ΑnimartistsΆρθρο: Βάσια Μήλα
Επιμέλεια: Ίριδα Γουδέλη
Φιλόλογος
Η Αγγέλα Γαβρίλη ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Από πολύ μικρή ηλικία, την συνεπήρε ο κόσμος της ποίησης. Όπως μας λέει και η ίδια, συνέθεσε τα πρώτα της ποιήματα στο ενδέκατο έτος της ηλικίας της. Μεγαλώνοντας, αποφάσισε να φοιτήσει στο τμήμα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης στην Ελλάδα και στην Αγγλία, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές της. Ακολουθώντας τα χνάρια της γραφής της, αποφάσισε να παρακολούθησει σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Παράλληλα με τη γραφή της είναι και συντάκτρια στο ελληνικό πρακτορείο εκπροσώπησης συγγραφέων Book Agency καθώς και βιβλιοκριτικός στο ηλεκτρονικό περιοδικό για το βιβλίο και τον πολιτισμό, Diavasame.gr.
Η πρώτη της ποιητική συλλογή εκδόθηκε το 2009 με τίτλο ΑΡΚ, Ποιήματα σε πέντε πράξεις (εκδόσεις Γαβριηλίδης) ενώ αποτέλεσε υποψήφια για τα βραβεία του «Διαβάζω». Το 2010 και το 2012 συμμετείχε στις δύο συλλογικές εκδόσεις της «Ομάδας από Ποίηση» (εκδόσεις Γαβριηλίδης). Τον Απρίλιο του 2013 κυκλοφόρησε η δεύτερη ποιητική της συλλογή, Iridium (εκδόσεις Momentum). Τώρα κάνει τα πρώτα της βηματά της στον κόσμο του μυθιστορήματος,έχοντας εκδόσει το μυθιστόρημα με τίτλο “Ίσκρα” από τις εκδόσεις Πάπυρος.
Πότε ξεκίνησαν τα πρώτα σας βήματα στη συγγραφή;
Όταν ήμουν έντεκα χρονών, άρχισα να γράφω τα πρώτα μου ποιήματα σε διάφορα τετράδια που έκρυβα στις πιο απίθανες κρυψώνες, μαζί με τα «απαγορευμένα» για την ηλικία μου βιβλία που διάβαζα εν αγνοία των γονιών μου. Θα έλεγα κάνοντας χιούμορ, ότι άρχισα να μπαίνω στον κόσμο της λογοτεχνίας σε συνθήκες «παρανομίας»…
Πόσο σημαντικό είναι για εσάς να εκφράζεστε μέσω της γραφής σας; Θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι κάτι που σας ολοκληρώνει;
Όχι ακριβώς, με την έννοια ότι δεν είναι κάτι που κάνω επιπρόσθετα στις άλλες μου δραστηριότητες. Είναι κομμάτι του εαυτού μου, της προσωπικότητάς μου και του τρόπου ζωής μου. Με καθορίζει, θα ήμουν μια άλλη αν δεν έγραφα.
Με αφορμή όλα τα νέα δεδομένα που βιώνουμε όλοι μας τις τελευταίες μέρες, με ποιο τρόπο θεωρείτε ότι η κοινωνία καθώς και η σχέση που αποκτά ο συγγραφέας μαζί της μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσής του; Μπορεί αντίστοιχα και ο συγγραφέας να «εμπνεύσει» μια κοινωνία; Πώς λειτουργεί αυτό για εσάς και πώς γίνεται αντιληπτό μέσα από τα έργα σας;
Δεν μπορώ να φανταστώ συγγραφέα, τουλάχιστον με την πραγματική έννοια του όρου και όχι με την καταχρηστική χρήση του από άτομα που απλά φιλοδοξούν να φέρουν τον τίτλο, που δεν επηρεάζεται από τα όσα συμβαίνουν στην κοινωνία που ζει. Εγώ ειδικά είμαι εξωστρεφής συγγραφικά και πάντα έχω στραμμένο το βλέμμα μου, στους ανθρώπους δίπλα και γύρω μου, στην κοινή εμπειρία που μοιράζομαι μαζί τους. Αυτή καταγράφω σε μεγάλο βαθμό στα βιβλία μου. Τώρα για το αν ένας συγγραφέας μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης με το έργο του, φυσικά και μπορεί και αυτό έχει συμβεί με πολλούς συγγραφείς που σήμερα ονομάζουμε κλασικούς.
Η συγγραφή για εσάς, ξεκίνησε με ποιήματα ενώ πριν από ένα χρόνο δημοσιεύσατε ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Ίσκρα», όπου είναι το πιο πρόσφατο δείγμα από τη δουλειά σας. Ήταν εύκολη η μετάβασή σας από τον κόσμο της ποίησης στον κόσμο του μυθιστορήματος;
Καθόλου. Η ποίηση είναι για μένα περίπου μια φυσική διαδικασία, αλλά το πεζό ήταν μια πορεία με πολλές δυσκολίες, πισωγυρίσματα, αμφιβολίες… Το έφερα εις πέρας γιατί η Ίσκρα είχε από μένα την απαίτηση να αφηγηθώ την ιστορία της: χωρίς τη δική της επιμονή, όσοι γράφουν θα με καταλάβουν, το βιβλίο δεν θα είχε γεννηθεί ή θα παρέμενε ως αρχείο στον υπολογιστή μου.
Ποια ήταν η αφορμή για να γράψετε το πρώτο σας μυθιστόρημα; Μιλήστε μου λίγο για την «Ίσκρα».
Όπως είπα προηγουμένως, η ιστορία της προέκυψε κάποια στιγμή μέσα μου, ένα καλοκαίρι τρία χρόνια πριν, σαν μια φωνή που άρχισε να μου αφηγείται μια ιστορία. Η εικόνα που είχα στο μυαλό μου ήταν εκείνη μιας ανώνυμης γυναίκας που σε ξεχωρίζει μέσα από το πλήθος, έρχεται δίπλα σου και αρχίζει να σου μιλάει για τη ζωή της. Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί με πολλούς τρόπους, αλλά για μένα περιγράφει το βίωμα που ονομάζουμε έμπνευση.
Λίγα λόγια για την «Ίσκρα»: στα ρωσικά σημαίνει «σπίθα» και είναι η «μάσκα» πίσω από την οποία η ηρωίδα του βιβλίου αφηγείται την ιστορία της, χωρίς να υπάρχει πουθενά μέσα στο βιβλίο το πραγματικό της όνομα. Θα μπορούσε να είναι οποιαδήποτε σύγχρονη γυναίκα, αλλά υπάρχει μέσα της μια «κληρονομιά» που φέρει από τους προγόνους της, που την κάνει ξεχωριστή και σφραγίζει τη μοίρα της. Το βιβλίο είναι ένα ψυχολογικό μυθιστόρημα φαντασίας: μύθος και κοινωνικός ρεαλισμός, καθώς και ένα μυστικό που η ηρωίδα αισθάνεται ότι υπάρχει αλλά αγνοεί τη φύση του, συνθέτουν την πλοκή του.
Ενδέχεται η ηρωίδα του μυθιστορήματος να παρουσιάζει ομοιότητες με εσάς; Ποια είναι η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στον συγγραφέα και στον ήρωα ενός βιβλίου; Θα μπορούσε αυτή η σχέση να λειτουργήσει και ως μια «αυτοθεραπεία»;
Έχω μια φυσική αντίδραση στην προσπάθεια ερμηνείας της διαδικασίας της συγγραφής με ψυχολογικούς ή ψυχαναλυτικούς όρους. Όλοι φέρουμε τραύματα που προσπαθούμε να θεραπεύσουμε με διάφορους τρόπους, αλλά δεν γινόμαστε όλοι συγγραφείς. Υπάρχει ένα μυστήριο στη δημιουργία που δεν εξηγείται απολύτως ούτε εκλογικεύεται, και προτιμώ να το διατηρήσω. Η δημιουργία, σε όλες τις μορφές της, συμβαίνει στο σκοτάδι. Όσο για το κατά πόσο έχω ομοιότητες με την ηρωίδα μου, σίγουρα έχω πολλές, όσες και ένας γονιός με το παιδί του, αλλά δεν είμαστε το ίδιο πρόσωπο, όπως και ένα παιδί δεν είναι αντίγραφο του γονέα του. Ας πούμε ότι έχουμε το ίδιο γενετικό υλικό. Το ίδιο ισχύει όμως με όλους τους ήρωες του βιβλίου μου, αφού όλους τους έχω γεννήσει. Κι αυτή νομίζω είναι και η σχέση κάθε συγγραφέα με τους ήρωές του: τους φέρνει στη ζωή από το σκοτεινή μήτρα της ψυχής όπου τελείται το μυστήριο της δημιουργίας.
Διαβάζοντας, κανείς το μυθιστόρημα είναι εύκολο να αντιληφθεί ότι έχετε τοποθετήσει την «Ίσκρα» να αμφιταλαντεύεται ανάμεσα σε δύο κόσμους, τον αρχέγονο όπου κυριαρχεί το ένστικτο και τον πολιτισμένο όπου κυριαρχεί η ανάγκη για γνώση και μάθηση της τέχνης. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς αυτή τη διαφοροποίηση;
Ο πολιτισμός είναι επίκτητος, τον μαθαίνουμε καθώς μεγαλώνουμε μέσα σε μια κοινωνία ενώ το ένστικτο το έχουμε μέσα μας από τη γέννησή μας και είναι απαραίτητο για την επιβίωσή μας, πιο σοφό κατά τη γνώμη μου αφού είναι αρχαίο σε σχέση με τον ανθρώπινο πολιτισμό. Θεωρώ και τα δύο απαραίτητα στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, αλλά αν έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα στα δύο, θα διάλεγα χωρίς δισταγμό το ένστικτο.
Η απομάκρυνσή μας από τον πολιτισμό ποια αποτελέσματα πιστεύετε ότι θα μπορούσε να μας επιφέρει τόσο σε κοινωνικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο;
Καταρχήν πολιτισμός δεν σημαίνει μόνο τα γράμματα και τις τέχνες, αλλά και ένα σύνολο θεσμών, συμβάσεων και συλλογικής κουλτούρας, οι οποίες από σημαντικότερα μυαλά από το δικό μου, έχουν χαρακτηριστεί ως «πηγή δυστυχίας» για τον άνθρωπο. Το κατά πόσο μπορεί να θεωρηθεί η σύγχρονη δυτική κοινωνία ως πολιτισμένη σε σχέση ας πούμε με κάποιες παραδοσιακές κοινωνίες όπως εκείνη των ινδιάνικων φυλών για να φέρω ένα παράδειγμα, είναι ένα μεγάλο θέμα συζήτησης. Θα συνοψίσω την άποψή μου με τη γνωστή απάντηση του Γκάντι σε ένα δημοσιογράφο, όταν τον ρώτησε τη γνώμη του για τον δυτικό πολιτισμό: «Πιστεύω ότι θα ήταν μια καλή ιδέα».
Τελικά, η εξέλιξη της φύσης του ανθρώπου είναι η επαφή του με τον πολιτισμό;
Η φύση του ανθρώπου θα συνεχίσει να εξελίσσεται όποιες κι αν είναι οι συνθήκες, στις οποίες κάθε φορά θα προσαρμόζεται αλλά και θα τις επηρεάζει, ελπίζω σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό. Γιατί όσο ο πολιτισμός μας , μας απομακρύνει από τη φύση μας, τόσο πιο δυστυχείς θα γινόμαστε ως είδος και ως άτομα.
Ποιο από τα έργα σας ξεχωρίζετε περισσότερο και γιατί;
Την πρώτη μου ποιητική συλλογή «Αρκ», την κιβωτό με την οποία μπήκα στα ταραχώδη νερά της λογοτεχνίας. Μέχρι στιγμής αποδείχθηκε ασφαλής και με αντοχές…
Αυτή την περίοδο θα δούμε κάποιο δείγμα από τη δουλειά σας;
Γράφω το επόμενο πεζό μου, κάτι εντελώς διαφορετικό από την «Ίσκρα», και μαζεύω το υλικό μου για το επόμενο μυθιστόρημα. Και σιγά-σιγά γεννιούνται και τα ποιήματα της επόμενης συλλογής… Δεν κάνω μεγάλα σχέδια, προχωρώ με ό,τι έχω και όσο μπορώ.
Κλείνοντας τη συνέντευξή μας, ποιο μήνυμα θα θέλατε να περάσετε στο κοινό του animartists;
Ακόμα κι αν φαίνεται ότι κάναμε λάθος, όλα είναι καλά καμωμένα όταν αποφασίζουμε με την καρδιά μας. Η αγάπη ουδέποτε εκπίπτει.
Facebook: Angela Gavrili