Μένη ΚουτσοσίμουΆρθρο: Μένη Κουτσοσίμου
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Μόνο όταν καταλαβαίνουμε τι μας βλάπτει, μπορούμε να ελπίζουμε ότι μία μέρα θα απαλλαγούμε από αυτό.
Έχω την εντύπωση ότι ο μεγαλύτερος αντίπαλός μου είναι ο Εαυτός μου. Είναι αμέτρητες οι φορές που νιώθω ότι τον κοπανάω, παλεύοντας μέσα μου. Σαν να κουβαλώ έναν σωσία που με κρίνει αυστηρά… σαν να κουβαλώ μέσα μου τον ίδιο μου τον Εχθρό.
Το μυαλό μου, καιρό τώρα, έχει μπαρκάρει. Δεν το αδικώ, ξέρει τι κάνει. Κι από τη θάλασσα, κοιτώντας ό,τι άφησε στη στεριά, διεκδικεί απαντήσεις σε ερωτήματα που ανάθεμα με στριμώχνουν αλύπητα.
- Με ποιο δικαίωμα οι πράξεις μου με πλήγωσαν;
- Πώς επέτρεψα στις επιλογές μου να με τιμωρήσουν;
Όπα.. Κάθισε φρόνιμα πόνε μου, καταλάγιασε λιγάκι. Εξωτερικά σημάδια που προτίμησα να κρατήσω μυστικά, μου φανερώνουν τα συμπτώματα. Το μυαλό μου τότε μου ζητούσε να επωφεληθώ. Το σώμα μου όμως αρνιόταν την ευχαρίστηση. Και η κόντρα δεν μου επέτρεπε να αντιληφθώ την ετυμηγορία. Σαν να είχα παραμείνει το μικρό κοριτσάκι που τότε έσφιγγα τις γροθιές και κατέβαζα τα μούτρα, φουσκωμένο από θυμό που έβραζε μέσα του, ανίκανο να ξεφύγει από ένα συναίσθημα που έμοιαζε ανεξάντλητο. Και το ερώτημα μεγαλώνει μαζί σου. Πώς να συγχωρήσεις αλήθεια όσους σου κάνουν κακό; Πώς να αντικαταστήσεις την επιθετικότητα, που έχει γίνει τρόπος δράσης και αντίδρασης για τους άλλους;… κι εν τέλει, πώς να συμφιλιωθείς με τον εαυτό σου και με τους γύρω σου, όταν είναι αδύνατο να συμφιλιωθείς με το παρελθόν σου;
Αδίκως προσπαθούμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι δεν συμβαίνει τίποτα, ακόμη κι όταν επιθυμούμε να αφαιρέσουμε τα άσχημα, αντικαθιστώντας τα με πιο φρόνιμα και σε τελική ανάλυση με πιο λογικά. Τίποτα δεν θα τα εμποδίσει… ακολουθούν σιωπηλά και ύπουλα το δρόμο τους, μέχρι να βγουν στην επιφάνεια… όπως το νερό θα ξεβράσει το πτώμα εν ευθέτω χρόνο.
Το Παρελθόν είναι χαμαιλέοντας, παίρνει πολλά πρόσωπα, ενίοτε και πτώμα σε αποσύνθεση. Αν ανήκεις σε όσους έχουν πληγωθεί στην παιδική ηλικία, που τρέμεις στη σκέψη ότι ενδέχεται να ξαναπεράσεις τα ίδια, επιλέγεις δυστυχώς, εντελώς ασυνείδητα, εκείνον ή εκείνη που είναι πολύ πιθανόν να σε κάνει να ξαναζήσεις μία παρόμοια κατάσταση.
Έχεις καταλάβει τώρα το «παιχνίδι»; Όσο και να επιθυμείς, κινδυνεύεις να προκαλέσεις αυτό που φοβάσαι πιο πολύ, κάνοντας πραγματικότητα την ιδέα που υποβόσκει μέσα σου… και μέσα στον πόνο σου, να ξεχνάς ή να παραβλέπεις ότι γι’ αυτή την επανάληψη, για την εξουσία που φοβάσαι τόσο στον άλλο που επένδυσες, την έχεις δώσει εσύ ο ίδιος.
Γνωρίζεις όμως ότι οι σκέψεις μας κινούνται αυτόνομα, μας αναγκάζουν να αλλάξουμε διάθεση τόσο συχνά που έχω την εντύπωση ότι γίνομαι θεατής στην ίδια μου τη ζωή. Όσο κι αν γνωρίζω τα εμπόδια και τις δυσκολίες που καλούμαι να αντιμετωπίσω καθημερινά, δεν μπορώ να ξεφύγω από το χείμαρρο που με κατακλύζει. Η έλλειψη ελέγχου στις ψυχικές μας καταστάσεις, μας κάνει να χάνουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Γνωρίζω τι σημαίνει να νιώθεις εύθραυστος, μία αίσθηση αγωνίας, που από λανθάνουσα εξελίσσεται σε μόνιμη, μέχρι που να σου παραχωρήσει το ρόλο της μαριονέτας. Να σου το θέσω λίγο διαφορετικά. Είναι σαν να τρέχεις πίσω από την εικόνα του εαυτού σου, μόνο που στην πρόσκρουση φταίει πάντα αυτός που ακολουθεί. Χρειάζεται λοιπόν να συνεχίσεις να εκποιείς αυτή την ανάγκη για σύγκρουση;
Ο ηθικός πόνος των σκέψεών σου, σε απομονώνει από τον υπόλοιπο κόσμο, πίσω από ένα παραβάν δακρύων και ενοχλήσεων. Και σε κυριεύει, όπως ένας ιός, ύπουλα. Αυτό το πέρασμα, αυτή η ανεπανόρθωτη μετάθεση, ανάμεσα σε αυτό που συμβαίνει και σε αυτό που θα μπορούσε να συμβεί, αφήνει πάντα μία πικρή γεύση στο στόμα. Αυτή τη ζωή δεν τη ζεις, σε ζει εκείνη, φίλε μου. Όταν υποφέρει κανείς, κάνει διάφορα πράγματα αλλά δεν ζει. Και το παράλογο της κατάστασης: σου φαίνεται εντελώς αδύνατο να κατανοήσεις μία γλώσσα που δεν καταλαβαίνεις πια, κι όμως, αυτή η γλώσσα, στο πρόσφατο παρελθόν σου που φαντάζει πλέον εξωπραγματική, ήταν τόσο οικεία…. Κι εκεί να νιώθεις ότι δεν κατευθύνεις πλέον εσύ τη ζωή σου. Αν το κάνεις επίτηδες, μπορώ να το καταλάβω… ξερνάς τη ζωή σου για να αντέξεις αυτή την ανυπόφορη κατάσταση. Κάντο λοιπόν αν σε ανακουφίζει. Μετά από τόσες σερί αποτυχημένες προσπάθειες, πώς να φανταστείς ένα καινούριο ξεκίνημα, επινοώντας επιθυμίες, στις οποίες δεν επιδεικνύεις καμία εμπιστοσύνη;
Πριν «κλειδώσεις», καταδικάζοντας τη ζωή σου σε αναρρωτήριο, να σου προτείνω κάτι που λειτούργησε σ’ Εμένα. Το βλέμμα των άλλων θα είναι πάντα εκεί, ωστόσο δεν είναι αρκετό για να σε βγάλει από μόνο του από το δρόμο σου. Και κάτι για τις υπόλοιπες αισθήσεις σου. Ένα τριαντάφυλλο χρειάζεται φροντίδα και ζεστασιά για να μεγαλώσει, είτε όμως ανθίσει λίγο είτε πολύ, θα παραμείνει για πάντα τριαντάφυλλο. Όταν λοιπόν διαθέτεις τη δική σου ταυτότητα, κανείς άλλος δεν είναι σε θέση να τη γνωρίζει καλύτερα από Εσένα.
Αξίζει λοιπόν να προσπαθήσεις διπλά για να γιατρέψεις αυτούς τους πόνους, όσο πιο γρήγορα μπορείς. Με αυτό τον τρόπο, θα ελευθερώσεις επιτέλους την Επιθυμία σου: την επιθυμία μιας ελεύθερης σκέψης, ικανή πλέον να επιλέξει το καλύτερο για Εσένα.
… λένε, πως Ζωή σημαίνει να πέφτεις επτά φορές και να σηκώνεσαι οχτώ.
Το όγδοο ταξίδι…
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Bensaid C. (1994). Αγάπησε τον εαυτό σου, η ζωή θα σε αγαπήσει. Σειρά, Ψυχολογία. Νέα Σύνορα, Εκδόσεις Λιβάνη.