ΑnimartistsΣυνέντευξη: Βάσια Μήλα
Φοιτήτρια Κοινωνιολογίας
Επιμέλεια: Βασίλης Μακρυδήμας
Υπ. Διδ. Νεοελληνικής Φιλολογίας
Ο Σπύρος Ασημένιος γεννήθηκε το 1988. Σε ηλικία είκοσι ετών ξεκίνησε τις σπουδές του στο Εργαστήρι Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας, ενώ παράλληλα αρθρογραφούσε σε διαδικτυακά site και σε τοπικές εφημερίδες του Χαλανδρίου. Στα εικοσιτέσσερα έδωσε πάλι πανελλήνιες και πέρασε στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ναυπλίου, ακολουθώντας την παραστατική κατεύθυνση του Τμήματος Καλών τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Σήμερα, τον βρίσκουμε να συμμετέχει στο Φεστιβάλ Θεατρικής Παραγωγής Ναυπλίου ως καλλιτεχνικός διευθυντής της ομάδας «mementaλ» για το έργο «The Sunset Limited», στο οποίο παίζει και ο ίδιος, ενώ ταυτόχρονα είναι και υπεύθυνος επικοινωνίας του Φεστιβάλ.
Κάπως έτσι, ήρθε σε επαφή με την ομάδα του Animartists και εμείς τον γνωρίσαμε καλύτερα. Για να δούμε πώς αντιμετωπίζει ο ίδιος την ηθοποιία και το θέατρο…
Πώς προέκυψε η ηθοποιία στη ζωή σου; Ποιά ανάγκη σου καλύπτει;
Η υποκριτική μπήκε στη ζωή μου στο πλαίσιο των μαθημάτων του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών. Δεν είχα φανταστεί ποτέ τον εαυτό μου να ανεβαίνει σε σκηνή και να παίζει μπροστά σε θεατές. Πάντα με τρόμαζε. Τώρα, που ερασιτεχνικά έχω εμπλακεί με το θέατρο, συνειδητοποιώ ότι είναι πολύ υποτιμημένο στην ελληνική κοινωνία και αντιλαμβάνομαι πόσο πολύ με έχει βοηθήσει μακροπρόθεσμα. Θεωρώ πως όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα έπρεπε να ασχολούνται με το θέατρο. Είναι ένας τρόπος να γνωρίσεις καλύτερα τον εαυτό σου και να ξεκινήσεις μια διαδικασία δημιουργικής αυτοκριτικής και βελτίωσης. Είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι να τολμούν να εκφράζονται, και το θέατρο σίγουρα σου δίνει αυτή την δυνατότητα.
Οι πρώτες σου σπουδές αφορούσαν στον τομέα της δημοσιογραφίας. Θεωρείς ότι υπάρχουν κοινά μεταξύ της δημοσιογραφίας και της ηθοποιίας; Ποιά από τις δύο είναι η μεγαλύτερή σου αγάπη;
Από τον τομέα της δημοσιογραφίας απέρριψα τα πάντα και κράτησα μόνο το κομμάτι της αρθρογραφίας. Συνεπώς, αν είναι κάτι που με γοητεύει σε αυτήν είναι το να γράφω. Κατά τα άλλα, είναι ένας χώρος που δεν με ενδιαφέρει καθόλου, τον απεχθάνομαι, και σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελα να τον ακολουθήσω επαγγελματικά. Η έκφρασή μου δεν μπορεί να περιοριστεί, ούτε να μπει σε καλούπι και, κυρίως, δεν εξαγοράζεται. Έτσι βλέπω και το θέατρο. Το αντιμετωπίζω σαν έναν τρόπο έκφρασης, σαν ένα μέσο για να επικοινωνήσεις τους προβληματισμούς σου και τις ανησυχίες σου. Όπως ένα άρθρο πρέπει να αφορά τους αναγνώστες, έτσι και μια παράσταση πρέπει να αφορά τους θεατές. Για το λόγο αυτό, θα ήθελα να ασχοληθώ περισσότερο με το θέατρο-ντοκουμέντο και να συνδυάσω έρευνα και αναπαράσταση. Είμαι τυχερός που στην σχολή μας υπάρχει αυτό το μάθημα, και έτσι υπάρχει μια άμεση σύνδεση των προηγούμενων σπουδών μου με το θέατρο. Κατά τα άλλα, δεν υπάρχει μεγάλη και μικρή αγάπη. Σε καθετί που ασχολούμαι προσπαθώ να εντοπίσω αυτό που για μένα είναι ιδανικό και να το υπηρετήσω.
Ανάμεσα σε όλες τις τέχνες, εσύ διάλεξες να ακολουθήσεις τον δρόμο των παραστατικών τεχνών. Θα ήθελες να μας εξηγήσεις τί ακριβώς είναι οι παραστατικές τέχνες, αλλά και ποιό ήταν το στοιχείο εκείνο που σε παρακίνησε να ασχοληθείς με αυτές;
Η σχολή μας έχει διττό χαρακτήρα. Υπάρχουν δύο κατευθύνσεις. Θεατρολογία και παραστατικές τέχνες. Συνεπώς, μπορείς να δώσεις βαρύτητα, είτε σε ένα περισσότερο θεωρητικό κομμάτι, είτε να επιλέξεις πρακτικά μαθήματα. Στην κατεύθυνση των παραστατικών τεχνών προσφέρονται μαθήματα σκηνοθεσίας, υποκριτικής, ενδυματολογίας, σκηνογραφίας, σωματικού θεάτρου, χορού, θεατρικής παραγωγής. Εμένα με ενδιέφεραν περισσότερο η σκηνοθεσία και η υποκριτική, και έτσι κατέληξα σε αυτόν τον κλάδο των σπουδών.
Αυτή την περίοδο συμμετέχεις στο Φεστιβάλ Θεατρικής Παραγωγής που διοργανώνεται στο Ναύπλιο. Μίλησέ μας για αυτή την εμπειρία.
Το μάθημα της θεατρικής παραγωγής γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ναυπλίου με διδάσκουσα την κυρία Άννα Τσίχλη. Πέρυσι, δημιουργήθηκε το «Φεστιβαλάκι Θεατρικής Παραγωγής», όπου ουσιαστικά, σε ενιαίο πλαίσιο πλέον, οι φοιτητές δημιουργούν θεατρικές ομάδες και συνεργάζονται για την προώθηση των παραστάσεων τους. Είναι αξιοθαύμαστο αυτό που συμβαίνει στο Ναύπλιο. Έχει δημιουργηθεί ένα εξαιρετικό δίκτυο οργάνωσης, συνεργασίας και αλληλεγγύης μεταξύ των φοιτητών, και είναι υπέροχο να συμμετέχεις και να δημιουργείς σε ένα τόσο φιλικό περιβάλλον. Φέτος, το Φεστιβάλ θα διεξαχθεί από τις 20 έως τις 29 Μαΐου και συμμετέχουν εννέα θεατρικές ομάδες. Εμείς είμαστε η ομάδα «mementaλ» και ανεβάζουμε το έργο του Cormac McCarthy «The Sunset Limited», στις 20 και 21 Μαΐου. Πρόκειται για ένα βαθειά ανθρώπινο έργο και σίγουρα επίκαιρο. Όποιος μπορέσει να παρευρεθεί αυτές τις εννέα μέρες στο Ναύπλιο και να παρακολουθήσει το πρόγραμμα του Φεστιβάλ, είμαι σίγουρος πως θα φύγει ιδιαίτερα ικανοποιημένος από τις δουλειές των φοιτητών.
Στο Φεστιβάλ αυτό συστήνεσαι και ως καλλιτεχνικός διευθυντής της ομάδας «mementaλ», αλλά, παράλληλα, και ως ηθοποιός. Ποιές υποχρεώσεις, αλλά και ευθύνες, καλείται να φέρει εις πέρας ένας καλλιτεχνικός διευθυντής; Θεωρείς ότι ανταπεξέρχεσαι επαρκώς σε αυτές τις ανάγκες;
Είναι ωραίος ο τίτλος του καλλιτεχνικού διευθυντή, άλλα, όταν μπεις στην διαδικασία να συντονίσεις το καλλιτεχνικό κομμάτι μιας θεατρικής παραγωγής, καταλαβαίνεις πως τα πράγματα δυσκολεύουν. Εμείς είμαστε τυχεροί, γιατί είμαστε μια ομάδα σταθερή, που συμμετέχει για δεύτερη χρονιά στο Φεστιβάλ. Συνεπώς, η συνεννόηση είναι ευκολότερη. Ακόμη και έτσι, όμως, όταν πρόκειται για τον συντονισμό διαφορετικών ανθρώπων, με διαφορετική αισθητική και διαφορετική οπτική για τα πράγματα, πρέπει να μάθεις να λες «ναι» και «όχι». Ένας καλλιτεχνικός διευθυντής οφείλει να έχει μια συγκεκριμένη κατεύθυνση και να γνωρίζει ποιά είναι τα όρια της παράστασης, ποιό το ύφος και ποιός ο σκοπός της, ώστε να μην αποκλίνει από τις επιδιώξεις της.
Εμένα η δουλειά μου, λοιπόν, είναι να προσδιορίσω τους στόχους μας και να δομήσω το καλλιτεχνικό κομμάτι με τέτοιον τρόπο, που θα υπηρετεί αυτούς τους στόχους. Φυσικά, αυτό είναι αποτέλεσμα της ομαδικής δουλειάς. Θα ήθελα, σε αυτό το σημείο, να αναφέρω τον Ερμή Περιστέρη, που σκηνοθετεί, και την Σοφία Αρναουτάκη, που έχει αναλάβει τις δημόσιες σχέσεις. Οι δυο τους είναι και οι δημιουργοί της ομάδας «mementaλ» και πραγματικά, χωρίς αυτούς τα πράγματα θα ήταν εντελώς διαφορετικά. Εξίσου βασικοί συντελεστές είναι και ο Στέλιος Κουλετάκης, που έχει αναλάβει την διεύθυνση παραγωγής, ο Κυπριανός Γεωργής, που είναι στην οικονομική διεύθυνση και βοηθός σκηνοθέτη, η Μαρωφυλλιά Κονδύλη και η Κατερίνα Αναγνώστου, που είναι υπεύθυνες για τα ενδυματολογικά, και η Αμαρυλλίς Ζαχαριάδου.
Έχεις παρακολουθήσει μαθήματα θεατρικής παραγωγής, ένα μάθημα που διδάσκεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Τί έχεις διδαχθεί από αυτό και ποιές είναι οι εμπειρίες που έχεις αποκομίσει; Πόσο σημαντικό θεωρείς ότι είναι και γιατί πρέπει να διδάσκεται;
Εγώ απορώ πως γίνεται το κομμάτι της παραγωγής να μην διδάσκεται στις σπουδές του θεάτρου. Είναι ένα εργαλείο, ένας οδηγός, που σου δείχνει βήμα-βήμα πώς χτίζεται μια θεατρική παραγωγή, τόσο στην θεωρία, όσο και στην πράξη. Στο πλαίσιο του μαθήματος, λοιπόν, θεατρικές ομάδες φοιτητών αναλαμβάνουν από την αρχή μέχρι το τέλος μια θεατρική παραγωγή: από την επιλογή του έργου, την δομή της παράστασης και την ανεύρεση χορηγών, μέχρι την επιλογή χώρου και την διαφήμιση της παράστασης, πάντα υπό την επίβλεψη ενός καθηγητή.
Όταν έχεις βιώσει αυτή την εμπειρία, νομίζω πως μετά έχεις ένα σημαντικό εφόδιο για να βγεις στην αγορά εργασίας και να συμμετέχεις, επαγγελματικά πλέον, σε θεατρικές παραγωγές.
Ας προχωρήσουμε τώρα στο έργο που θα συμμετέχεις, στο «The Sunset Limited», του Κόρμακ ΜακΚάρθυ, ένα υβρίδιο μυθιστορηματικού έργου και θεατρικού σεναρίου. Ποιό ρόλο υποδύεσαι;
Ένας πιστός χριστιανός σώζει την τελευταία στιγμή έναν άθεο, που είναι έτοιμος να αυτοκτονήσει στις ράγες του τρένου. Αυτό είναι το θέμα. Η αρχική δράση τοποθετείται στο σπίτι του πιστού και όλο το έργο είναι βασισμένο σε μια συζήτηση που ακροβατεί μεταξύ αιωνιότητας και ανυπαρξίας, φωτός και σκότους. Επειδή το έργο είναι λογοτεχνικό σε μορφή θεατρικού, είναι λιγότερο συμπυκνωμένο και περισσότερο ρεαλιστικό. Συνεπώς, δεν πρόκειται για μια σύγκρουση ιδεολογικών συστημάτων και μόνο, άλλα κυρίως για μια ανθρώπινη σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων που πιστεύουν σε διαφορετικά πράγματα. Όπως, δηλαδή, γίνεται σε κάθε συζήτηση που οι μετέχοντες έχουν αντικρουόμενες απόψεις, μόνο που στην συγκεκριμένη περίπτωση το διακύβευμα είναι ζόρικο. Αυτό είναι το αξιολάτρευτο στο «The Sunset Limited». Εγώ υποδύομαι τον άθεο (τον θεοσεβούμενο παίζει ο Στέλιος Κουλετάκης). Αυτό, όμως, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Αυτό που πρέπει κανείς να προσέξει είναι ότι σε αυτό το έργο, όποιον και να υποδύεσαι, το βέβαιο είναι πως βρίσκεσαι σε δύσκολη θέση.
Η πλοκή της ιστορίας επικεντρώνεται σε δύο ανθρώπους, έναν μαύρο άνθρωπο, που αντιλαμβάνεται τη ζωή με έναν αισιόδοξο τρόπο, ενώ από την άλλη, ο λευκός άνθρωπος, ένας καθηγητής Πανεπιστημίου, παρουσιάζεται ως μηδενιστής, επιθυμώντας να δώσει τέλος στη ζωή του. Με ποιό τρόπο θα χαρακτήριζες τις δύο αυτές φιγούρες; Εμφανίζουν κοινά στοιχεία με τον σημερινό άνθρωπο και αν ναι, ποιά είναι αυτά;
Αυτά τα δυο πρόσωπα φαίνονται αρχικά αντίθετα, άλλα έχουν ένα κοινό σημείο. Και οι δύο παραδέχονται πως όλος ο κόσμος είναι χάλια. Η διαφορά τους είναι πως ο ένας βρήκε τη σωτηρία στην θρησκεία, ενώ ο άλλος αποφάσισε να απαλλάξει τον εαυτό του από αυτήν την κόλαση. Αγαπώ τον πιστό, γιατί δείχνει μια αξιοσυγκίνητη αγάπη για τον πλησίον του. Καταλαβαίνω τον άθεο, γιατί βλέπω αυτή την κόλαση καθημερινά. Νιώθω και τους δύο. Θα έδινα και την ζωή μου για να σώσω τον διπλανό μου, άλλα αναγνωρίζω δυστυχώς την ματαιότητα σε ο,τιδήποτε συμβαίνει σήμερα γύρω μας. Δεν θα έλεγα πως ο καθηγητής είναι μηδενιστής με την αρνητική έννοια της λέξης. Έχω την αίσθηση πως, όποιος δεν αντιλαμβάνεται πως ο κόσμος μας είναι βασισμένος στο μηδέν, είναι εκτός τόπου και χρόνου. Όλα οδηγούν στον θάνατο. Το θέμα είναι τί νόημα βρίσκεις στο ταξίδι και πόσο αξίζει ή όχι να το βιώσεις. Αυτοί οι δύο χαρακτήρες είναι υπερβολικά ιδανικοί για τις μέρες μας. Είναι σκεπτόμενοι, έχουν ιδανικά και έχουν τεκμηριώσει την υπαρξιακή τους υπόσταση. Θεωρώ μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σύμπτωση να βρεθούν σε ένα δωμάτιο δύο τέτοιοι άνθρωποι. Πρόκειται για δύο ευαίσθητες φιγούρες, που έχουν επίγνωση της κόλασης στην οποία ζουν, και την αντιμετωπίζουν με διαφορετικό τρόπο. Η περιγραφή αυτού του μαρτυρίου είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, και ενθυμούμενος μια ατάκα του έργου, θα πω πως: «Δεν μπορείς να είσαι ευτυχισμένος όταν πονάς». Θα προσθέσω δε, ειδικά όταν ο πόνος των άλλων σε αφορά, όταν δηλαδή έχεις καλλιεργήσει την ευαισθησία σου.
Ο μηδενισμός σύμφωνα με τη φιλοσοφία είναι η θεωρία που αρνείται την ύπαρξη οποιασδήποτε κατευθυντήριας αξίας. Εσύ ασπάζεσαι αυτό τον τρόπο σκέψης και σύλληψης της ζωής;
Ο μηδενισμός δεν είναι για μένα ένας τρόπος αντίδρασης. Είναι ο μοναδικός δρόμος που, ορθολογικά και χωρίς ψευδαισθήσεις, με οδηγεί στην αλήθεια. Δεν πιστεύω στην μετά θάνατον ζωή, ούτε σε κάποιον παράδεισο. Είμαι άθεος και ασπάζομαι μια φράση του Γούντι Άλλεν πως, «Αν υπάρχει Θεός, τότε πρέπει να βρει μια πολύ καλή δικαιολογία». Ζω και κινούμαι, έχοντας πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού μου ως δεδομένο, πως όλα από αυτά που συμβαίνουν, δεν έχουν κανένα απολύτως νόημα, διότι με μαθηματική ακρίβεια οδηγούν στο τίποτα. Από εκεί και πέρα, δεν λειτουργώ ως μηδενιστής. Καθημερινά προσπαθώ να δώσω νόημα στα πράγματα, έχοντας, όμως, πλήρη συναίσθηση πως ξεγελάω τον εαυτό μου.
Σε μια εποχή που έχει επέλθει κρίση των αξιών, ποιό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης μπορεί να αποτελέσει ανασταλτικό παράγοντα για να αποτρέψουμε κάθε μορφή μηδενισμού;
Η μόνη σωτηρία είναι η αγάπη. Να προσέχουμε τον “αδελφό” μας και να τον φροντίζουμε ώστε να μην πάθει κάτι. Να ταξιδέψουμε προς την άβυσσο χέρι-χέρι. Η αγάπη, βέβαια, είναι ένα χάρισμα των έξυπνων ανθρώπων, και όχι της θλιβερής πλειοψηφίας της ανθρωπότητας. Γι’ αυτό, άλλωστε, υπάρχει τόση δυστυχία. Γι’ αυτό, υπάρχουν πρόσφυγες, γι’ αυτό λίγοι προσπαθούν για το καλό, γι’ αυτό λίγοι αντιλαμβάνονται την παρακμή. Διότι, ο ευφυής άνθρωπος είναι είδος υπό εξαφάνιση.
Ποιά συμβουλή θα έδινες σε έναν νέο ηθοποιό;
Είμαι πολύ μικρός για να συμβουλεύσω κάποιον που επιχειρεί τα πρώτα του καλλιτεχνικά βήματα, καθώς είμαι ένας φοιτητής θεατρικών σπουδών που ακόμα μαθαίνει να περπατάει στον χώρο της υποκριτικής.
Πριν ολοκληρώσουμε την συνέντευξή μας, θα ήθελα να μεταφέρεις δύο λόγια από ένα αγαπημένο μυθιστόρημα/ταινία/θεατρική παράσταση στους αναγνώστες μας!
Με έχει σημαδεύσει ένα κομμάτι από το έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ, στο «Λεόντιος και Λένα», που έλεγε:, «Βλέπεις αυτά τα γέρικα δέντρα, αυτούς τους φράχτες, αυτά τα λουλούδια; Όλα έχουν την δική τους ιστορία. Βλέπεις αυτά τα καλοσυνάτα πρόσωπα των γερόντων, κάτω από την κληματαριά, κοντά στην πόρτα; Κάθονται και κρατιόνται χέρι-χέρι. Φοβόνται. Τρέμουν, όταν συλλογίζονται πόσο γέροι είναι και πόσο νέος είναι ακόμα ο κόσμος. Και να μαι γω Βαλέριε, τόσο νέος σε έναν τόσο γερασμένο κόσμο…».
facebook.com/memental.theatregroup