Λυδία ΜυλωνάκηΆρθρο: Λυδία Μυλωνάκη, Ψυχολόγος
MSc Forensic Mental Health
Θεραπευτικές συναντήσεις είναι ο όρος που χρησιμοποιείται προκείμενου να περιγράψουμε την πληθώρα των γκρουπ με σκοπό την προώθηση της θεραπείας και επανένταξής των ψυχικά ασθενών ατόμων. Οι εν λόγω συναντήσεις είναι δυνατό να γίνονται είτε σε ενδονοσοκομειακό επίπεδο, όταν η ψυχική κατάσταση των ασθενών επιβάλει την παραμονή τους σε κάποια ψυχιατρική πτέρυγα, είτε είναι βασισμένες στη κοινότητα προσφέροντας ένα βασικό στήριγμα στα μέλη τους.
Ξεκινώντας με αναφορά στις θεραπευτικές συναντήσεις στο περιβάλλον ενός νοσοκομείου, αξίζει να αναφερθεί πως αυτές είναι δυνατό να συμβαίνουν κατά κύριο λόγο όταν τα άτομα έχουν περάσει την οξέα φάση της ασθένειας τους. Η εμπλοκή σε ένα θεραπευτικό γκρουπ πολλές φορές δεν είναι δυνατή όταν οι ασθενείς βιώνουν έντονα συμπτώματα ψυχικής ασθένειας είτε αισθήματα αγωνίας, θλίψης και φόβου. Ως εκ τούτου, η βιβλιογραφία προτείνει πως για κάθε έναν από τους συμμετέχοντες στις θεραπευτικές συναντήσεις, πρέπει να υπάρχει ξεχωριστή εκτίμηση των δυνατοτήτων τους και αξιολόγηση των προσωπικών τους ενδιαφερόντων. Έτσι, θα επιτυγχάνεται η δημιουργία ενός ειδικού και προσωπικού προγράμματος συναντήσεων που να ταιριάζει στις προσωπικές ανάγκες, ενδιαφέροντα και δυσκολίες του καθενός. Το ίδιο φυσικά πρέπει να συμβαίνει και στη περίπτωση των κοινωνικά βασισμένων συναντήσεων.
Τα θεραπευτικά γκρουπ δεν είναι απαραίτητο πως θα αφορούν μόνο σε ψυχοεκπαιδευτικά θέματα. Αντιθέτως μπορούν να πραγματεύονται θέματα καθημερινά, γενικού ή ειδικού ενδιαφέροντος. Άτομα που πάσχουν από κάποια ψυχική ασθένεια και έχουν περάσει ένα μεγάλο μέρος της ζωής τους σε κάποια ψυχιατρική πτέρυγα πολλές φορές έχουν ανάγκη να ακούν τις επίκαιρες ειδήσεις, να μαθαίνουν και να συζητούν γεγονότα, να ακούνε μουσική με συντροφιά άλλους ή ακόμα και να μαγειρεύουν για τους υπόλοιπούς ασθενείς δημιουργώντας ένα περισσότερο φιλόξενο και σπιτικό περιβάλλον.
Από τη μία πλευρά τα ψυχοεκπαιδευτικά γκρουπ είναι δυνατό να διδάξουν στους ασθενείς πώς να αντιμετωπίζουν με το καλύτερο δυνατό τρόπο μια πιθανή υποτροπή των συμπτωμάτων της ψυχικής τους ασθένειας. Επιπλέον, οι ειδικοί ψυχικής υγείας μπορούν να βοηθήσουν τα μέλη των θεραπευτικών συναντήσεων να μάθουν να αναγνωρίζουν τους προσωπικούς τους παράγοντες κινδύνου ώστε να καταφέρουν να τους αποφεύγουν με αποτέλεσμα την μείωση της πιθανότητας υποτροπής. Αυτή η κατηγορία θεραπευτικών συναντήσεων μπορεί όχι μόνο να αποδειχθεί άκρως βοηθητική για τους ίδιους τους ασθενείς οι οποίοι αργά αλλά σταθερά μαθαίνουν πώς να διαχειρίζονται την ψυχική τους υγεία και να χρησιμοποιούν τις ικανότητες τους στο έπακρο, αλλά εξίσου σημαντική είναι η αξία τους και για τους ειδικούς. Μέσα από τα εν λόγω γκρουπ, οι ειδικοί ψυχικής υγείας έχουν τη δυνατότητα να αξιολογήσουν τους ασθενείς, τη κοινωνική τους λειτουργικότητα, την ενσυναίσθηση τους καθώς και το κίνητρο τους να βελτιώσουν την παρούσα κλινική τους εικόνα. Αυτές οι πληροφορίες είναι πολύ βασικές για την ολοκλήρωση ενός εξατομικευμένου πλάνου φροντίδας.
Από την άλλη πλευρά δεν είναι μόνο να γκρουπ ψυχοεκπαίδευσης αλλά και τα ψυχοθεραπευτικά γκρουπ που μπορούν να βοηθήσουν τους ασθενείς. Η συμμέτοχη σε συναντήσεις μουσικής, τέχνης, δημιουργικού γραψίματος, φωτογραφίας μπορούν να γεμίσουν τις άπειρες ώρες παραμονής σε μια πτέρυγα με τρόπο δημιουργικό, διασκεδαστικό και πάνω απ’ όλα αναπτύσσοντας τις κοινωνικές δεξιότητες των συμμετεχόντων και διδάσκοντας τους μια υγιή ρουτίνα. Από τη πλευρά των ειδικών, μέσα από αυτές τις συναντήσεις μπορούν να αξιολογήσουν τη συμπεριφορά, τη συγκέντρωση, την ικανότητα αλλά και έκδηλα στοιχεία ψυχικής διαταραχής και μέσω αυτών των παρατηρήσεων να βελτιώσουν την θεραπευτική τους παρέμβαση προς όφελος των πελατών. Ακόμη οι αντίστοιχες συναντήσεις σε κοινωνικό επίπεδο μπορούν με τον ίδιο τρόπο να δώσουν στοιχεία στους ειδικούς προκείμενου να αποφευχθεί μια εισαγωγή στο νοσοκομείο μέσω της έγκαιρης πρόληψης στη κοινότητα.
Πέραν λοιπόν από όλα τα άμεσα πλεονεκτήματα που κερδίζουν οι θεραπευόμενοι όταν υιοθετούν ένα πρόγραμμα θεραπευτικών συναντήσεων, ακόμη δίνετε οι δυνατότητα στους θεραπευτές να αξιολογήσουν μια πληθώρα συμπεριφορών και δεδομένων και έτσι να πάρουν αποφάσεις που θα είναι προς όφελος των ασθενών. Άλλωστε στη πραγματικότητα οι θεραπευτικές ομάδες έχουν ένα και βασικό στόχο, τη προώθηση της θεραπείας του εκάστοτε ατόμου.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Eklund, M., & Hansson, L. (1997). Relationships between characteristics of the ward atmosphere and treatment outcome in a psychiatric day-care unit based on occupational therapy. Acta Psychiatr Scand, 95(4):329–335.
Markin, R. D., & Marmarosh, C. (2012). Application of adult attachment theory to group member transference and the group therapy process. Psychotherapy (Chic), 47(1):111–121.
MacKenzie, K. R. (1997). Clinical applications of group developmental ideas. Group Dyn Theory Res Pract, 1(4):275–278.