Μένη ΚουτσοσίμουΆρθρο: Μένη Κουτσοσίμου
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
ΜΔΕ στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Μεταδιδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Ιωαννίνων στην Ποιότητα Υπηρεσιών
Δεν είναι λίγες οι φορές που παγιδευόμαστε στο τρυπάκι ότι το μέλλον θα ανατείλει προς το καλύτερο. Και ο κίνδυνος παραμονεύει να βρει ρόλο στο καλύτερο σενάριο που επιλέγεις. Να περιμένεις να έρθει το καλύτερο για να το ζήσεις. Αμ δε…
Γιατί είναι πιο εύκολο να ονειρεύεσαι στη ζωή, παρά να προσπαθείς να πραγματοποιήσεις τα όνειρά σου εδώ και τώρα. Ο μαθητής περιμένει να ολοκληρώσει το σχολείο. Ο φοιτητής την αποφοίτηση, ο νέος τον έρωτα, ο εργαζόμενος τη σύνταξη… ώσπου εξουθενωμένος/η πια, λίγο πριν το τέλος, αναπολείς με νοσταλγία όσα δεν έζησες στο «περίμενε του καλύτερα να περιμένω το καλύτερο».
Φυσικά και είναι χρήσιμο να προγραμματίζεις τη ζωή σου και να το κάνεις με συνέπεια, σε πείσμα των καιρών. Από σχέδιο σε σχέδιο, προγραμματίζεις για να είσαι σε ετοιμότητα, προσπαθώντας κατά κόρον να υπομείνεις μία στερημένη πραγματικότητα.
Άλλοι πάλι εστιάζουν σε μία επιλογή. Τη ζουν με όλες τους τις δυνάμεις, είτε πρόκειται για σχέση, είτε για δουλειά, αφιερώνοντας αγόγγυστα το χρόνο τους στην υλοποίηση του σχεδίου τους. Κι άλλοι πάλι κάνουν σχέδια για να κλέψουν αναμνήσεις από το μέλλον, το οποίο πριν καν το ζήσουν, γίνεται παρελθόν.
Ποιος τελικά ζει το παρόν του;
Αυτή η φυγή από τη ζωή, από το παρόν, από το σώμα μας, δεν γίνεται συνειδητά. Ενδέχεται να μην έχουμε καν επιλέξει εμείς. Όταν δημιουργήθηκε, ήταν η μόνη πιθανή διέξοδος. Όταν οι απαιτήσεις της καθημερινότητας δεν προσφέρουν άλλη επιλογή από εκείνη της επιβίωσης, δεν μπορούμε να διακινδυνεύουμε να χάσουμε τον έλεγχο των αισθημάτων μας, βρισκόμενοι αντιμέτωποι με ένα σώμα, που δεν ξέρει να υπακούει στις εντολές που του δίνουμε. Μεταθέτοντας γι’ αργότερα λοιπόν την πραγματοποίηση μιας ζωής, έτσι όπως στ’ αλήθεια την επιθυμούμε, επικεντρώνουμε στο μεταξύ όλες μας τις δυνάμεις στην προσπάθειά μας να κρατήσουμε και να κρατηθούμε, αλλά κυρίως να μη λυγίσουμε.
Ας το παραδεχτούμε λοιπόν. Η αλήθεια δεν έβλαψε ποτέ κανέναν. Ζούμε σ’ έναν ανελέητο κόσμο, όπου η δύναμη, η ικανότητα – όχι απαραίτητα -, η πονηριά αλλά και η ανθεκτικότητα είναι στοιχεία απαραίτητα, όχι όμως και επαρκή για να πετύχει ή απλά να επιβιώσει κανείς. Άλλωστε, ούτε η επιθυμία να ζήσουμε, ούτε όμως και η επιθυμία να κοιμηθούμε αρκούν για να διατηρήσουν μία σταθερή ισορροπία ανάμεσα στη μέρα και τη νύχτα.
Και ο χρόνος να σε προσπερνά απαρατήρητος. Με απλά λόγια, όταν διαθέτεις όλο το χρόνο σου για να κερδίζεις τη ζωή σου, κινδυνεύεις τελικά να τη χάσεις και, όταν κάνεις τα πάντα για να μη σπαταλάς το χρόνο σου, δεν έχεις πλέον χρόνο για τον εαυτό σου… θανάσιμη συνάρτηση.
Κι εκεί παραμονεύει το λάθος. Βάζεις παρενθέσεις στη ζωή σου, βλέπε ταξίδια, περιπέτειες, εξωσυζυγικές σχέσεις, shopping therapy και πάει λέγοντας, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση του υποκατάστατου. Επιλέγεις να ζεις σ’ αυτές τις παρενθέσεις, ενώ η Ζωή σου βολεύεται άνετα ως υποσημείωση στο περιθώριο.
Στη χρήση υποκατάστατων, τον εθισμό δεν τον γλιτώνεις. Ο φόβος ότι θα ξαναγυρίσεις σε κείνο το φτωχό σώμα, σε υποχρεώνει να υποβάλλεις τον εαυτό σου σε οποιαδήποτε θυσία για να αποφύγεις την οδυνηρή επιστροφή στην πραγματικότητα. Αυξάνεις συνεχώς τη δόση για να ξεπεράσεις τα επίπεδα αντοχής.
Αυτό όμως που σε ξεπερνά, είναι ότι προσπαθείς να νιώσεις ευχαρίστηση με τεχνητά μέσα, αναγκάζοντας τον εαυτό σου να ζει συνεχώς σε μία κατάσταση στέρησης. Το ανικανοποίητο καραδοκεί κι εσύ εκεί, προσηλωμένος στην έλλειψη εκείνου του εξωτερικού στοιχείου που προκαλεί τρελό σύνδρομο στέρησης.
Αντί Επιλόγου…
Μεγαλώνοντας κατάλαβα αυτό που επιλέγω να μοιραστώ μαζί σας. Η αίσθηση της έλλειψης είναι έμφυτη στον άνθρωπο, έτσι λοιπόν, ίσως είναι καλύτερα να τη γνωρίσεις και να την αποδεχτείς. Εκτός αυτού είναι και απαραίτητη. Λειτουργεί ως κινητήρια δύναμη που σε κρατά σε εγρήγορση για να συνεχίσεις να κινείσαι.
Μπορείς λοιπόν να επιλέξεις να γίνεις πιο ευτυχισμένος/η, όταν δεν ζεις στην ψευδαίσθηση ότι θα τα καταφέρεις να καλύψεις εντελώς το κενό σου, όπως συμβαίνει στη βουλιμία και να χαίρεσαι την κάθε στιγμή που σου προσφέρεται, χωρίς να περιμένεις εκείνο το κάτι που θα μπορούσε να σε φέρει σε μία αναμονή χωρίς τελειωμό.
Και κάτι τελευταίο. Να είσαι παρών/ παρούσα. Όταν δεν περιμένεις κάτι συγκεκριμένο, μπορείς να εκτιμήσεις τη σπουδαιότητα των απλών πραγμάτων, επιδεικνύοντας εμπιστοσύνη στο μέλλον, χωρίς να φοβάσαι συνεχώς μην και δεν σου δώσουν ή σου στερήσουν το αντικείμενο της επιθυμίας σου.
- Οφείλεις στον εαυτό σου να είσαι παρών… μην πεις μετά ότι δεν ήξερες για ποιο πράγμα μιλούσα.
- Παρούσα… Σαν αύριο γεννήθηκα! χρόνια μου πολλά και καλά!
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Bensaid C. (1994). Αγάπησε τον εαυτό σου, η ζωή θα σε αγαπήσει. Σειρά, Ψυχολογία. Νέα Σύνορα, Εκδόσεις Λιβάνη.