Βασίλειος ΚιοσσέςΆρθρο: Βασίλειος Ν. Κιοσσές
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Εκτιμάται πως πάνω από το 40% του πληθυσμού θα βιώσει κάποια στιγμή στη ζωή του έντονα τα αγκάθια της μοναξιάς σε κάποιο βαθμό. Παρά το γεγονός πως το αίσθημα της μοναξιάς είναι αρκετά κοινό, μόνο λίγοι άνθρωποι έχουν επαρκή επίγνωση του τρόπου με τον οποίο η μοναξιά επιδρά πάνω μας. Εδώ μπορείτε να διαβάσετε ορισμένα πράγματα για τη μοναξιά που ενδεχομένως να μην γνωρίζατε. Ίσως σας κάνει να αναθεωρήσετε.
- Η μοναξιά δεν εξαρτάται από το πόσους φίλους ή πόσες σχέσεις έχεις. Η μοναξιά εξαρτάται αποκλειστικά από την υποκειμενική ποιότητα των σχέσεων. Από το πόσο δηλαδή αποσυνδεδεμένος συναισθηματικά ή/ και κοινωνικά αισθάνεται κάποιος από τον περίγυρό του.
- Περισσότερο από το 60% των παντρεμένων ανθρώπων βιώνουν συναισθήματα μοναξιάς. Όταν τα παντρεμένα ζευγάρια παύουν να μοιράζονται τα βαθύτερα συναισθήματα, σκέψεις, ανησυχίες, εμπειρίες με τον/ την σύντροφό τους, αυτό δημιουργεί μια αίσθηση συναισθηματικής αποσύνδεσης. Οι άνθρωποι σε αυτές τις σχέσεις πραγματικά πιστεύουν πως ο/η σύντροφος δεν μπορεί να προσφέρει μια βαθιά και ικανοποιητική σύνδεση, όσο επιθυμητή κι αν είναι αυτή.
- Τα αισθήματα μοναξιάς διαστρεβλώνουν την αντίληψη που έχουμε για τις σχέσεις μας. Μελέτες έδειξαν πως απλώς και μόνον ζητώντας από ανθρώπους να ανακαλέσουν στιγμές που ένιωσαν μόνοι, αρκούσε ώστε οι ίδιοι να υποτιμήσουν τις σχέσεις αυτές. Αυτές οι διαστρεβλώσεις της αντίληψης ουσιαστικά προκαλούν τους μοναχικούς ανθρώπους να αποσυρθούν ακόμα περισσότερο από σχέσεις και ανθρώπους που θα μπορούσαν να ανακουφίσουν τα αισθήματα μοναξιάς.
- Η μοναξιά είναι μεταδοτική στα κοινωνικά δίκτυα. Η μοναξιά έχει ένα ξεκάθαρο στίγμα. Τείνουμε να επισημαίνουμε και να αναγνωρίζουμε τους μοναχικούς ανθρώπους γύρω μας. Μια μελέτη βρήκε πως σε μια περίοδο μεγαλύτερη των έξι μηνών, οι μοναχικοί άνθρωποι ωθήθηκαν στην περιφέρεια των κοινωνικών δικτύων τους. Το εντυπωσιακό εύρημα ήταν πως εκεί ωθήθηκαν και οι φίλοι των μοναχικών ατόμων. Το να αποστασιοποιείται κάποιος από το κοινωνικό του περιβάλλον έχει καθαρές επιπτώσεις στο σώμα του.
- Η μοναξιά μας κάνει να αισθανόμαστε πιο κρύοι. Μελέτες δείχνουν πως ανακαλώντας στιγμές στις οποίες ένιωσαν μόνοι, οι συμμετέχοντες εκτίμησαν τη θερμοκρασία του δωματίου που βρίσκονται αρκετά χαμηλότερη. Επιπλέον η θερμοκρασία του σώματός τους έπεφτε, όσο ανακαλούσαν τα γεγονότα αυτά. Το να νιώθουμε πιο κρύοι όταν νιώθουμε μόνοι εξηγείται από το γεγονός πως όταν εξοστρακιζόμαστε από την ομάδα στην οποία ανήκουμε, ταυτόχρονα απομακρυνόμαστε από τη θέρμη του πυρήνα και τη ζεστασιά της αποδοχής.
- Η μοναξιά ανταποκρίνεται στο σώμα μας με πολλούς τρόπους. Δημιουργεί την αίσθηση πως βρισκόμαστε υπό απειλή και γι’ αυτό έχει άμεσες και σοβαρές αντιδράσεις. Αυξάνεται η πίεση του αίματος και η χοληστερόλη, ενώ παράλληλα ενεργοποιούνται όλοι οι σωματικοί και ψυχολογικοί μηχανισμοί που απαντούν στο στρες.
- Η χρόνια αίσθηση της μοναξιάς αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Καθώς τα άτομα αυτά βρίσκονται υπό μια διαρκή και αδιάκοπη έκθεση σε στρεσογόνους παράγοντες, ο κίνδυνος καρδιαγγειακών νοσημάτων αυξάνει πολύ περισσότερο, σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν βιώνουν αντίστοιχα συναισθήματα. Επιπλέον η αίσθηση της μοναξιάς αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο εν τέλει θέτει το σώμα σε έναν διαρκή κίνδυνο για την εμφάνιση διαφόρων παθήσεων και λοιμώξεων. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός πως άνθρωποι που βιώνουν έντονα αισθήματα μοναξιάς, ανταποκρίθηκαν χειρότερα στο εμβόλιο κατά της γρίπης. Δηλαδή η επίδραση του εμβολίου ήταν λιγότερο αποτελεσματική σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν βίωναν αντίστοιχα συναισθήματα.
- Τέλος, η μοναξιά είναι τόσο επικίνδυνη όσο το κάπνισμα. Εάν αναλογιστούμε όλες τις παραπάνω επιδράσεις της μοναξιάς και τον τρόπο με τον οποίο το σώμα ανταποκρίνεται σε αυτή, ο κίνδυνος για μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία αυξάνει σημαντικά. Πράγματι, μελέτες έχουν καταλήξει πως ο κίνδυνος ενός πρόωρου θανάτου αυξάνεται κατά 14% για τους ανθρώπους που βιώνουν μοναξιά.
Η μοναξιά διαφέρει από τη μοναχικότητα. Δεν πρόκειται για επιλογή, δεν έχεις ερωτηθεί. Γράφοντας όλα τα παραπάνω, φτάνω να αναρωτιέμαι: Ενώ κανείς μας δεν θέλει τη μοναξιά, τότε γιατί κάνουμε τις σχέσεις δύσκολες;
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Winch, G. (2014). Emotional First Aid: Healing rejection, guilt, failure and other everyday hurts. Penguin Group: New York