Μένη ΚουτσοσίμουΆρθρο: Μένη Κουτσοσίμου
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
ΜΔΕ στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Μεταδιδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Ιωαννίνων στην Ποιότητα Υπηρεσιών
Όταν οι άλλοι σε προσεγγίζουν για να βρεις λύση στα προβλήματά τους, ακόμη κι αν δεν σου πουν καν ευχαριστώ που φώτισες τα μονοπάτια…
Όταν όλοι γνωρίζουν ότι θα σου μιλήσουν επειδή τους καταλαβαίνεις κι ότι θα τους ακούσεις, επειδή γνωρίζεις πώς να ακούς…
Όταν δεν απαντάς στις προκλήσεις τους γιατί φιλτράρεις την ερμηνεία και τους φόβους τους πίσω από τις λέξεις… για να μα μην τους πληγώσεις…
Ακόμη κι όταν περιμένεις ότι θα σε δουν ως άνθρωπο κι όχι ως επάγγελμα και τίτλο…
Τότε δε μένει παρά να αναρωτιέσαι…
Εσένα πότε θα σε ακούσει και θα σε καταλάβει κάποιος αληθινά;
Για να το ξεκαθαρίσουμε μία και καλή…
Και οι ψυχολόγοι έχουν Ψυχή…
Αληθινή και μάλιστα μοναδική.
Κι αν και έχει αποκτήσει ανοσία, παραμένει ευαίσθητη στην πολυπλοκότητά της.
Η λογική κι η ευαισθησία δεν είναι τυπικό γνώρισμα της ειδικότητάς μου, καθώς πολύς λόγος έχει γίνει για τη λεγόμενη ενσυναίσθηση και τα προσωπεία των επαγγελματιών υγείας. Δεν αφορά όλους η εν λόγω διαπίστωση, άλλωστε όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχουν καλοί και κακοί επαγγελματίες, καθώς επίσης ότι όλοι δεν ταιριάζουν με όλους.
Θα περιέγραφα ωστόσο την ιδιοσυγκρασία μου ως ατόμου Αυξημένης Ευαισθησίας (Highly Sensitive Person – HSP), κοινώς εκπέμπω σε συγκεκριμένη συχνότητα. Κι ενώ οι περισσότεροι εκτιμούν ότι το εν λόγω χαρακτηριστικό γνώρισμα αποτελεί μειονέκτημα, σας πληροφορώ ότι όταν μάθεις να το διαχειρίζεσαι αποτελεσματικά, μπορεί να αποδειχθεί μεγάλο πλεονέκτημα.
Για να διευκολύνω το συλλογισμό σας, μπορείτε ελεύθερα να απαντήσετε με τη σειρά που επιθυμείτε στα ακόλουθα ερωτήματα:
- Ο χρόνος που έχετε ανάγκη για να μένετε με τον εαυτό σας είναι για σας τόσο απαραίτητος όσο η τροφή και το νερό;
- Συντονίζεστε με δυσκολία όταν έχετε πολλά πράγματα να κάνετε σε μικρό χρονικό διάστημα;
- Όταν ήσασταν μικροί, οι γονείς ή οι δάσκαλοί σας, σας θεωρούσαν ευαίσθητο ή ντροπαλό; Οι άλλοι σας χαρακτηρίζουν ως «πολύ δειλό» ή «πολύ ευαίσθητο»;
- Θεωρείτε προτεραιότητά σας να «τακτοποιείτε» τα πράγματα στη ζωή σας ώστε να αποφεύγετε δυσβάσταχτες ή ενοχλητικές καταστάσεις;
- Έχετε πλούσια και σύνθετη εσωτερική ζωή;
- Αποδίδετε λιγότερο όταν σας παρατηρούν, ακόμη και αν είστε συνήθως ευσυνείδητοι, δημιουργικοί και ικανοί;
- Σας υπερδιεγείρουν τα έντονα φώτα, οι πολύ δυνατοί θόρυβοι, τα σκληρά υφάσματα και οι έντονες μυρωδιές, ενώ απολαμβάνετε την απαλή μουσική και την τέχνη;
- Έχετε ζωηρή φαντασία και έντονα όνειρα;
- Αποφεύγετε τις εντάσεις και τις βίαιες σκηνές;
Αν λοιπόν μου απαντάτε καταφατικά, τότε ενδεχομένως να είστε Άτομο Αυξημένης Ευαισθησίας. Δεν συντρέχει ωστόσο λόγος ανησυχίας, ούτε χρειάζεται να σας παίρνει από κάτω. Καλώς ήρθατε στην πραγματικότητα των ανθρώπων εκείνων που εκτός από αισθήματα έχουμε και ευαισθησίες… κι αυτό, πιστέψτε με, σας καθιστά διπλά μοναδικούς.
Όσοι ανήκουμε στα εξαιρετικά ευαίσθητα άτομα ενδεχομένως να φιλτράρουμε με διαφορετικό τρόπο την οικειότητα και την ανθρώπινη επαφή ή ακόμη και να αποφεύγουμε να προχωρήσουμε, από φόβο μην πληγωθούμε, ενώ αυτονόητα δεν καταφέρνουμε να συνυπάρξουμε με συντρόφους που δεν έχουν τον ίδιο βαθμό ευαισθησίας. Τα μηνύματα εδώ είναι πολλαπλά, καθώς επικρατεί αφενός ο φόβος του να μην ξαναπληγωθούμε, βάσει πρότερων βιωμάτων ή έχουμε βαθύτερες ανάγκες από τις σχέσεις μας…
Με την έννοια ευαισθησία, δεν συνάδουν έννοιες και χαρακτηριστικά όπως ντροπαλότητα, δειλία, εσωστρέφεια. Ο δισταγμός έγκειται στην επιπλέον επεξεργασία και φιλτράρισμα της όποιας πληροφορίας, έναντι των υπολοίπων.
Ευαισθησία σημαίνει…
- Να σέβεσαι τον άνθρωπο που σε προσεγγίζει, να μπορείς να τον ακούς, ακούγοντας πραγματικά τις ανάγκες και τους φόβους του και να περιμένεις να ολοκληρώσει τη σκέψη του πριν προχωρήσεις σε άλλη διατύπωση. Τα ευαίσθητα άτομα πιάνουν τις κρυμμένες πτυχές σε οποιοδήποτε ζήτημα προκύπτει και σε μια συζήτηση μπορούν να διαβάζουν ανάμεσα στις λέξεις.
- Να έχεις αυξημένη αντίληψη του κόσμου γύρω σου, καθώς μπορείς να επεξεργάζεσαι περισσότερες πληροφορίες και σε βαθύτερο επίπεδο. Στο βαθμό που σου επιτρέπεται, έχεις την ικανότητα να συνδέεις πράγματα, καταστάσεις και πληροφορίες που στους περισσότερους φαίνονται ασύνδετες, είτε το συνειδητοποιούν είτε όχι.
- Να έχεις έντονη διαίσθηση, καθώς όταν παίρνεις αποφάσεις χωρίς καλά-καλά να γνωρίζεις πώς κατέληξες σε καθεμία, οδηγήθηκες εκεί με κλειστά μάτια. Από την άλλη, όταν παίρνεις αποφάσεις συνειδητά, να καθυστερείς σε σχέση με τους υπόλοιπους, καθώς μετράς και αξιολογείς διπλά κάθε επιλογή και παράμετρο με προσοχή.
- Να έχεις επίγνωση της δυναμικής του εσωτερικού σου κόσμου, αποφεύγοντας την αφάνεια.
- Να εντοπίζεις τα θετικά πιο εύκολα σε κάθε αναποδιά και δυσκολία, όπως είσαι πομπός και δέκτης ταυτόχρονα, στον ίδιο βαθμό. Καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι αντιδρούν έντονα στις αρνητικές καταστάσεις, μαθαίνεις να απολαμβάνεις περισσότερο τα θετικά και να γνωρίζεις πώς να τα κάνεις να συμβούν.
- Να εκφράζεσαι με γνώμονα το συναίσθημα, να λες νιώθω, όταν οι άλλοι προτάσσουν το σκέφτομαι, καθώς το συναίσθημα βρίσκεται στο κέντρο της ευφυΐας και της σοφίας. Ό,τι βιώνουμε μέσω των συναισθημάτων, μας κάνει να το θυμόμαστε και να μαθαίνουμε από αυτό.
- Να είσαι διπλά μοναχικός… τα μεγαλύτερα έργα τέχνης προκύπτουν σε μικρές σοφίτες και απομονωμένα ατελιέ από συναισθηματικά ευάλωτα άτομα.
- Να κλαις όταν το έχεις ανάγκη, γιατί ενδεχομένως σε πνίγει η αδικία και η αναισθησία των άλλων.
- Να θυσιάζεις το είναι σου, ακόμη κι όταν γνωρίζεις ότι σε θεωρούν δεδομένο.
- Να είσαι άνθρωπος με Α κεφαλαίο.
Σίγουρα είναι πρόκληση το να ρουφάς σαν σφουγγάρι τα συναισθήματα των δικών σου ανθρώπων και να περνάς κυριολεκτικά μαζί τους κάθε δυσκολία. Και αυτό είναι κάτι που και οι άλλοι γνωρίζουν όταν σε προσεγγίζουν, και ξεβράζουν πάνω σου την έντασή τους. Αυτή όμως ακριβώς είναι και η ικανότητα, του να έχεις μεγάλη κατανόηση, να σε κάνει καλό φίλο και σύντροφο αλλά και επαγγελματία, ειδικά αν ασχολείσαι με τη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού ή με επαγγέλματα όπως δάσκαλος ή θεραπευτής. Στην τελική, αυτή είναι η ικανότητα που σε κάνει άνθρωπο με Α κεφαλαίο.
Αντί Επιλόγου…
Μικρά μυστικά που έμαθα στα χωράφια του επαγγέλματός μου:
- Τα απωθημένα μάλλον σβήνουν τελικά.
- Όταν δεν ξέρεις πού πας, κοίτα από πού έρχεσαι.
- Δεν προλαβαίνεις να αφομοιώσεις τις απογοητεύσεις.
- Ένα κλάμα συγκίνησης μπορεί να σου χαρίσει τεράστια χαμόγελα.
- Αυτός που κυνηγάει δυο λαγούς, αφήνει τον έναν και χάνει τον άλλον.
- Όταν γνωρίζεις και εξηγείς, δεν σημαίνει ότι ο άλλος θα σε σεβαστεί.
- Οι αγνώμονες και οι παρτάκηδες νομίζουν ότι θα τους παίρνει για μια ζωή.
- Οι άνθρωποι συνεχίζουν να με εκπλήσσουν.
- Όταν θέλεις κάποιον, τον διεκδικείς κάθε λεπτό…
- Όταν δεν σε διεκδικεί, δεν είναι για Εσένα.
- Το μυαλό σπάνια βρίσκεται στο ίδιο μέρος με το σώμα…
- Μην επιτρέπεις σε κανέναν να μειώσει την απόσταση.…
Πόσο κοντά μου αντέχεις λοιπόν;
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
BensaidC. (1994). Αγάπησε τον εαυτό σου, η ζωή θα σε αγαπήσει. Σειρά, Ψυχολογία. Νέα Σύνορα, Εκδόσεις Λιβάνη.
StutzP. &MichelsB. (2015). Τα εργαλεία της Ψυχής: Πώς να μετατρέψετε τα προβλήματα σε όπλα για να αλλάξετε τη ζωή σας. Εκδόσεις Πατάκης.