κοροϊδία χρηστών του Διαδικτύου, το λεγόμενο «trolling».
Οι ψυχολόγοι προφανώς, είμαι σίγουρη πως ετοιμάζουν τις διατριβές τους, για να μας εξηγήσουν τις αιτίες του νιόφερτου αυτού φαινόμενου που παίρνει ομολογουμένως διαστάσεις και συνεχώς εξελίσσεται. Εγώ τι περιμένεις να σου πω τώρα! Εσύ πάλι, αν βρίσκεις συμπαθητική όλη αυτή τη διαδικασία ή την χρησιμοποιείς θα μπορούσες να μας εξηγήσεις γιατί το κάνεις, έτσι για να μάθουμε κι εμείς οι υπόλοιποι. Τη τρολιά, τη λες άνετα και οργανωμένο αποσυντονισμό με τη περιπαιχτική διάθεση του καλλικάντζαρου. Ε, ναι, αφού δεν είναι κάποιοι παραμυθένιοι χαρακτήρες ή κάποιοι ιοί από εκείνους που σε βάζουν σε μπελάδες θα έλεγα πως πρόκειται για ιντερνετικές περσόνες με ιδιαίτερα χούγια σαν του καλλικάντζαρου που λέγαμε και που έχει τις ρίζες του στη μυθολογία, για να εξάπτει τη φαντασία. Κάποιοι λοιπόν αρέσκονται να σε μπερδεύουν, να προκαλούν σύγχυση αν είσαι αγαθός σαν ψάρι και τσιμπήσεις το δόλωμα, όπως συνέβη στη περίπτωσή μου, άλλοι από άγνοια και άλλοι για να σου τσακίσουν το νευρικό και να αρχίσεις να θυμώνεις απαντώντας στις προκλήσεις τους, αυτό ευτυχώς δεν μου συνέβη εμένα. Τη στιγμή τη κρίσιμη αυτοί αποσύρονται περιχαρείς, ξεφεύγοντας σαν χέλια, θριαμβευτικά και υπομειδιώντας για την ανεπάρκεια της σκέψης σου. Ένα τρολ, που έχει τσαγανό και που διακατέχεται από περίεργες διαθέσεις μπορεί να προκαλέσει διαδικτυακό σαματά, μην νομίζεις, ότι θα περάσει απαρατήρητη η παρουσία του, αυτός άλλωστε είναι και ο στόχος του. Μπορεί να μην αφήνει άλλους χρήστες να συμμετάσχουν σε έναν κοινό διάλογο, μπορεί να χαλάει μια ομάδα ή κοινότητα κι αν αγνοηθεί (η καλύτερη περίπτωση μεταξύ μας αλλά μην τους το λέτε) φτάνει από το κακό του να γράφει όλο και πιο ακραία, ενοχλητικά και προσβλητικά μηνύματα. Από αντίδραση και με μια δόση αυτο-ικανοποίησης.
Να σου πω όμως ένα μυστικό, αφού το ψαξα το θέμα, για να σου γράψω αυτά που λέμε τώρα μεταξύ μας. Αν το αγνοήσεις θα πικραθεί και επιδεικτικά θα αποσυρθεί αποκαμωμένο και πληγωμένο σαν αυτό το ξωτικό των παραμυθιών που λέγαμε. «Είναι να μην το λυπάσαι» μπορεί και να μου πεις! Καλά μην αναθαρρείς, μια κουβέντα είπαμε, μη μου αρχίζεις τις σκέψεις τις λυπητερές. Πρόσεξε, ένα διαδικτυακό τρολ είναι στην πραγματικότητα ένας τύπος που προκαλεί χαοτικές καταστάσεις, για να γεμίζει τις μπαταρίες του και την πλήξη της ζωής του. Πρόσεξε μην παγιδευτείς στους συναισθηματισμούς σου. Αυτά μόνο σε ταινίες επιτρέπονται, στις οποίες έτσι κι αλλιώς ταυτιζόμαστε κάποιοι, ενίοτε, με τους πονεμένους κυρίως χαρακτήρες.
Μπήκε απότομα το Internet στη ζωή μας, δε προλάβαμε καν να το γνωρίσουμε, να συνειδητοποιήσουμε ή να μάθουμε καλά – καλά τα απαραίτητα και έτσι προκύπτουν διαρκώς περίεργες καταστάσεις, που παίρνουν όμως υπόσταση και γίνονται έννοιες και λέξεις. «Τρολάρω», «τρολάρισμα», «μου την έπεσαν τα τρολ» και πολλές άλλες που μπαίνουν στη ζωή μας με διάφορες δικαιολογίες και άντε ψάξε εσύ μετά να καταλάβεις τη νέα αυτή διάλεκτο. Τη διάλεκτο, που αν βρίσκεσαι στο μεσοδιάστημα δύο γενεών, όπως εγώ ας πούμε, δεν μπορεί… τη σύγχιση θα την πάθεις, την αφέλεια θα τη πληρώσεις ακριβά και το γέλιο ή τον πανικό θα τον βιώσεις οπωσδήποτε, μη σου πω ότι μπορεί και να θεωρηθείς «το ρεμάλι της Φωκίωνος Νέγρη» άμα το λάθος σου θα περιφέρεται στην εικονική μας γειτονιά ως τρόπαιο.
Με λίγα λόγια καλοί μου άνθρωποι, συναναγνώστες και καλόβολοι χρήστες της ιντερνετικής τεχνολογίας. Προσέχετε, μάθετε, παρατηρήστε, οξύνετε τις ιδιαίτερες αισθήσεις σας, άντε και την έκτη αίσθηση μην σας πω, γιατί η «γειτονιά» έχει τους κανόνες της, από γειτόνους είναι γεμάτο το μαγαζί και όπως κάθε γειτονιά διαθέτει και κάθε καρυδιάς καρύδι. Σε περίπτωση που διασταυρωθείτε με αυτά τα απόκοσμα, αλλά υπαρκτά διαδυκτιακά τυπάκια, τα τρολ, φροντίστε να «μην τα ταΐζετε» επ’ ουδενί (Don’t feed the trolls) αν δεν θέλετε να μπείτε σε περιπέτειες. Είναι σαν κάτι άλλους τύπους στη πραγματική ζωή, που σε περιτριγυρίζουν και σου ρουφούν την ενέργεια για να επιβιώσουν. Αυτούς τους συναντάς παντού, για τα ενεργειακά βαμπίρ λέω, που σε ακολουθούν καταπόδας αν τους το επιτρέψεις να μπαίνουν εύκολα στη ψυχή σου και να αλωνίζουν. Άλλωστε και αυτά απόκοσμα είναι, αλλά εντελώς υπαρκτά πλάσματα που σε κυκλώνουν επι τούτου προκαλώντας δυσάρεστες τροπές στη ζωή σου. Ούτε αυτά να τα ταϊζεις γιατί μετά εσύ θα χαθείς και θα ψάχνεσαι, στο λέω!
Εγώ προτιμώ το τρολ εκείνο, που γέννησε η φαντασία του Τόλκιν στα έργα του, το απόκοσμο Γκόλλουμ που το τοποθέτησε στη Μέση Γη, κάπου εκεί μακρυά μου, αλλά αγαπημένα. Άσχημο… ναι, σου έρχεται ένα κάτι όταν γρυλίζει… ναι, αλλά να σε πειράξει δεν μπορεί, άσε που το έχεις και του χεριού σου… ανάλογα με τη φαντασία που διαθέτεις!