Ο Έρωτας… “ανακρίνεται” κι έχει άλλοθι

Άρθρο: Μένη Κουτσοσίμου
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
ΜΔΕ στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Μεταδιδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Ιωαννίνων στην Ποιότητα Υπηρεσιών

Στην Ασφάλεια Λογικής κρατείται και ανακρίνεται από χθες το βράδυ φερόμενος δράστης με την ονομασία Έρωτας, θεϊκής καταγωγής, που αναζητούνταν ως ύποπτος για την αποπλάνηση – θρίλερ πολιτών πάσης ηλικίας. Ο Έρωτας συνελήφθη από αστυνομικούς του τμήματος Εγκλημάτων και Ποινικών Αδικημάτων κατά ζωής και διάθεσης… η σύλληψή του έγινε αργά το βράδυ, στο μπαρ Ναυάγιο, ύστερα από τηλεφώνημα αγνώστου, ο οποίος υπέδειξε τα μέρη στα οποία ο ύποπτος φερόταν ως θαμώνας. Ο δράστης αναζητούνταν από την κατά τόπου Ασφάλεια, καθώς το τελευταίο διάστημα είχαν πληθύνει οι καταγγελίες για ανεύρεση θυμάτων, εξαφανισμένα από την οδό Λογικής… Το μυστήριο παραμένει άλυτο, καθώς στον τόπο εγκλήματος δεν έχουν βρεθεί πειστήρια.

Αυτή την ώρα η ανάκριση βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ μέχρι στιγμής ο ύποπτος δηλώνει αθώος.

Ενδεικτικό είναι και το απόσπασμα στο πλαίσιο της ανάκρισης, που ακολουθεί:

Ασφάλεια Λογικής: Τώρα που σε συλλάβαμε θα τα ξεράσεις όλα. Λέγε, πόσες ταυτότητες έχεις;

Ύποπτος: … δεν έχει ταυτότητες ο Έρωτας.

Ασφάλεια Λογικής: Καλό το χιούμορ αλλά δεν θα σε βγάλει πουθενά. Γιατί πετάς;

Ύποπτος: Οι άνθρωποι ονόμασαν τον Έρωτα φτερωτό, γιατί έχει φτερά. Οι Θεοί τον ονόμασαν έτσι, γιατί έχει τη δύναμη να δίνει φτερά.

Ασφάλεια Λογικής: Μάλιστα. Τι γεύση έχουν τα “βέλη” σου;

Ύποπτος: Είναι μίγμα από μέλι και χολή. Μερικές φορές είναι γλυκό, αλλά τις πιο πολλές φαρμάκι.

Ασφάλεια Λογικής: Ποιες είναι οι κρυψώνες σου;

Ύποπτος: Παντού… στα μάτια, τα χείλη, τα λόγια… το τυχαίο, το μοιραίο… παντού! Ο έρωτας μοιάζει με τον αέρα. Δεν γνωρίζεις ποτέ από πού μπορεί να σου έρθει.

Ασφάλεια Λογικής: Μην παίζεις με τα νεύρα μας και την υπομονή μας…

Ύποπτος: Δεν είναι αυτός ο σκοπός μου… ο έρωτας μοιάζει και με τον ατμό. Όσο πιέζεται, τόσο πιο δυνατός γίνεται.

Ασφάλεια Λογικής: Ομολογείς δηλαδή ότι είσαι τυφλός, τρελός κι ανώριμος;

Ύποπτος: Ο έρωτας δεν είναι τυφλός. Βλέπει πολλά κι όχι λίγα. Αλλά, επειδή βλέπει πολλά, αποφασίζει να δει λιγότερα.

Ασφάλεια Λογικής: Πώς γίνεται να “γνωρίζεις” τα απωθημένα του καθενός; Λέγε.

Ύποπτος: Πρόκειται για επινόηση! Όλοι μας έχουμε κρυφά ταλέντα.

Ασφάλεια Λογικής: Έχεις άλλοθι;

Ύποπτος: Τι ερώτηση είναι αυτή;… Πάντα μου δίνουν.

…κάθε ομοιότητα με πραγματικά γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις είναι εντελώς τυχαία.

Σας αρέσουν τα παιχνίδια των ερωτήσεων και απαντήσεων;

Αν ναι, τότε υπάρχει τρόπος να μυηθείτε στον κώδικά του. Αν όχι, μην πείτε πως δεν σας προειδοποίησα. Σε κάθε περίπτωση το παιχνίδι παίζεται όπως εσείς επιλέξετε.

Ποιος είναι ο έρωτας;

Το (φιλοσοφικό) ζεύγος Ζαν Πολ Σαρτρ και Σιμόν ντε Μποβουάρ δίνουν τη δική τους απάντηση: “Ένας κοινός τόπος, βαθιά εδραιωμένος, είναι ότι έρωτας και φιλοσοφία αποτελούν αταίριαστο ζευγάρι. Τόσο αταίριαστο, που κοιμούνται σε χωριστές κρεβατοκάμαρες, τουλάχιστον στους νεότερους χρόνους”, έτσι ξεκινά η εισαγωγή του βιβλίου “Οι φιλόσοφοι και ο έρωτας”, των Γαλλίδων Οντ Λανσλέν και Μαρί Λεμονιέ. “Ο έρωτας μοιάζει να αντιστέκεται σε κάθε είδους εκλογίκευση”, σημειώνουν οι δυο συγγραφείς.

Γιατί παλεύει να παραμείνει αμφίσημος;

Αυτόν τον “Δαίμονα”, κατά τον Σωκράτη, όπως μας τον παραδίδει ο Πλάτων στο “Συμπόσιο”, οι φιλόσοφοι δεν τόλμησαν να τον προσεγγίσουν. Ο έρωτας – όπως αποδίδεται από τον Καζανόβα – είναι ένα είδος μανίας, “είναι βίωμα, μη λόγος, θεότητα, πένης, δαίμονας, παγίδα. Κι όλες αυτές οι ιδιότητες ουδεμία σχέση έχουν με το φιλοσοφικό ορθολογισμό…” (Γ. Σταματόπουλος, Έρωτας- ανθρώπου μύησις, Καστανιώτης).

Ερωτευόμαστε τους “ίδιους”; “Επιτρέπεται” να μας παρασύρει; Πόσο “απαγορεύεται” να ερωτευτούμε εκείνον – εκείνη;

Κι αν η καρδιά έχει τους λόγους της που τους αγνοεί η λογική, μία απλή εφαρμογή είναι αρκετή για του λόγου του αληθές. Άνθρωποι που ένιωσαν και δεν αφέθηκαν κυριευμένοι από το φόβο μιας πιθανής αποτυχίας, έχουν γνώση. Εκείνοι που έκαναν το βήμα και το μετάνιωσαν γιατί δεν είχαν “διαβάσει” από πριν τα ψιλά γράμματα έχουν μνήμη κι όσοι ζουν τον έρωτα και τον απολαμβάνουν στις αποδράσεις τους… όλοι, μα όλοι, έχουν ράμματα για τη γούνα του.

Χωρά σε πρότυπα, προδιαγραφές, κοινωνικές συμβάσεις και σχηματοποιήσεις;

Όπως δηλώνει ο ιταλός φιλόσοφος Ουμπέρτο Γκαλιμπέρτι: “Ο Έρωτας δεν είναι αναζήτηση της δικής μας μυστικής υποκειμενικότητας, που δεν κατορθώσαμε να βρούμε στον κοινωνικό μας βίο. Ο Έρωτας είναι μάλλον η απαλλοτρίωση της υποκειμενικότητας… Τι είναι αυτή η αμοιβαία επιθυμία των εραστών, που γυρεύουν και αγγίζουν ο ένας τον άλλον, αν όχι μια απόπειρα να υπερβούν το “είναι” τους με την ελπίδα ότι θα φτάσουν σε κείνη την ηθική κορυφή που είναι η αληθινή επικοινωνία; Ο Έρωτας δεν μπορεί να είναι η αναζήτηση του εαυτού που περνάει μέσα από την εργαλειοποίηση του άλλου. Πρέπει να είναι η άνευ όρων παράδοση του εαυτού μας στην ετερότητα που προκαλεί ρωγμές στην ταυτότητά μας, όχι για να ξεφύγουμε από τη μοναξιά μας, αλλά για να ανοίξουμε την ταυτότητά μας σε αυτό που εμείς δεν είμαστε”.

Κι επανέρχομαι στο αίτημα των καιρών.

Μου εμπιστευθήκατε ότι κάνετε τις λάθος επιλογές, ότι δε βρίσκετε κάποιον να σας συγκινήσει, ότι ερωτεύεστε τους λάθος ανθρώπους, ότι ακόμη κι αν βρεθεί ο/η κατάλληλος/η, δεν έχετε τον τρόπο να τον προσεγγίσετε. Όλοι μας έχουμε ψηθεί σε τέτοιου είδους διλήμματα. Ποιος είναι όμως ο κατάλληλος τρόπος; Υπάρχουν οδηγίες χρήσης και μας αφορούν άμεσα.

Ας υποθέσουμε ότι γνωρίζετε κάποιον/α και θέλετε να τον πλησιάσετε για να τον γνωρίσετε καλύτερα. Ακολουθεί μια σειρά ελεύθερων και ανοιχτών ερωτήσεων που μπορούν να σας κάνουν να νιώσετε άνετα και να ξεκλειδώσετε τον άλλο. Η σημασία βρίσκεται πάντα στις λεπτομέρειες. Αν θελήσει να σας μάθει καλύτερα, οφείλει να περιμένει και τη δική σας απάντηση. Σε κάθε περίπτωση, το παιχνίδι παίζεται αυστηρά με ίσους όρους. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν την “ανάκριση”… πρωτίστως προς τον ίδιο σας τον εαυτό:

• Εάν είχες την επιλογή να γνωρίσεις τον οποιονδήποτε, ποιον θα επέλεγες;
• Θα ήθελες να γίνεις διάσημος; Με ποιον τρόπο θα το κατάφερνες;
• Επικοινωνείς με τους ανθρώπους στο τηλέφωνο; Έχεις κάνει ποτέ πρόβα του τι πρόκειται να πεις;
• Πώς θα ήταν μία υπέροχη μέρα για σένα;
• Τραγουδάς, χορεύεις; Το έχεις κάνει για κάποιον άλλο ή και για σένα;
• Αν είχες τη δυνατότητα να ζήσεις μέχρι τα 100, τι θα επέλεγες να κρατήσεις: το μυαλό ή το σώμα ενός 30χρονου;
• Τι πιστεύεις ότι έχεις κοινό με τους άλλους ανθρώπους που συναναστρέφεσαι;
• Συνέβη στη ζωή σου κάτι, για το οποίο να νιώθεις ειλικρινά ευγνώμων;
• Θα θελες ν’ αλλάξεις κάτι στον τρόπο που μεγάλωσες κι αν ναι, τι μπορεί να είναι αυτό;
• Αν είχες τη δυνατότητα να ξυπνήσεις ένα πρωί και να έχεις αποκτήσει μία ικανότητα, τι θα θελες να ήταν;
• Αν υπήρχε η δυνατότητα να μάθεις τα πάντα για τη ζωή σου στο μέλλον, θα ήθελες να γνωρίζεις κάτι συγκεκριμένο;
• Υπάρχει κάτι που ονειρεύεσαι να κάνεις εδώ και πολύ καιρό; Γιατί δεν το έχεις πραγματοποιήσει μέχρι τώρα;
• Ποια είναι για σένα η μεγαλύτερη επιτυχία σου;
• Τι έχει μεγαλύτερη αξία για σένα στη φιλία;
• Ποια είναι η αγαπημένη σου ανάμνηση; Και ποια είναι η χειρότερή σου;
• Τι σημαίνει για σένα γνωρίζω τον άλλο;
• Πώς εκφράζεσαι μέσω της αγάπης και της στοργής;
• Πώς θα περιέγραφες την οικογένειά σου;
• Τι θα συμπληρώσεις στην πρόταση: “Εύχομαι να είχα κάποιον/α για να μοιραστώ…” (;)
• Δένεσαι με τους συνεργάτες σου; Αν ναι, τι πληροφορίες μοιράζεσαι μαζί τους;
• Είσαι ειλικρινής με τους άλλους, ακόμη κι όταν αυτό θα πονέσει; Απαιτείς το ίδιο και από τους γύρω σου;
• Υπάρχει κάτι που να θέλεις να διορθώσεις σήμερα σε σένα και στους άλλους;
• Έχεις κλάψει; Κάτω από ποιες συνθήκες;
• Πώς εκφράζεσαι όταν σε πληγώνουν;
• Τι γίνεται όταν σοβαρεύουν τα πράγματα;
• Αν το σπίτι σου έπιανε ξαφνικά φωτιά, και όλη σου η περιουσία και τα υπάρχοντά σου βρίσκονταν εκεί, τι θα επέλεγες να σώσεις;

Ένοχος ή αθώος ο κατηγορούμενος;

Ας μην αφήνουμε τον Έρωτα γυμνό και απροστάτευτο.

Ας παραχωρήσουμε στον Έρωτα αυτό που του αναλογεί στην κάθε του στιγμή…

Εξάλλου, αν απουσιάζει το ανεξήγητο… Έρωτα δεν το λες.

Αν και μετά από αυτή την εξομολόγηση δεν έχετε αποφασίσει για την αθωότητα ή την ενοχή του, μην ψάχνετε για το τέλειο άλλοθι…

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία

Τζόυς Μακ Ντούγκαλ. (2001). Τα χίλια και ένα πρόσωπα του έρωτα. Εκδόσεις Νεφέλη.

Αλαίν Ντε Μποττόν. (2003). Μικρή φιλοσοφία του έρωτα. Εκδόσεις Πατάκης.

Liao J. (2010). Εκείνη κι Εκείνος. Εκδόσεις Σύγχρονοι Ορίζοντες.

Μάρκες Γκαμπριέλ Γκαρσία. (1994). Περί έρωτος και άλλων δαιμονίων. Eκδόσεις Λιβάνη.

Μπαρτ Ρολάντ. (2012). Αποσπάσματα του ερωτικού λόγου. Εκδόσεις Κέδρος-Ράππα.

Πασκάλ Μπρυκνέρ. (2013). Το παράδοξο του έρωτα, Εκδόσεις Πατάκη.

Πάμπλο Νερούδα. (2006). Τα 100 ερωτικά σονέτα. Εκδόσεις Γνώση, Φυτράκης Α.Ε..

Παπαδάκη Γ. (2003). Ανθολογία αρχαίας ελληνικής ερωτικής ποίησης, Εκδόσεις Ροές.

Τσαρλς Μπωντλαίρ. (2000). Αποφθέγματα παρηγοριάς για τον έρωτα. Εκδόσεις Ερατώ.

Williams, J. (2007). Ερωτικά Πορτρέτα. Κεστός.