Συνέντευξη απο την εικαστικό Αικατερίνη Ανδρέου

Άρθρο: Βάσια Μήλα
Επιμελήτρια: Λώρα Προμπονά

Μερικές φορές από τη παιδική μας, ακόμη, ηλικία διαισθανόμαστε τι πρόκειται να γίνουμε όταν μεγαλώσουμε…

Κάπως,έτσι, συνέβη και με την εικαστικό Αικατερίνη Ανδρέου όπου από μικρή ηλικία την είχε συνεπάρει ο κόσμος της Τέχνης.

Η Αικατερίνη Ανδρέου είναι εικαστικός και έχει αποφοιτήσει από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών των Αθηνών. Έχει συμμετάσχει σε αρκετές ομαδικές εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό ενώ η πρώτη της ατομική έκθεση πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2012 στον εικαστικό χώρο “Μελάνυθρος” στην Αθήνα με τίτλο “oneironautics”. Ένα από τα χαρακτηριστικά που τη διακρίνουν είναι η επαφή με τα παιδιά κάτι το οποίο γίνεται αντιληπτό μέσω της τέχνης της…

Σχέδιο: Αικατερίνη Ανδρέου

Λένε πως το όνομα καθρεφτίζει τη ψυχή μας. Έχεις επιλέξει το «Samiamidi Spectrum» να σε αντιπροσωπεύει στον κόσμο της Τέχνης. Πώς γεννήθηκε και τι συμβολίζει για σένα αυτό το ψευδώνυμο;

Το όνομα -είτε το επέλεξες, είτε στο επέβαλλαν, εκτός από βασικός κώδικας επικοινωνίας και σημείο αναφοράς, καθρεφτίζει και την ψυχή ή την προσωπικότητα -όπως θέλετε, πείτε το- του δέκτη του μηνύματος: το τι σημαίνει για τους άλλους αυτό το όνομα. Η αντιμετώπισή του ανατροφοδοτεί και αυτόν που το φέρει.

Το “samiamidi” είναι το διαδικτυακό μου όνομα από όταν, ως φοιτήτρια, συνδέθηκα για πρώτη φορά στο ίντερνετ (που μόλις είχε «έρθει» στην Ελλάδα) στη βιβλιοθήκη της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών. Έφτιαξα mail με το ψευδώνυμο «samiamidi» αποφασίζοντας βιαστικά, υπό την πίεση της υπαλλήλου της βιβλιοθήκης. Με είχε βαφτίσει έτσι ένας φίλος, ο Θοδωρής, κι αφού δεν είχα άλλο παρατσούκλι ποτέ, ήταν το μόνο που μπόρεσα να σκεφτώ. Το παρατσούκλι συνόδευε, άλλωστε, και ένα καταπληκτικό σκίτσο του « νονού», το οποίο με παρίστανε με ουρά μικρού ερπετού να ζωγραφίζω σε ένα σκαμνί, οπότε μου είχε μείνει αξέχαστο. Σαμιαμίδι λένε συχνά, σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, κάποιον αεικίνητο και μικροκαμωμένο. Το «spectrum» προστέθηκε πάλι στα γρήγορα (συνειρμικά για το φάσμα χρωμάτων και …το φάντασμα λόγω εικονικής παρουσίας) όταν το facebook που έφτιαξα το 2011 μου ζήτησε και επώνυμο. Το μόνο που, σίγουρα, μου προκάλεσε ήταν η δημιουργία ενός σαμιαμιδιού χαρακτήρα – σκίτσου (που ως alter ego εξέφραζε, ενίοτε, σκέψεις μου).

Με ρωτούν, συχνά, 20 χρόνια μετά, γιατί κράτησα αυτό μεγαλώνοντας και αν με απασχολεί το ότι ίσως δείχνει έλλειψη σοβαρότητας και …μειώνει το κύρος της δουλειάς μου. Δε το θεωρώ αντιεπαγγελματικό, το αντίθετο. Αν κάποιον τον απωθεί ένα «ελαφρύ» nickname και δε μπορεί να εστιάσει στην δημιουργία και να τα συνδυάσει αβίαστα, δε με απασχολεί ως συνομιλητής . Οπότε λειτούργησε συνειδητά από μένα και ως φίλτρο. Με έβαλε στη διαδικασία να υπερασπιστώ ακόμα και αυτό το προσωπικό στοιχείο, σε αντίθεση με το τι «θα ήταν πιο άρτιο». ‘Έγινε αναγνωρίσιμο, είναι εύκολο να το θυμάσαι, συχνά το ανακαλείς, ενώ ταυτόχρονα προσέφερε μία σχετική «ανωνυμία» την οποία χρειάζεται, μερικές φορές, ένας δημιουργός.

Νομίζω ότι, στη δουλειά μας, με την πάροδο του χρόνου τα έργα μετράνε περισσότερο από τα ονόματα, όταν πια συγχωνευτούν με τους τίτλους και ξεχάσεις την πρώτη εντύπωση που σου έδωσε από μόνη της η λέξη. Μου έχουν στείλει και επαγγελματικό mail που αρχίζει με …«Αγαπητή κυρία Σαμιαμίδη…» ! Ο περισσότερος κόσμος από άλλες χώρες δεν δίνει δε καμία σημασία , αφού είναι απλώς μία άγνωστη ελληνική λέξη. Οι λέξεις είναι μία ζωντανή σύμβαση. Έτσι και το όνομα. Από την άλλη, όσο πιο ανορθόδοξο, τόσο πιο χρήσιμο ως αφορμή για κουβέντα και ανατροφοδότηση. Δημιουργεί ανάγκη για περισσότερη επικοινωνία. Αφήστε που δε με ενδιέφερε ποτέ το αν θα μείνει στην … αιωνιότητα το πραγματικό όνομα ή το ψευδώνυμό μου, ή κανένα από τα δύο!

Τι είναι αυτό που σε προσήλωσε στον κόσμο της Τέχνης; Περίγραψέ μου με λίγα λόγια τα πρώτα σου βήματα σε αυτό τον κόσμο, καθώς και τα συναισθήματα από τα οποία συνοδεύονταν.

Η οικογένειά μου, πιστεύω, καθόρισε τη σχέση μου με την τέχνη. Υπήρχε έντονο το μικρόβιο από νηπιακή ηλικία και το καλλιέργησαν και το προστάτεψαν με κάθε τρόπο. Θυμάμαι από μικρή τις αντιδράσεις των άλλων παιδιών και των δασκάλων όταν ζωγραφίζαμε. Κάπου τότε άρχισα να ακούω συχνά τη λέξη «ταλέντο». Δεν πρέπει να είναι τυχαίο και το γεγονός ότι τα πρώτα 12 χρόνια της ζωής μου τα έζησα κυριολεκτικά μέσα σε ένα Μουσείο, όπου μέναμε με τους γονείς και τον αδερφό μου, (οι γονείς μου είναι αρχαιολόγοι), με μουσική, ταξίδια, βιβλία, μπλοκ, μπογιές… Στην αυλή του Μουσείου διαβάζαμε, παίζαμε, ζωγραφίζαμε, χορεύαμε, ανεβάζαμε θεατρικές παραστάσεις με τις παρέες μας. Στις καλοκαιρινές μου διακοπές, σε ανασκαφές και παρακολουθώντας τις εργασίες, ζωγράφιζα ατελείωτα χαρτιά στη σκιά ενός δέντρου, με συνοδεία τα τζιτζίκια και ένα μικρό ραδιοφωνάκι. Πολλές φορές σκιτσάριζε μαζί μου ο πατέρας μου, παραδίπλα σχεδίαζε η μητέρα μου. Σε ταξίδια κι εκδρομές στη φύση, σε πόλεις και χωριά στην Ελλάδα και το εξωτερικό, έβλεπα πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, αρχιτεκτονική, συνδιαλεγόμουν με πολλούς ανθρώπους, γνώριζα ή ερχόμουν σε επαφή με τις γνώσεις και τα έθιμά τους. Πάντα με ένα μπλοκάκι στο χέρι , ακόμα και μέσα στο κινούμενο φιατάκι 127 που οδηγούσε η μητέρα μου σε όλη την Ελλάδα και την Ευρώπη. Από τον αδερφό μου άκουσα πολλή μουσική και άπειρες ιστορίες από όλον τον κόσμο.

Σχέδιο: Αικατερίνη Ανδρέου

Έχω παρατηρήσει πως αρκετά από τα έργα σου αγκαλιάζουν τον κόσμο των παιδιών. Με ποιο τρόπο τα παιδιά αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για σένα;

Είναι η σημασία που έχω δώσει στην παιδική ηλικία, κατανοώντας το τι μου προσέφεραν και τι δεν απολαμβάνουν οι περισσότεροι. Δεν ανατρέχω σε αυτή τόσο ως καταφύγιο, όσο σαν κίνητρο να έχουν τα παιδιά γύρω μου ό, τι δικαιούνται. Προσπαθώ να ανακαλώ τα θετικά και να τα διοχετεύσω στη δουλειά μου για να τα μοιραστώ. Μεγάλωσα με πολλή αγάπη, προστατευμένη σε ιδιαίτερο μείγμα λόγου και έργων, ευαισθησίας και δύναμης. Πολύ μεγάλη και αγαπημένη η ευρύτερη οικογένεια με σπάνια ισορροπία εκρηκτικών συστατικών. Γιαγιά, παππούς, θείοι, θείες, πολλά αγαπημένα ξαδέρφια. Επιστήμονες και καλλιτέχνες. Καμία ανάγκη να μοιάζει ο ένας με τον άλλο. Όλοι διαφορετικοί, όλοι εξαιρετικοί. Με οτιδήποτε κι αν καταπιάνονται. Αστείρευτη δημιουργικότητα, παραμύθια της γιαγιάς, βαθιά σπουδή και γνώση, πολλή ,ατελείωτη δουλειά, γέλια ωρών που σε παραλύουν, βουνά από βιβλία και χαρτιά, φωτογραφίες, κόμιξ, ταινίες, τραγούδια, συζητήσεις ως το πρωί, μουσικές, τραπεζώματα, συνέδρια, βουτιές, χορευτικές φιγούρες, αχαλίνωτη φαντασία, συναυλίες, γεμιστά, κεντήματα, παραστάσεις, ταξίδια, φίλοι και οικογένειες σε όλο τον κόσμο. Αυτά ζωγραφίζω από όσο με θυμάμαι.

Τέχνη για μένα δεν είναι η ζωγραφική. Είναι η χαρά, ο πόνος και η αγωνία της ζωής. Αν ζωή είναι η προηγούμενη πρόταση, η τέχνη μου είναι η τελεία στο τέλος. Ό, τι «ταλέντο» και να έχεις, αν δεν βρεις χώρο, αφορμές κι αιτίες να το εκφράσεις, δε θα κυλήσει σα νερό. Μπορεί και να μη το ανακαλύψεις ποτέ, μπορεί να το στριμώξεις σε μία γωνία και να το κοιτάς με πίκρα. Είμαι ευγνώμων που μπόρεσα να το κάνω και επάγγελμα. Με παρότρυναν, με στήριξαν, μου έδωσαν εφόδια και μετά δούλεψα πολύ. Ευχή και κατάρα, όμως, σε ένα κόσμο που η στείρα πλευρά του ανθρώπου, η καταπίεση και η αδικία συχνά υπερισχύουν. Χρέος και βαθιά ανάγκη να μοιράζεις και να μοιράζεσαι όσα μάζεψες.

Σχέδιο: Αικατερίνη Ανδρέου

Ο Πάμπλο Πικάσο είχε αναφέρει χαρακτηριστικά πως “κάθε παιδί είναι καλλιτέχνης. Το θέμα είναι πώς θα παραμείνει καλλιτέχνης μεγαλώνοντας.” Αναρωτιέμαι πώς σου ακούγεται.

Είναι πολύ απλό, στην πραγματικότητα. «Δε μπορώ να τραβήξω ούτε ίσια γραμμή», η πιο κλασσική ατάκα (γι’ αυτό υπάρχουν οι χάρακες, βέβαια). Αν σταματήσεις να δημιουργείς στα πέντε σου κι αν έκανες μόνο το ίδιο, πάντα, σπιτάκι με την κόκκινη στέγη-τρίγωνο και την λάμπα που κρέμεται από το «ταβάνι», με το δεντράκι δίπλα με τον ίδιο κορμό και το ίδιο φύλλωμα πάντα, και το ένα τέταρτο κίτρινου ήλιου στη γωνία με τις ακτίνες που βγάζουν μάτι, όπως στα έμαθαν – σχήματα που είναι σύμβολα και όχι αυθόρμητη προσωπική έκφραση- θα δημιουργείς σαν πέντε χρονών πάντα, και θα «ξέρεις» να σχεδιάζεις μόνο αυτό. Αυτό θα μάθεις και στους μικρούς. Και θα νομίζεις, κιόλας, ότι είναι η μόνη ασφαλής, σωστή και όμορφη παιδική ζωγραφιά. «Κυρία … δε ξέρω να κάνω ανθρώπους…» μου λένε, για παράδειγμα, συχνά με παράπονο, σιγανά, σχεδόν συνωμοτικά. Πόσο με πονάει αυτή η φράση… Αν σταματήσεις να γράφεις στα οχτώ σου, θα γράφεις στο επίπεδο του οχτάχρονου εαυτού σου σε όλη σου τη ζωή. Αν μάθεις να γράφεις μία λέξη, αυτή θα μπορείς να γράψεις σε όλη σου τη ζωή. Όλοι ζωγραφίζουν, όλοι χορεύουν, όλοι γράφουν, όλοι τραγουδούν, όλοι έχουν ανάγκη να πλάσουν και να κατασκευάσουν, να ιστορήσουν, όλοι έχουν το δικό τους προσωπικό τρόπο έκφρασης.

Γεννιόμαστε δημιουργοί. Απλώς, θέλει χώρο αυτή η πλευρά μας, να ζυμωθεί και να ωριμάσει μαζί μας. Συνήθως, την καταπιέζουμε και την εξολοθρεύουμε σε μικρή ηλικία. Η φαντασία, η ζωντάνια και το χιούμορ περιορίζονται σε συγκεκριμένες πεπατημένες για να «μεγαλώσουμε». Μπερδεύουμε το επάγγελμα με τη δημιουργικότητα. «Γιατί να ζωγραφίσω, ζωγράφος θα γίνω;» ρωτάνε μερικά παιδιά στην εφηβεία. Κυρίως, για να προλάβουν το ότι αυτό που θα φτιάξουν δε θα αρέσει, κι είναι κάτι που το τρέμουν, μη τους κοροϊδέψουν. «Ζωγραφική» είναι σήμερα χιλιάδες πράγματα εκτός από το πινέλο και το καβαλέτο. Είναι σα να λέει κάποιος, «γιατί να χορέψω, χορευτής θα γίνω;» Είναι βιολογική ανάγκη, όχι για να φτιάξεις διακοσμητικά έργα μόνο, αλλά για να αυτοπροσδιοριστείς, να διασκεδάσεις, να έχεις λειτουργικά εργαλεία για τη δουλειά σου, να εκφράσεις το οτιδήποτε εσύ νιώθεις και θες, να επικοινωνήσεις με σένα και τους άλλους, να έχεις προσωπική αισθητική και να μην κυνηγάς συνεχώς αυτό που σου δείχνουν. Εκεί, λοιπόν, κάπου κατά την εφηβεία, έρχεται η αδυσώπητη έκθεσή μας.

Είναι σκληρή η αντιμετώπιση των άλλων που έχουν περιοριστεί ήδη. Ο αποδέκτης του μηνύματος είναι αμείλικτος όταν δε γνωρίζει τρόπους επικοινωνίας όπως, για παράδειγμα, την εικαστική γλώσσα. Όπως φοβόμαστε και αρνούμαστε το «άλλο», αντί να προσπαθούμε να το κατανοήσουμε. Δεν μαθαίνουμε στα παιδιά να στηρίζουν την προσωπική τους επιλογή. « Αχ, τι ωραίο καραβάκι!» – στα πέντε. «Τι αηδία είναι αυτή η μαυρίλα που έφτιαξες, παιδάκι μου;», «Τι τρομακτικό!! Άπαπα…», «Κάνε κανένα τοπίο, κανένα σπιτάκι». Τι μουσική είναι αυτή που ακούς!!», στο Γυμνάσιο. Λες και μέσα μας έχουμε όλη την ώρα σπιτάκια και λουλουδάκια. Για να αυτοπροσδιοριστούμε και να επικοινωνήσουμε, χρειαζόμαστε την τέχνη. Το μικρό παιδί θέλει να τραγουδήσει ή να χορέψει να ζωγραφίσει να κατασκευάσει, να απολαύσει έργα τέχνης όλων των ειδών σαν θεατής, ακροατής ή μέρος μίας δημιουργικής ομάδας. Και θέλει σεβασμό στο έργο του. Και οφείλουμε να του τον προσφέρουμε. Το ίδιο θέλει και ο έφηβος, και ο ενήλικας. Απλώς σε άλλα επίπεδα πια. Δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ανάγκη.

Σχέδιο: Αικατερίνη Ανδρέου

Άραγε, μεγαλώνοντας, τα παιδιά που ήμασταν και που τόσο επιδέξια καλλιτεχνούσαν, συνεχίζουν να μας επηρεάζουν ως ενήλικες;

Όσους τους προστάτεψαν ή το κατέκτησαν με πολύ κόπο και πόνο μόνοι τους και κατάφεραν εκφράζονται σχετικά ελεύθερα, είτε ως αποδέκτες, είτε ως δημιουργοί, σίγουρα έχουν ένα εργαλείο παραπάνω για να ισορροπούν. Μέσω οποιασδήποτε τέχνης, συνδυασμών της ή ακόμα κι αν δε γνωρίζουν ότι κάτι που τους εκφράζει είναι τέχνη, όλοι προσπαθούν το ίδιο. Πολλοί γύρω μας κουβαλούν τραύματα από την επιθετική απόρριψη της προσωπικότητάς τους, όταν αυτή εκφράστηκε με οποιοδήποτε τρόπο που δεν ήταν αναγνωρίσιμος ή αποδεκτός, συχνά σαν παιδική – νεανική δημιουργία. Η τέχνη αναδεικνύει διαφορές, ιδέες και προσωπικότητες, με μαγικό τρόπο, παράλληλα, φτιάχνει δυνατές ομάδες, ενώνει συνειδήσεις, ξυπνάει την εφευρετικότητα και αγκαλιάζει τον κόσμο. Μάλλον αυτό δε μπορούμε να αντιμετωπίσουμε, την ένωση μέσω της αποδοχής των άλλων και όχι με το να γίνουμε ίδιοι. Μαθαίνουμε περισσότερο να είμαστε χωρισμένοι και τραυματισμένοι, να στοχοποιούμε και να μην κοιτάμε μέσα μας.

Πως είναι αυτή η συνεργασία του παιδιού και του ενήλικα για σένα;

Είναι σαν τη σχέση που έχουμε με τον εαυτό μας, τον ιδανικό, τον χειρότερο και τον πιο ιδιαίτερο, σπάνιο και αληθινό, τη συνεργασία που λείπει τόοοσο από την ελληνική πραγματικότητα. Δεν ξέρουμε να συνεργαζόμαστε, ώστε να αναδεικνύονται οι ιδιαίτερες ικανότητες και να συνταιριάζονται σε δεμένη κοινωνία. Είναι τόσο εμφανές στο σχολείο. Εκεί, ανάμεσα στα μπλεγμένα λίγα λεπτά που έχεις με αμέτρητους μαθητές, ψάχνεις διαρκώς να βρεις ευαίσθητες ισορροπίες και κρυμμένες ή φανερές δυνατότητες και, σιγά-σιγά, να τις ισχυροποιήσεις και να τις κάνεις πιο δημιουργικές και συνεργατικές ικανότητες. Αλλά, κυρίως, να βοηθήσεις να το κάνει αυτό το παιδί από μόνο του. Ψάχνεις να βρεις σε όλα μία πορτούλα να ανοίξεις.

Προσπαθώ να τους διδάξω να σκέπτονται, όχι το τι να σκέπτονται. Η συνεργασία μας σε καλλιτεχνικά εργαστήρια, δημόσια Γυμνάσια, Λύκεια, Ειδικά σχολεία και Δημοτικά που έχω εργαστεί, είναι πολύ δυνατή και δύσκολη. Μερικές φορές, με θλίβει και με πεισμώνει, χωρίς να φταίνε οι μαθητές μου. Σε συντριπτικό ποσοστό, όμως, με γεμίζει αγάπη, χαρά, μου δίνει έμπνευση και δύναμη. Νομίζω και για τα παιδιά κάπως έτσι είναι. Έχει εκπληκτικά αποτελέσματα που υπερισχύουν δραματικά των προβλημάτων και είμαι πάντα αισιόδοξη∙ αλλιώς, δε θα έκανα αυτή τη δουλειά. Δεν ξέρω καν αν θα την έβλεπα ως «δουλειά», αν δεν ήμουν σε τριβή με την οικογένεια και το σχολείο σαν οργανισμούς και με όλα τα προβλήματα που έχουν. Προτιμώ την λέξη «συνεργασία» που βάλατε στην ερώτηση. Ο δάσκαλος που δείχνει με το δάχτυλο από ψηλά δεν έχει καμία σχέση με την τέχνη. Και δεν ξέρω αν έχει οποιαδήποτε σχέση με τα παιδιά, τελικά. Κι αν δεν μπορούμε να συνεργαστούμε με το παιδί που υπήρξαμε και με τον ενήλικα που είμαστε, με τα παιδιά και τους ενήλικες γύρω μας, κοινωνία δεν υπάρχει.

Σχέδιο: Αικατερίνη Ανδρέου

Αν άφηνες το παιδί και τον ενήλικα να εκφράσουν το τι νιώθουν καλλιτεχνώντας, τι θα έλεγαν;

Θα σας πω ένα… μυστικό. Συντηρούμε, συχνά, λάθος πλευρά της «παιδικότητάς» μας. Την ανευθυνότητα, τη βιαιότητα επειδή δεν έχουμε κατακτήσει άλλα εκφραστικά μέσα, τη λογική του ότι για όλα φταίνε οι άλλοι, την έλλειψη αυτοπεποίθησης και ανεξαρτησίας. Αντιθέτως, καταπνίγουμε, νομίζοντας ότι είναι ανωριμότητα, την παρεξηγημένη προσωπική έκφραση. Δεν έχω συναντήσει ενήλικα, ό, τι δουλειά και να κάνει, που να μην μου έχει παραδεχτεί κρυφά ή φανερά ότι του λείπει η δημιουργία. «Εγώ μικρόοοος… αααχ» Αυτό νομίζουν όλοι ότι είναι το παιδί που κρύβουν μέσα τους και καλά κάνανε και το κατέπνιξαν, γιατί δε γινόταν αλλιώς. Που θέλει να παίξει, να γελάσει, να συγκινηθεί, να γράψει βιβλία, να μαυρίσει με κάρβουνο ένα μεγάλο χαρτί, να πετάξει χρώματα στον τοίχο, να χώσει τα χέρια του στον πηλό, να τραγουδήσει και να χορέψει, να παίξει ένα μουσικό όργανο, να παίξει θέατρο. Με διαφορετικό τρόπο ο καθένας. Για διαφορετικούς λόγους. Δεν είναι το παιδί που μιλάει τότε, είναι ο ενήλικας που ξέρει ποια κομμάτια του λείπουν.

Για λάθος πράγματα ντρεπόμαστε. Αν καταλάβουμε ότι είναι ωριμότητα να εκφραζόμαστε χωρίς να καταπιέζουμε τους άλλους, θα κερδίσουμε ένα μεγάλο μέρος της προσωπικότητάς μας και της αλληλεγγύης μεταξύ μας. Δε χρειάζεται να είναι δημόσια ή αναγνωρίσιμη η έκφραση, ο καθένας όπως τον ευχαριστεί. Άλλωστε η τέχνη είναι λυτρωτική. Θεραπευτική. Βιολογική ανάγκη. Επικοινωνία. Και αυτό ένα παιδί το ξέρει απ’ όταν γεννιέται, κι ας μη το συνειδητοποιεί, δε χρειάζεται εξηγήσεις. Μετά είναι το δύσκολο, να μεγαλώσει η δημιουργικότητά μας μαζί μας.

Σχέδιο: Αικατερίνη Ανδρέου

«Je suis Charlie» είχαν φωνάξει πριν μερικούς μήνες χιλιάδες Έλληνες δίνοντας το παρόν έξω από το Γαλλικό Ινστιτούτο, αποδίδοντας φόρο τιμής στα θύματα της τρομοκρατικής επίθεσης στο περιοδικό. Σε ένα από τα έργα σου απέδωσες και εσύ με το δικό σου μοναδικό τρόπο φόρο τιμής. Θα ήθελα να μου μιλήσεις γι’ αυτό.

Μου ζήτησαν από τη lifo να συμμετέχω με έργο μου σε μία ομαδική διαμαρτυρία σκιτσογράφων και εικονογράφων για το έγκλημα στο Charlie Hebdo. Δεν εστίασα στο συγκεκριμένο έντυπο που χτυπήθηκε, απλώς χρησιμοποίησα μία απεικόνιση αντίθεσης του μικρού κοριτσιού, της εκπαίδευσης, της τέχνης και του χιούμορ, με το σκοταδισμό και τη βία. Η δύναμη της γελοιογραφίας και του χιούμορ είναι μεγαλύτερη από αυτή της βίας. Απλώς, τα αποτελέσματά της δεν είναι τόσο άμεσα ορατά και δεν κλονίζουν με τον ίδιο μηχανισμό. Λίγο πριν την επίθεση στα γραφεία της εφημερίδας είχαν σκοτώσει μαθήτριες γιατί πήγαιναν σχολείο, και μου ήρθε η εικόνα του κοριτσιού με την σχολική τσάντα στο μυαλό. Οι γυναίκες και τα παιδιά είναι τα πρώτα θύματα της αγριότητας του οποιασδήποτε μορφής φασισμού. Οποιαδήποτε σκοταδιστική ενέργεια, από δυτικό ή ανατολικό κόσμο, βόρειο ή νότιο, με βρίσκει απολύτως αντίθετη και νιώθω υποχρέωση να την πολεμήσω. Ο καλλιτέχνης και δημιουργός πρέπει να είναι ελεύθερος να αστειευτεί, να γελοιοποιήσει και να κριτικάρει το οτιδήποτε. Και η απάντηση για όποιον δε συμφωνεί μπορεί να είναι μόνο μέσω της τέχνης. Ούτε με όπλα, ούτε με νόμους, ούτε με απαγορεύσεις. Να προσέχουμε, όμως, να μην εστιάζουμε στους «άλλους κακούς», αλλά να βλέπουμε και τους γύρω μας, κι εμάς τους ίδιους, πρώτα απ’ όλα μήπως εγκληματούμε κατά της ελευθερίας έκφρασης άλλων.

Σχέδιο: Αικατερίνη Ανδρέου

Ξεχωριστά, από τον κόσμο των παιδιών, από ποιες άλλες πηγές «τρέφεσαι» συναισθηματικά και ψυχικά και πώς αυτές αντικατοπτρίζονται στα έργα σου;

Από τα πάντα μάλλον, ανάλογα με τις συνθήκες και τις καταστάσεις. Η καθημερινότητα, οι προσωπικότητες, οι σχέσεις, η αγάπη, η μουσική, τα κόμιξ, η λογοτεχνία, οι ταινίες, τα ζώα, το ασυνείδητο, οι αισθήσεις, η χαρά, το σκοτάδι που κουβαλάμε μέσα μας. Με συγκλονίζει επίσης πάντα η επιστήμη, το μυστήριο και το θαύμα της φύσης και του σύμπαντος, το οποίο μου υπενθυμίζει διαρκώς και το πόσο ασήμαντα… σημαντικοί είμαστε. Η πρώτη ατομική έκθεσή μου «oneironautics” στο χώρο Μελάνυθρος στην Αθήνα είχε βάση την παιδική ηλικία και τις προσωπικές και συλλογικές παράλληλες πραγματικότητες. Στην επόμενη που ετοιμάζω, διαπραγματεύομαι μια πολύ πιο σκοτεινή, βαριά και ποιητική εφηβική – νεανική πραγματικότητα. Θέλω η σειρά των έργων μου να ακολουθεί μία διαδρομή ωρίμανσης όπως την βλέπω, πλέον αποστασιοποιημένη μετά από χρόνια και την έχω κατανοήσει διαφορετικά από την απλή αυθόρμητη γέννησή της.

Θα ήθελα να σε αφήσω ελεύθερη να κλείσεις τη συνέντευξη μας με ένα μήνυμα προς τους αναγνώστες μας!

Πάντα ψάχνω τρόπους να κατανοώ τα μηνύματα που δίνω σε μένα πρώτα και να τα διαχειρίζομαι όσο καλύτερα μπορώ. Προσπαθώ, έπειτα, να στέλνω μηνύματα μέσω της ζωγραφικής και με όσους τρόπους διαθέτω, αλλά, κυρίως, να είμαι ανοιχτή στο να λαμβάνω και να κατανοώ αυτά που στέλνουν οι άλλοι. Και νομίζω αυτό είναι η ζωή και η τέχνη, διάλογος. Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας.