Βασίλειος ΚιοσσέςΆρθρο: Βασίλειος Ν. Κιοσσές
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Πλησιάζει το καλοκαίρι και μαζί πλησιάζει και η αγωνία της κατάκτησης μιας εικόνας ιδανικής, η οποία θα ανταποκρίνεται στις επιταγές της καλοκαιρινής περιόδου. Ξεκινούν να τίθενται τα ερωτηματικά για τις διακοπές ενώ τα γυμναστήρια αναβλύζουν από σώματα που επιδιώκουν να αντικατασταθούν από άλλα, θελκτικότερα, πλησιέστερα σε αυτό που θεωρείται “θεμιτό για το καλοκαίρι”. Σώματα που θέλουν να μεταμορφωθούν σε κάτι άλλο, πολλές φορές άγνωστο, αλλιώτικο, σώματα που θέλουν να μαυρίσουν, να αδυνατίσουν, να γυμναστούν, να αποκαλύψουν όλο και περισσότερα και αυτά τα περισσότερα να είναι σχεδόν εξιδανικευμένα.
Όσο λιγοστεύουν τα ρούχα, τόσο αυξάνουν οι ανάγκες για μια νέα εικόνα, βλέπεις τα χειμωνιάτικα, βαριά ρούχα, ξέρουν καλά να καλύπτουν τις αδυναμίες. Ξαφνικά ο ήλιος καίει όλο και περισσότερο και η επιθυμία για τη μεταμόρφωση καίει περισσότερο. Σαν να ξημέρωσε μια στιγμή και αποκάλυψε όλα εκείνα τα ανεπαρκή σημεία που ξέχασες ή δεν υπολόγιζες. Και τότε ξεκινάει ο αγώνας. Ένας αγώνας άνισος μεταξύ εσένα και του ίδιου σου του εαυτού. Πως μπορεί να είναι άνισος, όταν αναμετριέμαι με τον εαυτό μου; Κι όμως μπορεί, από τη στιγμή που το ένα κομμάτι μου απαιτεί από τον εαυτό μου ολόκληρο να μεταμορφωθεί. Είναι άνισος γιατί του δίνεις λίγο χρόνο να γίνει κάτι καινούργιο, υπενθυμίζοντας πόσο ανεπαρκής υπήρξε όλο το χειμώνα που προηγήθηκε. Είναι άνισος γιατί τον ξεμπροστιάζεις, του θυμώνεις, σχεδόν τον μισείς, λέγοντας πως θα ξεκινά να αξίζει μόνο αν γίνει κάτι που θα πλησιάζει σε αυτό που ιδανικά έφτιαξες στο μυαλό σου.
Είναι φυσικά απολύτως θεμιτό να θέλω να εξελιχθώ, να γίνω ουσιαστικά η καλύτερη εκδοχή του εαυτου μου, αρκεί μόνο να μην γίνει λαχάνιασμα η πιεστική προσπάθεια για μετάλλαξη. Μοιάζει ξαφνικά να μην αποδέχομαι αυτό που είμαι, γιατί αυτό δεν συνάδει με τους κοινωνικούς κανονες μιας καθωσπρέπει εικόνας. Οι κανόνες αυτοί γίνονται το σημείο αναφοράς, σαν να αποφασίζουν εκ των προτέρων ποιος και πως θα έπρεπε να είμαι για να καταφέρω να επιβιώσω σε μια κοινωνία αμείλικτη.
Είναι σχεδόν τρομακτικό το πόσο εύκολα είναι ικανοί οι κανόνες της κοινωνίας να επιδρούν και να θέτουν τους άξονες για την παρουσία μας μέσα σε αυτή. Πόσο εύκολα δημιουργούν την αίσθηση του καθήκοντος προς όλους, πείθοντάς τους πως χρειάζεται να γίνουν κάτι καινούργιο, δημοφιλέστερο.
Άραγε η δημοφιλία σημαίνει απαραίτητα και αποδοχή; Ή μήπως αναγνώριση σημαίνει αυτοαξία; Σαν να χρειάζεται κάποιος άλλος, έξω από εμάς, να αποφασίσει και να κρίνει κατά πόσο, με τον τρόπο που υπάρχουμε ή σχετιζόμαστε, είμαστε άξιοι να αξίζουμε.
Και έχει πραγματικό ενδιαφέρον η ισχύς αυτής της πεποίθησης, και πόσο εύκολα ταιριάζει σε κάθε ευαίσθητο κομμάτι μας, θυμίζοντάς του πως πάντα θα είναι ανεπαρκές.
Δεν είμαι σίγουρος πόσο τελικά πρόκειται για μια τάση του καλοκαιριού αυτή η αγωνία. Έχω περισσότερο στο νου μου πως, σαν αιλουροειδές, αλλάζει μορφές κάθε φορά, επισημαίνοντας την ανικανότητα ή την ανάγκη για μεταμόρφωση. Τη μια στιγμή είναι η ανάγκη να μεταλλαχθείς για το καλοκαίρι για να γίνεις θελκτικότερος, την άλλη να χάσεις τα κιλά των γιορτών, μία άλλη να προμηθευτείς με νέα ρούχα σύμφωνα με τις επιταγές της εποχής ή επειδή πλησιάζει μια σπουδαία (για ποιον άραγε;) γιορτή. Κάθετι από αυτά μια καλή αφορμή για αυτολύπηση.
Αναρωτιέμαι πολλές φορές, τι ακριβώς εξυπηρετεί αυτή η διαρκής ισοπέδωση της αυτοεικόνας μας. Φτάσαμε να ντρεπόμαστε για αυτό που είμαστε, ή ακόμα κι αν δεν ντρεπόμαστε, να διστάζουμε να το καμαρώσουμε ανοιχτά, ελεύθερα. Ντρεπόμαστε να πούμε αν αισθανόμαστε όμορφοι ή όμορφα, ανησυχούμε μήπως η δική μας δήλωση θα πληγώσει τους άλλους. Φοβηθήκαμε μήπως μας πουν υπερόπτες, αλλαζόνες, αυτάρεσκους, σαν να έχει ενοχοποιηθεί κάθε αναγνώριση της οποιασδήποτε αρετής μας. Μοιάζει να έγινε ελάττωμα αν με χτυπήσω ελαφρά στον ώμο και μου ψιθυρίσω “μπράβο σου”. Πόσο οξύμωρο θεέ μου!
Αν θέλεις να αλλάξεις κάτι πάνω, άλλαξέ το, αρκεί μονάχα να είναι δική σου επιλογή, να αισθάνεσαι άνετα μέσα σε αυτή, να μην σε υπερβαίνει. Αν καμαρώνεις γι’ αυτό που είσαι, μη φοβηθείς πως κάνεις λάθος. Δεν μπορεί να είναι λάθος. Αν για σένα δεν έχει αξία να γίνεις κάτι που οι υπόλοιποι ζητούν από σένα, τότε παράτησέ το απολαυστικά.
Αρκεί καμιά φορά να μας υπενθυμίζουμε, αυτό που έλεγε και το Shakespear, πως “Είμαστε φτιαγμένοι από τη στόφα των ονείρων“.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Rogers, C., (2006). Το γίγνεσθαι του προσώπου. Εκδόσεις Ερευνητές