Χρύσα ΜαγγινοπούλουΆρθρο: Χρύσα Μαγγινοπούλου
Κοινωνική Ανθρωπολόγος
Είναι συγκλονιστικό να φαντάζεσαι έναν άνθρωπο να τακτοποιεί ατάραχα τις τελευταίες εκκρεμότητες για μια μελλοντική ζωή στην οποία δεν θα συμμετέχει. Να βιντεοσκοπεί με χιούμορ τον εαυτό του ώστε να αφήσει στα παιδιά του χρήσιμες συμβουλές και αρχές για το μέλλον τους. Αν και ακούγεται σαν κινηματογραφικό μελό, έτσι όμως όπως είναι γραμμένο το “Η Τελευταία Διάλεξη” μοιάζει με ένα μεγάλο γράμμα, ένα γράμμα που περιέχει όλα όσα θέλει ο Ράντυ Πάους να μάθουν τα παιδιά του για τον ίδιο και όσα ήθελε να τους διδάξει.
Ο θεσμός της «Τελευταίας διάλεξης», διαδεδομένος στις ΗΠΑ, απευθύνεται σε προσωπικότητες της επιστήμης και της τέχνης, που καλούνται να αναλογιστούν γύρω από τα σημαντικά γεγονότα της ζωής, καθώς και σε ό,τι αποκόμισαν, σε ό,τι έμαθαν από την πείρα τους. Όταν ζητήθηκε από τον Ράντυ Πάους, καθηγητή πληροφορικής στο Κάρνεγκι Μέλλον, να δώσει µια τέτοια διάλεξη, δε χρειάστηκε να φανταστεί ότι θα ήταν η τελευταία του, καθώς λίγο καιρό πριν του είχε διαγνωστεί ανίατος καρκίνος.
Η τελευταία ομιλία μετατρέπεται σε πρόκληση. Δεν εστιάζει στην προσωπική του περιπέτεια, αλλά απευθύνεται σε όλους εκείνους που ψάχνουν τον δρόμο της πραγματοποίησης των ονείρων τους και πάνω απ’ όλα, στα τρία του παιδιά. Με τίτλο «Πραγματοποιώντας τα παιδικά σου όνειρα», η διάλεξη δεν αφορούσε το θάνατο. Αφορούσε τη σημασία του να ξεπερνάς τα εμπόδια, να εκπληρώνεις τα δικά σου όνειρα, αλλά και να βοηθάς να γίνουν πραγματικότητα τα όνειρα των άλλων, να αξιοποιείς την κάθε στιγμή γιατί «Ο χρόνος είναι το µόνο που έχουμε. Και ίσως µια μέρα ανακαλύψουμε ότι έχουμε λιγότερο απ’ όσο νομίζουμε». Αφορούσε τη ζωή.
Χωρίς λογοτεχνικές αξιώσεις και μελοδραματικές εξάρσεις, διαπραγματεύεται το θαύμα της ύπαρξης και της πραγμάτωσης της ευτυχίας. Με χιούμορ, έμπνευση, φαντασία, αναφερόμενος στα πιο σημαντικά γεγονότα της ζωής του, προσπαθεί να μεταφέρει στα παιδιά του όσο περισσότερο από τον εαυτό του μπορεί και σε όλους εμάς ένα μάθημα ζωής, συγκινητικό και ελπιδοφόρο ταυτόχρονα, το οποίο μιλάει για την αγάπη, τη δημιουργία, τις ανθρώπινες σχέσεις, τα παιδικά όνειρα, τους φόβους.
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι τα μεγαλύτερα εμπόδια τα βάζουμε εμείς στους εαυτούς μας. Χιλιάδες όνειρα… που όταν φτάσουμε στο σημείο όπου θα κάνουμε ένα επαναπροσδιορισμό της ζωή μας το μόνο που ανακαλύπτουμε είναι πως τα περισσότερα έχουν μείνει απλά στη σφαίρα του φανταστικού και στο επίπεδο της επιθυμίας. Για κάθε όνειρο μας που κλείσαμε στο ντουλάπι έχουμε μια πολύ καλή δικαιολογία για τον εαυτό μας. Είναι η εύκολη λύση να αποποιούμαστε τις ευθύνες της προσωπικής μας αποτυχίας και είναι ακόμα ευκολότερο να απορρίπτουμε τα όνειρα μας λέγοντας πως έτσι και αλλιώς ήταν πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθούν γιατί τα όνειρα είναι για τους ονειροπαρμένους.
Όταν τα όνειρα μας πηγάζουν από την ψυχή μας, όταν τα όνειρα μας οδηγούν στο σωστό δρόμο και στην ολοκλήρωση μας ως άτομα, τότε όντως το σύμπαν συνωμοτεί για να γίνουν πραγματικότητα. «Οι τοίχοι υπάρχουν για να σταματούν τους ανθρώπους που δεν θέλουν κάτι αρκετά», αναφέρει ο Πάους. Εάν ζούμε με την πεποίθηση πως όλα είναι δυνατά σε αυτή την ζωή, εάν αποδεχτούμε ότι όλα τα πράγματα συμβαίνουν για κάποιο λόγο, εάν είμαστε πιστοί και παλεύουμε καθημερινά για την πραγμάτωση των ονείρων μας και εάν είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε θυσίες γι αυτά τότε είναι βέβαιο ότι σύντομα θα πάψουν να είναι όνειρα αλλά θα αποτελούν την ονειρική μας πραγματικότητα. Την πραγματικότητα που θα θέλαμε να ζούμε και που είναι εκεί, δίπλα μας, μέσα μας, γύρω μας.
Τίποτα στην ζωή δεν χαρίζεται. Η ζωή θέλει αγώνα, θέλει πίστη, θέλει δύναμη, για να μας δώσει πρέπει να έχουμε αξίες και αρχές. Ο Ράντυ Πάους αποδέχεται αξιοπρεπώς τον επικείμενο θανάτο από ανίατη ασθένεια επιδεικνύοντας εκτός από νηφαλιότητα χαρακτήρα και βαθιά παιδεία. Είναι ένας άνθρωπος που παρ΄ ότι πεθαίνει, στέλνει ένα μήνυμα αγάπης στην ανθρωπότητα. Και όταν αναφέρεται στην αγαλλίαση που προέρχεται από τις θετικές σκέψεις, χρησιμοποιεί απτά παραδείγματα από τη ζωή του, σαν να μας μιλάει ένα οικείο πρόσωπο χωρίς να μας υποδεικνύει τι να κάνουμε.
Τη συγκεκριμένη διάλεξη παρακολούθησε και κατέγραψε ο Τζέφρι Ζάζλοου, αρθρογράφος, συμπυκνώνοντας το έργο και την προσωπική εμπειρία ενός σοφού των ημερών μας. Ο Ράντυ πέθανε μερικούς μήνες μετά την ομιλία αυτή, τον Ιούλιο του 2008, στα σαράντα εφτά του χρόνια, από καρκίνο στο πάγκρεας. Αλλά, εν τω μεταξύ, είχε προφτάσει να ετοιμάσει το βιβλίο με τίτλο “Η τελευταία διάλεξη”, όπου ανέπτυξε ακόμη περισσότερο τα ζητήματα που έθιξε επί σκηνής.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Pausch R., Zaslow J. (2009). Η τελευταία διάλεξη. Εκδόσεις Πατάκη