Η κρίση των 30

Άρθρο: Κατερίνα Τσιτούρα
Φιλόλογος

Θα σε ταξιδέψω πίσω στο χρόνο και θα σου μιλήσω για μια περίοδο τόσο μακρινή όσο και κοντινή, για εκείνη την ανεμελιά που πίστεψες ότι θα διαρκέσει παντοτινά, για όσα όνειρα φάνταζαν στόχοι εφικτοί, για ελπίδες που χρωμάτιζαν τη ζωή και για καφέδες με φίλους που έκλειναν παιχνιδιάρικα το μάτι στην ευτυχία.

Ήσουν μόλις 20 και ήταν η εποχή που οι προσδοκίες αναμετριόνταν με το άπειρο του σύμπαντος και ο κόσμος, τόσο ανεξερεύνητος όσο και μακρινός, σου έδινε την υπόσχεση ότι ποτέ δεν θα πάψει να σε συναρπάζει με τις αχαρτογράφητες προοπτικές του. Σπούδαζες νομική, όμως, ταυτόχρονα, σε είλκυε η επιστήμη της ψυχολογίας, η τέχνη της φωτογραφίας και η γλυκιά ξεγνοιασιά του αμετανόητου ταξιδιώτη. Και τα βράδια, έκλεινες τα όμορφα μάτια σου και φανταζόσουν τον εαυτό σου με αυστηρό γκρι κοστούμι πίσω από το γραφείο ή με το διερευνητικό βλέμμα του Φρόιντ απέναντι από τον ασθενή, ή, ίσως, με μια μηχανή να προσδίδεις άλλη διάσταση στην αφηρημένη έννοια της πολυτραγουδισμένης ομορφιάς ή, ακόμη, και με ένα σακίδιο να εξερευνάς τόπους και ανθρώπους γιατί, μη ξεχνάς, η Ιθάκη θα σου προσφέρει αιωνίως το ωραίο το ταξίδι…

Και δεν φοβόσουν ότι οι άνθρωποι γύρω σου θα σε χαρακτήριζαν έναν επιπόλαιο αιθεροβάμονα, ένα ανώριμο τυχοδιώκτη, διότι, είπαμε, ήσουν μόλις 20 και ένα αερόστατο σε προστάτευε ακόμη από την ανώμαλη πτώση της απότομης ενηλικίωσης.

Και , έπειτα, υπήρχαν εκείνα τα χαριτωμένα πηγαδάκια φίλων, κάποια ξημερώματα σε ένα μπαλκόνι, που κατέληγαν στην ερώτηση κλειδί ‘Πως φαντάζεσαι τον εαυτό σου στα 30’. Για λίγο σιωπή, βλέμματα που ακροβατούσαν ανάμεσα στη χρυσή ανεμελιά των 20 και την κατασταλαγμένη γοητεία των 30. Ύστερα, οι πρώτες αποκρίσεις:

“Επιτυχημένο επαγγελματία, αναμφισβήτητα. Ξέρεις, διευθυντή πολυεθνικής με χιλιάδες υπαλλήλους κάτω από την επίβλεψή μου και με μια καυτή γραμματέα στην αγκαλιά μου“, δήλωνε με στόμφο ο αιωνίως φιλόδοξος και ελαφρώς ηδονιστής Άλκης.

“Παιδιά, κακά τα ψέματα, στην οικογενειακή γαλήνη κρύβεται το νόημα. Και αν μέχρι τότε, δεν έχω αποκτήσει τουλάχιστον δύο παιδιά θα με θεωρήσω αποτυχημένη“, έλεγε δογματικά η συμβατική, σε βαθμό χασμουρητού, Ελένη.

“Είστε ανόητοι… Η ευτυχία ταυτίζεται με την παιδικότητα. Ποτέ μη χάσεις τον ενθουσιασμό σου, αυτό υποστηρίζω εγώ. Στα 30 μου δεν θα έχω ξεχάσει ότι η ζωή αποτελεί ένα παιχνίδι και θα φροντίσω να την απολαμβάνω χωρίς στάλα άγχους“, διατεινόταν με περίσσεια αυτοπεποίθηση, ο κεφάτος Αλέξης.

Και  η τούρτα γενεθλίων άρχισε να φορτώνεται με κεράκια, οι πρώτες δουλειές να συρρικνώνουν τον ελεύθερο χρόνο και οι αποτυχημένες σχέσεις να σκιάζουν τον γαλήνιο ουρανό της ιδανικής οικογένειας.

Η κρίση των 30… Άνοιξε, σε παρακαλώ, το λεξικό και δες ότι η λέξη ‘κρίση’ λαμβάνει τις εξής σημασίες: Πρώτον, ορίζεται ως το αποτέλεσμα του κρίνω, ως τη συγκεκριμένη νοητική ενέργεια που οδηγεί σε μια απόφαση ή επιλογή και, δεύτερον, περιγράφεται ως η απότομη όξυνση ενός προβλήματος,

Τι συμβαίνει, άραγε, στην ηλικία των 30; Πολύ απλά, θα έλεγα ότι αρχίζουμε ν’ αντιλαμβανόμαστε πως ο χρόνος δεν ταυτίζεται με το αστείρευτο πηγάδι των οραματισμών μας και πως οι ρυτίδες δεν συνοδεύουν μονάχα το δέρμα της γιαγιάς μας (η οποία, παρεμπιπτόντως, ή δεν ζει πια ή αν ζει, η αποκάλυψη του συγκεκριμένου γεγονότος συνοδεύεται από επιδοκιμαστικά σχόλια τύπου “Μπράβο, είσαι πολύ τυχερός που στα 32 σου έχεις ακόμη κάποιον από τους παππούδες σου“). Ίσως τελικά η ευθύνη της κρίσης εντοπίζεται στις προσδοκίες που καλλιεργήσαμε για το πώς θα έπρεπε να είχε διαμορφωθεί η πραγματικότητά μας στη συγκεκριμένη ηλικιακή φάση. Ενδεχομένως θυμάσαι ακόμη εκείνα τα παιδιά από το μπαλκόνι ενός πολύχρωμου ξημερώματος. Τι απέγιναν, άραγε;

Ο αιωνίως φιλόδοξος Άλκης, λοιπόν, έκλεισε μόλις χτες τα 31 του χρόνια, όμως, μάντεψε κάτι, δεν έγινε ακόμη διευθυντής και αντί να απολαμβάνει εξουθενωτικά meeting με την καυτή γραμματέα, βρίσκεται ο ίδιος στη θέση του γραμματέα στην Ελλάδα της οικονομικής κατάπτωσης. Και, δυστυχώς, δεν είναι πλέον 20. Οι συγγενείς κουνούν συμπονετικά το κεφάλι όταν τους εξηγεί ότι παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες, αδυνατεί να βρει τη θέση εργασίας που ανταποκρίνεται στα αναρίθμητα προσόντα του και, ο ίδιος, τρέμει μήπως το πρότυπο του καταξιωμένου επαγγελματία που έπλασε το μυαλό του εικοσάχρονου, δεν ανταποκρίνεται στις αληθινές του δυνατότητες.

Η Ελένη δεν έχει βρει τον ιδανικό έρωτα, δεν έχει αποκτήσει ακόμη παιδιά. Κάθε βράδυ, σερφάρει σε ιστοσελίδες για νέες μαμάδες και βαριανασαίνει απογοητευμένη, καθώς η εικόνα της οικογενειακής ευτυχίας μοιάζει να τρεμοπαίζει στην οθόνη του μέλλοντος. Ακόμη χειρότερα, ωστόσο, αδυνατεί ν’ αντιληφθεί αν τελικά αυτό που της προξενεί θλίψη είναι το γεγονός ότι δεν πραγματοποίησε ακόμη μια δική της επιθυμία ή μια επιθυμία που οικειοποιήθηκε διότι πίστεψε ταυτίζεται με τις προσδοκίες των άλλων για εκείνη.

Και, ύστερα, ο Αλέξης. Εξακολουθεί να χαμογελάει συχνά, δεν θα το αμφισβητήσω. Ωστόσο, τα μάτια δεν ακολουθούν πάντοτε το χαμόγελο που ζωγραφίζεται στα χείλη του και, ορισμένες στιγμές, καπνίζει μόνος στο μπαλκόνι των πολύχρωμων ονείρων, παλεύοντας να κρατήσει ζωντανό τον ενθουσιασμό του σε έναν κόσμο ο οποίος αποδεικνύεται, τελικά, πολύ κυνικός για να ανταποκριθεί στους κανόνες του παιχνιδιού που ένας ιδεαλιστής νέος είχε θέσει κάποια χρόνια πριν…

Η κρίση των 30 δεν αποτελεί μια ίωση που θα περάσει, ένα κρυολόγημα που απαιτεί την κατάλληλη φροντίδα ή έναν πονοκέφαλο που το χάπι θα ανακουφίσει, Ισοδυναμεί με μια αναμέτρηση με τις ίδιες τις επιθυμίες μας, τις δικές μας αλλά και τις άλλες, όσες μας έπεισαν ότι υπήρξαν δικές μας, όμως ουδέποτε οικειοποιηθήκαμε βαθιά μέσα μας. Και η αυτογνωσία μπορεί τώρα να λειτουργήσει, με τη σειρά της, ως ένα εναλλακτικό αερόστατο, και να μας σώσει από τη μοιραία πτώση.

Και το βράδυ που ερωτήματα τύπου “Που πάω , τι γυρεύω, τι δεν έχω καταφέρει ακόμη” αντικαθίστανται από στοχασμούς πάνω στα γνήσια μας όνειρα και στα όπλα που διαθέτουμε για να τα κατακτήσουμε, πάνω στα θετικά μας χαρακτηριστικά και στα επιτεύγματα μας (αυτά που, συχνά παραβλέπαμε ή υποτιμούσαμε), η γαλήνη επιστρέφει στη ψυχή μας και, πια, η ηλικία ισοδυναμεί απλώς με έναν αριθμό και η ζωή με το νεανικό μπαλκόνι της ολόχρυσης αισιοδοξίας.

 Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Atwood, J.D. &Scholtz, C. (2008). The quarter-life time period: An age of indulgence, crisis or both? Contemporary Family Therapy, 30, 233-250.

Stapleton, A. (2012). Coaching clients through the quarter-life crisis: What works? International Journal of Evidence Based Coaching and Mentoring, 6, 130-145.

Jacobsen, B. (2006). The life crisis in an existential perspective. Can trauma and crisis be seen as an aid in personal development? ExistentialAnalysis, 17(1), 39-53.