ΑnimartistsΕπιμέλεια Ερωτήσεων: Μαρία Πολυκρέτη
Ψυχολόγος- Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια, Υπεύθυνη Πολιτισμού
Επιμέλεια Συνέντευξης: Ίριδα Γουδέλη
Εκπαιδευτικός
Η Diane Kennedy, συγγραφέας και υποστηρικτής του συνδρόμου Asperger υπέρ της μη στιγματοποίησης τους, γράφει, «είναι οι οραματιστές μας, επιστήμονες, διπλωμάτες, εφευρέτες, σεφ, καλλιτέχνες, συγγραφείς και μουσικοί. Είναι οι αυθεντικοί στοχαστές και μια καθοδηγητική δύναμη του πολιτισμού μας.»
Γνωρίσαμε τον Γιώργο από τα βίντεο που ανέβασε στο YouTube και που μέσα από αυτά, όπως ο ίδιος αναφέρει, επιχειρεί να κατατοπίσει όσους πρόκειται να μπουν στο στρατό αλλά και όχι μόνο αυτούς, για το πώς είναι τα πράγματα εκεί, μέσα από την δική του ματιά. Ένας μάλιστα σημαντικός λόγος που κινητοποίησε τον Γιώργο να φτιάξει αυτά τα βίντεο, ήταν το γεγονός ότι έχει λάβει διάγνωση από το σύνδρομο Asperger, πράγμα που είναι και ενδιαφέρον να συζητηθεί μέσα από την συνέντευξη που ακολουθεί.
Τι ηλικία έχεις και με τι ασχολείσαι;
Είμαι 31 ετών και ασχολούμαι με service υπολογιστών, ως χόμπι έχω επίσης την μετεωρολογία, την αστρονομία και τη φωτογραφία.
Πόσο καιρό έχεις επίγνωση για το σύνδρομο;
Γύρω στα 15 μου χρόνια, άκουσα πρώτη φορά για αυτό και άρχισα να το ψάχνω στο διαδίκτυο με αφορμή τις δικές μου δυσκολίες. Στην ηλικία των 25 ετών διαγνώστηκα από ειδικό ότι έχω το σύνδρομο.
Σε επηρέασε η διαγνωστική διαδικασία; Σε διευκόλυνε, ή σε δυσκόλεψε στην καθημερινότητα σου; Και με ποιον τρόπο;
Οπωσδήποτε αρκετά πράγματα που δεν καταλάβαινα απαντήθηκαν με τη διάγνωση, ήταν μία εξήγηση για τις δυσκολίες που αντιμετώπιζα. Από την άλλη, δεν είναι το μαγικό ραβδί που θα σου λύσει με τη μία όλα τα προβλήματα της καθημερινότητάς σου, η συνειδητοποίηση ενός προβλήματος όμως είναι το πιο αποφασιστικό βήμα για την επίλυσή του. Να σημειωθεί εδώ ότι, όταν λέμε επίλυση, δεν υπάρχει θεραπεία για το σύνδρομο, υπάρχουν όμως τρόποι να το διαχειριστεί κάποιος.
Υπήρχαν κάποιοι ενδοιασμοί για το πως θα ανταποκριθεί ο κόσμος σχετικά με το βίντεο αυτό;
Ναι, είχα ενδοιασμούς, κυρίως όμως το οικογενειακό μου περιβάλλον, μου έλεγαν να το κατεβάσω.
Στο πρώτο απόσπασμα των τριών βίντεο σου, αναφέρεις πως αυτό που φοβούνται περισσότερο στον στρατό οι άνθρωποι του χώρου αυτού, είναι όχι τόσο ένα σωματικό πρόβλημα αλλά ένα ψυχολογικό, καθώς το τελευταίο αυτό μπορεί να αποβεί περισσότερο απρόβλεπτο. Εσένα πως σου έδωσαν να καταλάβεις το φόβο που περιγράφεις; Τι αντιμετώπιση έλαβες από τον εκεί κοινωνικό περίγυρο που στηρίζει την παραπάνω φοβία που περιγράφεις;
Ένα από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνει κανείς στο στρατό είναι ότι, αν ένα πρόβλημα δεν μπορείς να το αντιμετωπίσεις, ανάφερέ το στον αμέσως ανώτερο το συντομότερο δυνατό για να φύγει η ευθύνη από πάνω σου. Όταν ήταν να με βγάλουν άοπλο (Ι4), προτίμησαν να χρεωθούν τα εισιτήρια Αθήνα – Χίο πήγαινε – έλα για να με στείλουν σε αρχίατρο, παρά να πάρουν την ευθύνη μίας τέτοιας απόφασης οι στρατιωτικοί γιατροί στη Χίο. Γενικά ένα σωματικό πρόβλημα είναι πιο προβλεπόμενο και αντιμετωπίζεται πιο εύκολα από ένα ψυχικό, στο πρώτο είναι συγκεκριμένα τα φάρμακα και οι επεμβάσεις που πρέπει να γίνουν, στο δεύτερο ο άλλος μπορεί να έχει π.χ. απρόβλεπτα ξεσπάσματα οργής, οπότε η νοοτροπία που ανέφερα πιο πάνω φαίνεται πιο έντονα.
Ποιες ήταν οι πρώτες σου σκέψεις και συναισθήματα όταν πρωτοέλαβες το χαρτί που σε καλεί για παρουσίαση στο στρατό και πέρασε από το μυαλό σου αν η διάγνωση σου θα αποτελούσε εμπόδιο για την συμμετοχή σου στην υπηρεσία του στρατού;
Αυτό που με ανησυχούσε περισσότερο ήταν πώς θα καταφέρω να πάρω όπλο και να κάνω βολές με δεδομένη την ευαισθησία που έχω στην ακοή (κλασσικό σύμπτωμα του συνδρόμου). Επίσης ανησυχούσα πώς θα τα καταφέρω σε έναν τελείως διαφορετικό τρόπο ζωής και ωράριο καθώς και να συναναστραφώ με τόσους διαφορετικούς ανθρώπους. Πάντως, είχα ήδη πάρει αρκετή αναβολή για τις σπουδές μου, οπότε δεν ήθελα να πάρω κι άλλη, ήθελα να ξεμπερδεύω με αυτή την υποχρέωση.
Κάτι το οποίο επισημαίνεις και εσύ ο ίδιος στο βίντεο είναι πως βασικά χαρακτηριστικά του Asperger είναι η δυσκολία προσαρμογής στις αλλαγές, η δυσκολία ανταλλαγής συναισθημάτων και ‘’ανοχής’’ στις πλάκες των πλησίον σου, αλλά και η δυσκολία στην λήψη αποφάσεων, πράγματα που σε έκαναν να αισθάνεσαι συχνά δυσφορία κατά την διάρκεια της θητείας σου. Μάλιστα αναφέρεις πως ένιωθες ‘’έρμαιο’’ στις αποφάσεις άλλων. Πως μια τέτοια εμπειρία και οι προαναφερθείσες εσωτερικές δυσκολίες και τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά της, σου έδωσαν γνώση ως όπλο για την ενδυνάμωση των στοιχείων της προσωπικότητας σου;
Στο οικογενειακό και στο ευρύτερο φιλικό περιβάλλον του κάποιος, κακά τα ψέματα, συναναστρέφεται κυρίως με άτομα σχετικής με αυτόν νοοτροπίας, κοινωνικής τάξης κλπ. Στο στρατό αυτό δεν ισχύει, αναγκάζεσαι να συναναστραφείς, ακόμα και να μοιραστείς διπλανά κρεβάτια, με άτομα εντελώς διαφορετικής κουλτούρας, από διαφορετικές πόλεις, διαφορετικού μορφωτικού και κοινωνικού επιπέδου. Το γεγονός αυτό είναι ένα μεγάλο σχολείο, μία εμπειρία που από τη μία σε δυσκολεύει, από την άλλη όμως γίνεται αφορμή για να βρεις τρόπους και να αναπτύξεις δεξιότητες που δεν σου είχαν χρειαστεί προηγουμένως, έτσι ώστε να ανταπεξέλθεις σε αυτό το ξένο για σένα περιβάλλον. Για ένα άτομο με σύνδρομο Asperger αυτό είναι εξ’ορισμού ακόμα πιο δύσκολο, δεδομένου ότι ένα από τα βασικά στοιχεία του είναι το έλλειμμα κοινωνικών δεξιοτήτων.
Όταν έφθασες στην μονάδα θητείας σου και επισκέφτηκες τον ψυχολόγο εκεί και μίλησες για το Asperger, αντιμετώπισες φανερά την άγνοια ακόμα και ειδικών στον όρο αυτό. Μάλιστα, μόνο ένας από τους ειδικούς καθ’όλην την διάρκεια της θητείας σου γνώρισε για το τι είναι το Asperger. Που νομίζεις οφείλεται αυτή η άγνοια και που μπορεί να οδηγήσει; Πώς θα προτιμούσες να σε είχαν αντιμετωπίσει;
Η άγνοια θεωρώ ότι οφείλεται στη νοοτροπία που περιέγραψα στην απάντηση της πρώτης ερώτησης, αφού έχουν τη λύση να το στείλουν στον ανώτερο, γιατί να ασχοληθούν περισσότερο; Θα προτιμούσα η εκπαίδευση και η αντιμετώπιση να είναι πιο εξατομικευμένη ανάλογα με τις ανάγκες και το πώς αποδίδει-μαθαίνει καλύτερα κάποιος καθώς και να διαχωρίζουν αυτούς που χρειάζονται περισσότερο χρόνο. Στο κάτω κάτω η θητεία είναι υποχρεωτική. Αν κάνεις αίτηση σε μία δουλειά και δουν ότι δεν έχεις τα προσόντα και δεν ενδιαφέρονται να αφιερώσουν τον απαιτούμενο χρόνο και κόπο για να σε μάθουν, δεν σε προσλαμβάνουν. Στο στρατό σε υποχρεώνουν να πας και σε παραγκωνίζουν, τουλάχιστον έτσι ένιωσα.
Αν βαθμολογούσες τον τρόπο συμπεριφοράς και αντιμετώπισης σου από τους ειδικούς του στρατού, θα έβαζες βαθμό 6, καθώς ομολογείς πως είχες μια καλή σχέση με τους ειδικούς. Τι θα χρειαστεί να γίνει για να πλησιάσει το 6 το 9 ή και το 10;
Να ενημερωθούν καλύτερα πάνω σε κάποια θέματα καθώς και αυτά που έγραψα περί εξατομίκευσης στην προηγούμενη ερώτηση. Σε κάποιες περιπτώσεις βέβαια ίσως είναι και θέμα μη επαρκούς προσωπικού. Στο κέντρο εκπαίδευσης που ήμουν και είχε πολύ κόσμο και μεγάλο αριθμό νεοσύλλεκτων γινόταν χαμός, είχε πέσει επιδημία και το μισό στρατόπεδο ήταν με πυρετό, εγώ είχα επί τρεις εβδομάδες έντονο βήχα που δεν υποχωρούσε, κάποια στιγμή πήγα στο ιατρείο, η μόνη φορά που πήγα για θέμα εκτός των ψυχολογικών, είχε ουρά. Απ΄την άλλη μεριά υπήρχαν και αυτοί που παρίσταναν τους αρρώστους για να γλιτώσουν υπηρεσίες, με ξεπέταξαν γρήγορα δίνοντάς μου ένα αποχρεμπτικό φάρμακο , τι άλλο καλύτερο θα μπορούσαν να κάνουν όμως μέσα σε αυτό το χαμό; Το θέμα αυτό βέβαια είναι γενικότερο και η ευθύνη μάλλον βαραίνει περισσότερο τους βαθμοφόρους που αποφασίζουν για τη στελέχωση της κάθε μονάδας.
Τι θα συμβούλευες τους νέους που βρίσκονται στην ίδια κατάσταση με σένα για το πώς να ανταπεξέλθουν ομαλά στις συνθήκες θητείας;
Τελικά κατάλαβα ότι το θέμα στρατός και θητεία δεν είναι τόσο φοβερό και τρομερό όσο μπορεί να πιστεύει κανείς αρχικά μέσα στο μυαλό του. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορείς να κάνεις ότι σου έρχεται. Από την άλλη όμως δεν χρειάζεται υπερβολικό άγχος ή φόβος. Ψυχραιμία πρέπει να δείξει και να αφουγκράζεται ήρεμα κανείς τις ανάγκες του. Με την οργή δεν βγαίνουν πολλά. Αν όμως με ήρεμο αλλά σαφή και επίμονο τρόπο δείξεις ότι δεν αισθάνεσαι καθόλου άνετα να κάνεις κάτι, οι ανώτεροι θα το σεβαστούν γιατί κατά βάθος έχουν ευθύνη και δεν θέλουν να πάθει κανείς κάτι. Με τον τρόπο αυτό κατάφερα σε 1-2 περιπτώσεις τουλάχιστον να το διαπραγματευτώ και να μου αναθέσουν κάτι άλλο να κάνω.
Τι feedback εισέπραξες από το κοινό σου στο youtube; Ποια ήταν η αξία εκείνη που σε έκανε να κοινοποιήσεις την εμπειρία σου στον στρατό, παρά την επικινδυνότητα που μπορεί να επιφέρει μία τέτοια αντίσταση;
Η ανταπόκριση που έλαβα ήταν πέρα από κάθε προσδοκία, ποτέ δεν περίμενα ότι θα έχουν τόσες προβολές και ότι θα λάβω τόσα μηνύματα και email με αφορμή τα βίντεο αυτά. Η σκέψη που με ώθησε κυρίως να κοινοποιήσω τις εμπειρίες μου ήταν το να βοηθηθούν και άλλα άτομα που βρίσκονται στην ίδια θέση και αντιμετωπίζουν παρόμοιες δυσκολίες και καταστάσεις με εμένα.
Ποια είναι η άποψη σου για την γκετοποίηση των ατόμων που πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια κάποιων νευροαναπτυξιακών διαταραχών;
Κατά τη γνώμη μου δεν είναι σωστό τα άτομα αυτά να απομονώνονται εκτός αν μιλάμε για πολύ βαριές περιπτώσεις που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν ή παρουσιάζουν επικίνδυνες αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, οπότε, χρειάζονται φροντίδα σε ειδικά ιδρύματα.
Στην νέα έκδοση του διαγνωστικού εγχειριδίου υπάρχουν κάποιες διαφοροποιήσεις που μετατοπίζουν το Σύνδρομο Άσπεργκερ από το φάσμα του Αυτισμού, ορίζοντας το ως διαταραχή κοινωνικής επικοινωνίας, εφόσον δεν περιλαμβάνονται στοιχεία στερεοτυπικής συμπεριφοράς. Πώς σου ακούγεται ο συνεχής επαναπροσδιορισμός των κριτηρίων μίας διάγνωσης; Είναι επίπονο, ή μας βοηθάει να καταλάβουμε κάτι παραπάνω για την φύση της ανθρώπινης ζωής και την σχετικότητα του «φυσιολογικού»;
Για μένα αυτό δείχνει ότι δυστυχώς ή ευτυχώς έχουμε πολλά ακόμα να μάθουμε για το σύνδρομο και πιο πολύ χρειάζεται να δούμε το κάθε άτομο ως ξεχωριστή περίπτωση παρά να κάνουμε ξερούς διαχωρισμούς με βάση μία λίστα κριτηρίων.
Τρεις λέξεις που κάνουν έναν καλύτερο κόσμο, μια καλύτερη θητεία, μια ορθότερη επικοινωνία.
Ψυχραιμία, αλληλοκατανόηση, ενημέρωση
Μια ευχή για τους ΑΝΙΜΑRTISTS.
Καταρχήν χάρηκα ιδιαίτερα για την συνέντευξη και ευχαριστώ θερμά για την τιμή που μου κάνατε να με επιλέξετε. Εύχομαι να είστε γεροί να συνεχίσετε αυτό που κάνετε με όλο και πιο θετικά αποτελέσματα!
*Το υλικό μελέτης πάρθηκε τόσο από έρευνα μέσω βιβλιογραφίας (ηλεκτρονικής και μη) όσο κυρίως από τα βίντεο του Γιώργου στο κανάλι του YouTube, τα οποία μπορείτε να δείτε εδώ: