ΑnimartistsΕπιμέλεια Ερωτήσεων: Μαρία Πολυκρέτη
Ψυχολόγος- Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια, Υπεύθυνη Πολιτισμού
Επιμέλεια Συνέντευξης:
Ίριδα Γουδέλη
Εκπαιδευτικός
Ο Alex Widdowson είναι ένας ταλαντούχος καλλιτέχνης και Animator από το Λονδίνο, ο οποίος ετοίμαζε ένα πολύ όμορφο ντοκιμαντέρ κινουμένων σχεδίων εδώ και τέσσερα χρόνια, στο οποίο καλύπτει θεμελιώδη ζητήματα σχετικά με την ψυχική ασθένεια και τη μεταχείριση των ανθρώπων με ψυχική νόσο από τις κλινικές σε όλο τον κόσμο. Ο τίτλος αυτού του ντοκιμαντέρ, «Ασθενείς» μια σκληρή αλλά πραγματικά ρεαλιστική απόδοση του τρόπου ζωής των ψυχικά νοσούντων. Τον τελευταίο καιρό ,ετοίμασε ένα νέο βίντεο με βάση την προηγούμενη εκδοχή, μια ισχυρότερη εκπροσώπηση των θεμάτων που καλύπτονται στο «Ασθενείς» και μπορείτε να το παρακολουθήσετε εδώ : https://vimeo.com/147188954
Πώς και πότε συνειδητοποιήσατε ότι το μόνο που θέλετε να κάνετε ως επάγγελμα είναι να είστε Animator ;
Το Animation φάνηκε το πιο χρήσιμο μέσο για την επεξεργασία και την επικοινωνία στις παράξενες και τραυματικές εμπειρίες μου από την ψυχική ασθένεια . Εγώ αρχικά ξεκίνησα με ένα καλό βαθμό τέχνης στα σχετικά κύρους Goldsmiths College του Λονδίνου, το 2007. Ωστόσο δεν ήμουν καλός τα πρώτα χρόνια και γρήγορα έπεσε έξω μετά προκαλώντας μια ολόκληρη σειρά από το χάος . Μετέπειτα η εισαγωγή μου στο νοσοκομείο και η ανάρρωση μου ήταν πραγματικά καταστροφικές, ώστε από τη στιγμή που ξεκίνησα εκ νέου ένα βαθμό τέχνης στο Πανεπιστήμιο του Loughborough, είχα κάτι να αποδείξω . Αισθάνθηκα ότι ήταν καθήκον μου να πιέσω τον εαυτό μου , λαμβάνοντας προκλήσεις που ήταν πραγματικά τρομακτικές . Για κάποιο καιρό, πειραματίστηκα με μια συναρπαστική απόδοση, όπου εμπλέκονται το ιδρυτικό μιας λατρείας με βάση τον αγνωστικισμό . Ο στόχος ήταν να χαθούν τα ίχνη του κατά πόσον ή όχι αστειευόμουν και ότι η λατρεία ήταν πράγματι μυθιστορηματική. Ήταν τόσο επιβλητική της πρώτης μου εμπειρίας , όπως και η ψύχωση, που όλο αυτό ήρθε στην επιφάνεια από τις καταστάσεις στο νοσοκομείο, εκείνο το καλοκαίρι και μετέπειτα. Λυπημένος και παίρνοντας πολλά φάρμακα, διάλεξα το animation ως τρόπο επεξεργασίας άμεσα σε κάποια από τα τραύματα της θεραπείας και της ασθένειάς μου . Είχα στοιχειωθεί από τις ενέσεις που έκαναν επάνω μου μια ομάδα νοσηλευτών, όταν έτρεχα άγρια γύρω στο θάλαμο του νοσοκομείου . Το Animation ήταν ένα μέσο για ένα τέλος στην αρχή, αλλά τοποθετεί επίσης καλά μέσα μου την επιθυμία να πιέσω τον εαυτό μου. Θέλω να πιστεύω ότι είναι το μέσο ενός καμβά πολυδιάστατου . Αν μπορείς να το φανταστείς μπορείς να του δώσεις ζωή . Οι μόνοι περιορισμοί είναι ο χρόνο και η ενέργεια.
Πώς θα λέγατε ότι αισθάνεστε όταν ποιείτε τέχνη, όταν τείνετε να εκφραστείτε μέσα από την τέχνη ;
Η όλη διαδικασία είναι εντελώς τόνωση. Τα κινούμενα σχέδια μου είναι πρόκληση για μένα ως συγγραφέας , δημοσιογράφος , σκηνοθέτης , συντάκτης , ηθοποιός και μηχανικός . Αλλά συχνά το animation είναι πολύ μεθοδική διαδικασία . Μετά τον αρχικό σχεδιασμό, είσαι περισσότερο ή λιγότερο εγκλωβισμένος σε μια περίπλοκη διαδικασία για την απόδοση. Θεωρώ ότι αυτό το είδος της έντασης και του ρυθμού είναι μια καταπραϋντική διαδικασία. Μου θυμίζει στην σχολική τάξη στο μάθημα των μαθηματικών, όπου όταν διδάσκεσαι ένα πολύπλοκο τύπο, επαναλαμβάνεις την άσκηση και στη συνέχεια προχωράς στην επόμενη παρόμοιο πρόβλημα . Υπάρχει επίσης μια εξαιρετική αίσθηση με το χειρόγραφο κινούμενο σχέδιο, όταν μαζεύονται όλα τα κομμάτια μαζί προς το τέλος της ημέρας , όπου βλέπεις τη σκηνή σε κίνηση για πρώτη φορά . Ποτέ δεν έχω βρει αυτό το σασπένς και την απελευθέρωση σε οποιοδήποτε άλλο μέσο . Αυτό με κάνει πολύ χαρούμενο.
Σας αρέσει συχνά να προβάλλετε ένα κοινωνικό φάσμα θεμάτων στην τέχνη σας, όπως κάνατε με το ντοκιμαντέρ ‘’Ασθενείς’’;
Έχω γίνει πολύ θετικός στο να χρησιμοποιώ το animation ως εργαλείο για την εξερεύνηση θεμάτων του πραγματικού κόσμου όπου συχνά live-action μπορεί να υπολείπονται . Όσο έκανα έρευνα και έγραφα για το animateddocumentary ήμουν συνεχώς κατάπληκτος από τους νέους τρόπους που οι νέοι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν κινούμενα σχέδια για να εξερευνήσουν περιεχόμενο πραγματικών γεγονότων. Αυτές οι ιστορίες αξίζουν πολύ περισσότερα από μια talking-head συνέντευξη ή μια αναπαράσταση . Αρχικά, δεν είχα δει τη δουλειά μου ως μέσο που εξυπηρετεί μια κρίσιμη κοινωνική λειτουργία . Οι ασθενείς, για παράδειγμα , ήταν κατά κύριο λόγο μια δική μου ανάγκη για κάθαρση . Καθώς αναπτύχθηκε το έργο , τελικά είδα την αξία του ως εργαλείο, για να βοηθήσει τους ανθρώπους να καταλάβουν πως είναι η μανία. Τώρα που κάνω ταινίες για τους άλλους ανθρώπους , από την αρχή της διαδικασίας θα πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερη η επίγνωση του κοινωνικο- πολιτικού πλαισίου που περιλαμβάνει τις ιστορίες τους.
Και μιλώντας για Τέχνη και κοινωνικά ζητήματα, οι ‘’Ασθενείς’’ και η τελευταία αναμόρφωση σας του εν λόγω σχεδίου, στην πραγματικότητα είναι μια μεγάλη παρουσίαση ενός πολύ μεγάλο θέματος της κοινωνίας μας: την ψυχική ασθένεια. Τι σας ενέπνευσε να ασχοληθείτε με το εντυπωσιακό αυτό και τόσο ζωντανό θέμα;
Είναι ωραίο ότι δεν μπορεί ο καθένας να φανταστεί ότι αυτές οι ταινίες είναι βιογραφικές. Μπορούν σίγουρα μερικοί, αλλά και πάλι, είναι παρήγορο ότι μερικές φορές οι άνθρωποι υποθέτουν ότι είναι όχι περισσότερο από μια καλλιτεχνική και δημοσιογραφική προσπάθεια. Η αλήθεια είναι ότι είναι οδυνηρά κοντά στην καρδιά μου. Μέρος της αξίας αυτών των ταινιών είναι ότι όταν κοιτάζω πίσω στις δύσκολες εμπειρίες μου, οι τραυματικές εικόνες έχουν πλέον αντικατασταθεί από τα σχέδια μου. Αυτός ο πόνος έχει τόσο βαριά επεξεργασία πίσω του , που συχνά αντιλαμβάνομαι τις σκηνές που έχω κάνει στις ταινίες μου και όχι σαν μια άμεση μνήμη. Νιώθω πολύ ευλογημένος που μπορώ να χρησιμοποιήσω την τέχνη με αυτόν τον τρόπο. Η ψυχική ασθένεια είναι ένα πολύ απτό και διάχυτο φάντασμα σε όλη μας τη ζωή. Αν δεν έχετε ποτέ επηρεαστεί άμεσα από μια τέτοια ασθένεια, τότε μπορείτε τουλάχιστον να γνωρίζετε για αυτήν από κάποιον που έχει, αλλά μέχρι πρόσφατα στη Βρετανία υπήρχε μια ισχυρή σύμβαση να μην μιλήσουμε ανοιχτά για αυτό το θέμα. Φιλανθρωπικά ιδρύματα όπως το Mind και το Time to Change, έχουν πραγματικά διαμορφώσει το τοπίο, όταν πρόκειται για το στίγμα. Ελπίζω οι ταινίες μου να είχαν εξίσου μια μικρή συμβολή σε όλο αυτό.
Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ συνήθιζε να λέει ότι ο σκοπός της τέχνης είναι να δώσει μορφή ζωής. Νιώθεις ότι η τέχνη μπορεί να αντικατοπτρίζει την πραγματική ζωή χωρίς την αίσθηση της υπερβολής;
Δεν ανησυχώ ότι η υπερβολή είναι ένα πρόβλημα. Οι ταινίες που έχω κάνει έχουν μεταφραστεί προσεκτικά, συμπυκνώνοντας εμπειρίες όσο πιο ειλικρινά γίνεται. Η αξία τους προέρχεται από την ακρίβεια αυτών των διαδικασιών.
Τι προσπαθείτε να προκαλέσετε μέσω του animated αυτού ντοκιμαντέρ σας, στο οποίο καλύπτετε αυτό το είδος των θεμάτων; (Συναισθήματα ή πεποιθήσεις);
Το σκεπτικό πίσω από τους ‘’Ασθενείς’’ ήταν να δημιουργήσω την πιο σαφή και ακριβή απεικόνιση της ψύχωσης που θα μπορούσε να συγκεντρωθεί. Η Τρέλα συχνά θεωρείται ως ένα τρομακτικά παράλογο πράγμα, αλλά ως επί το πλείστον αισθάνεται κανείς σε αυτή σαν ένα μπέρδεμα των υφιστάμενων προσώπων και εμπειριών που αναμιγνύονται με ένα κομμάτι της φαντασίας και του φόβου. Ήθελα να κάνω το καλύτερό που μπορούσα για να εξομαλυνθούν κάποιες από αυτές τις ασάφειες που απεικονίζουν μια απλή ακολουθία γεγονότων που οδηγούν τον πρωταγωνιστή να συνειδητοποιήσει ότι μπορεί να είναι δυσάρεστα. Με τους Ασθενείς ελπίζω να φανεί η ψύχωση λιγότερο τρομακτική, όπου, όπως εκ των υστέρων στην ταινία μου ‘’Animated’’επιχειρώ να καταγράψω την ψυχική ασθένεια, κάνοντας χρήση των δοκιμών τραχιών και πιο εκφραστικών animation για να συλλάβω τις φρενήρεις αισθήσεις της ψύχωσης. Ενώ αυτά δεν έκαναν τίποτα για να κάνουν την ψύχωση να φαίνεται λιγότερο εκφοβιστική, ήταν μια πιο ειλικρινής αναπαράσταση, κατά τα άλλα.
Πιστεύετε ότι η διάγνωση της ψυχικής ασθένειας μπορεί να βάλει την προσωπικότητα του ασθενή στην άκρη και να τον υποβαθμίσει ως ένα ανθρώπινο ον;
Από ό, τι βλέπω αυτό είναι σίγουρα όλο και πιο δημοφιλής προοπτική στην ψυχιατρική και την ψυχανάλυση. Οι γιατροί εντόπισαν δύο επεισόδια ψύχωσης στη ζωή μου. Αυτό είναι αναμφισβήτητο. Ωστόσο, ποτέ δεν μου έχει δοθεί μια διάγνωση μιας υποκείμενης κατάσταση που προκαλεί αυτό. Τα ακριβή λόγια του γιατρού μου ήταν ότι έχω «νόσο του Alex Widdowson». Είπε ότι αφού δεν είχα ταιριάξει με οποιοδήποτε από τα διαγνωστικά μοντέλα, δεν υπήρχε λόγος στην ταμπελοποίησή μου. Ωστόσο, έχω μεγαλύτερους συναδέλφους από την Sage Κοινότητας Τεχνών, μια φιλανθρωπική οργάνωση της ψυχικής υγείας, όπου ήμουν καλλιτέχνης στην κατοικία, που τους δινόταν ένα διαφορετικό σύνολο διάγνωσης κάθε δέκα χρόνια, χωρίς ποτέ να είναι αρκετά εύστοχα. Αν η ετικέτα σας βοηθά, τους αγαπημένους σας ή τους ιατρικούς επαγγελματίες πιο εύκολα να καταλάβουν τι συμβαίνει, τότε νομίζω ότι δεν πρέπει να καταργηθεί. Αλλά είμαι επίσης πολύ πιο ευτυχισμένος με το νεότερο, πιο ανοιχτόμυαλο μοντέλο που υιοθετήθηκε από τμήματα των Βρετανών ψυχιατρικών υπηρεσιών. Ωστόσο, θέλω να θυμίζω στον εαυτό μου ότι το ορυχείο είναι μια ιστορία μιας επιτυχούς θεραπείας. Νιώθω σαν να αντιμετωπίστηκα απίστευτα καλά και πως ήμουν σε θέση να ανακτήσω περισσότερο αποτελεσματικά τις δυνάμεις μου. Γνωρίζω όμως ότι ορισμένοι άνθρωποι έχουν μια τρομερή εμπειρία και αντιλαμβάνονται τα επαγγέλματα σχετικά με την ψυχική ασθένεια με μεγάλη καχυποψία.
Ο φόβος είναι ο νούμερο ένα λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν τους ψυχικά ασθενείς με λάθος τρόπο και γιατί αυτό οι άνθρωποι αυτοί συχνά ζουν κάτω από το στίγμα της ασθένειας τους. Ποια θέση πιστεύετε ότι ο φόβος καταλαμβάνει στη ζωή μας και πώς θα συμβουλεύατε κάποιον να το ελέγξει;
Είμαι σίγουρος ότι ήταν πιο δύσκολα και στο παρελθόν, αλλά προσωπικά νιώθω σαν να έχω συναντήσει πολύ λίγη διάκριση στη ζωή μου. Είμαι αρκετά τυχερός επειδή περιβάλλομαι από ένα υποστηρικτικό περιβάλλον με φίλους με τους οποίους μπορώ να είμαι ανοιχτός. Προβάλλουν μικρή επικριτική τάση ή περιττή ανησυχία. Ωστόσο, οι περιστάσεις κάθε φορά μου υπαγορεύουν το κατά πόσο θα είμαι ανοικτός όσον αφορά την ιστορία μου της ψυχικής ασθένειας. Όταν άρχισα να δουλεύω σε μια πιο στενό-δεμένη δουλειά, ως γραφίστας, απλά δεν αισθάνθηκα σκόπιμο να εκθέσω τον εαυτό μου με αυτόν τον τρόπο. Ακόμα κι αν είμαι λίγο μυστικοπαθής πιστεύω ότι αν ήμουν ποτέ άρρωστος θα διατηρούσα το σεβασμό που έχω κερδίσει, και δεδομένη στιγμή θα έπαιρνα τον χρόνο για να ανακτήσω και να κληθώ να επιστρέψω στην εργασία. Ουσιαστικά, αισθάνομαι ασφαλής. Αυτό που πραγματικά με ανησυχεί είναι η πιθανή αμφιβολία στο μυαλό των ανθρώπων που δεν γνωρίζω. Δεν μπορώ να υπολογίσω ή να προβλέψω κάτι τέτοιο. Στην πραγματικότητα, γνωρίζω πως μπορεί δεν μην υπάρχει αυτή η αμφιβολία. Έτσι, μερικές φορές θεωρώ ότι είναι πιο εύκολο σε μια επαγγελματική κατάσταση να το περιορίζω στην ανάγκη να γνωρίζουν τα βασικά μόνο. Θα έλεγα ότι αυτό είναι ένα σημαντικό προσόν που έχω μάθει. Ήμουν τόσο ανοιχτός για τα θέματα μου στην αρχή, όχι γιατί ένιωθα ασφαλής ή ήθελα να αντιμετωπίσω το στίγμα μου, αλλά επειδή ήμουν τόσο αβέβαιος για τις εμπειρίες μου που έβαλα καταναγκαστικά στοιχεία μου εκεί έξω για να δω πώς οι άνθρωποι θα αντιδρούσαν. Αν μου φέρονταν με άσχημο τρόπο ήξερα πως δεν πρέπει να τους εμπιστευτώ, και το αντίστροφο. Ήταν μέχρι να βρεθεί κάποια εσωτερική ειρήνη που θα με έβαζε σε θέση να επιλέγω πότε να μιλήσω γι ‘αυτό.
Πιστεύετε ότι η κοινή γνώμη βοηθά τη ρυθμιστική λειτουργία των ψυχιατρικών επαγγελμάτων και γιατί θα πρέπει να είμαστε φυσιολογικοί για να ζήσουμε;
Η ιδέα του φυσιολογικού μου φαίνεται γελοία. Ακούγεται σε μένα σαν ένα συνώνυμο για να είσαι βαρετός ή φοβισμένος. Για παράδειγμα, εγώ δεν εμπιστεύομαι πραγματικά κανέναν που απολαμβάνει να είναι έφηβος. Αυτοί οι άνθρωποι με μπερδεύουν. Είναι εικασία μου ότι αυτοί είναι επίσης εκείνοι που προσπαθούν να είναι φυσιολογικοί. Πιστεύω ότι ο καθένας μας θα πρέπει να γαλουχήσει τις εκκεντρικότητες του.
Συχνά συνεργάζομαι με την Ένωση Φιλαδέλφειας στο Λονδίνο, που έχει συσταθεί από την Κ.Ο. Laing στη δεκαετία του ’60. Ήταν μια πολύ γνωστή counterculturalist που βοήθησε να γεννηθεί το αντι-ψυχιατρικό κίνημα. Αμφισβήτησε άκαμπτες αντιλήψεις μας για τη λογική και την τρέλα και διερευνά αν είναι όντως η κοινωνία μας άρρωστη. Η Laing ρωτάει: «Ποιος είναι πιο επικίνδυνος; Η ψυχωτική που πιστεύει λανθασμένα ότι μεταφέρει μια βόμβα υδρογόνου στο στομάχι της ή ένας τέλεια προσαρμοσμένος Β-52 πιλότος βομβαρδιστικού που θα αφήσει να πέσουν βόμβες υδρογόνου, όταν τον διατάξουν να το κάνει;» Αυτά τα συναισθήματα φαίνονται απολύτως σημαίνοντα για τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια της βρετανικής εξωτερικής πολιτικής και της οικονομικής κρίσης. Η κυβέρνησή μας διεξήγαγε δύο φαινομενικά άσκοπους πολέμους, προκειμένου να κρατήσει τους Αμερικανούς φίλους μας χαρούμενους. Πέντε χρόνια αργότερα, ο χρηματοπιστωτικός τομέας άρχισε να συνειδητοποιεί ότι είχαν επινοήσει τις πρακτικές του δανεισμού και του χρέους μέχρι στιγμής πέρα από τον ορθολογικό ορισμό του, που κατέρρευσε όλο το σύστημα. Ωστόσο, παρά τον Τόνι Μπλερ να καταδικαστεί ως εγκληματίας πολέμου είχε γίνει απεσταλμένος ειρήνη στη Μέση Ανατολή. Παρά τη δίωξη των τραπεζιτών για τη διαφθορά το κράτος έστησε τις τράπεζες. Αυτοί οι παραλογισμοί υπάρχουν σε όλα τα επίπεδα, σε όλα τα τμήματα της κοινωνίας και του ατόμου. Πιστεύω ότι αυτοί οι ευτυχείς υγιείς “κανονικοί” άνθρωποι είναι εξίσου φοβισμένοι και σε σύγκρουση με την ψυχωτική πλευρά τους, αν σκάψουν κάτω λίγο…
Πώς νομίζετε ότι ψυχικά ασθενείς άνθρωποι πρέπει να αντιμετωπίζονται και τι πρέπει να αλλάξει στη λειτουργία των ψυχιατρικών θαλάμων ώστε οι άνθρωποι αυτοί να μπορούν να έχουν έναν καλύτερο και πιο ισορροπημένο τρόπο ζωής;
Από ό, τι θυμάμαι πέρασα μέσα από μερικές αρκετά ακραίες εμπειρίες σε αυτές τις ψυχιατρικές πτέρυγες, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορώ να αποδοκιμάσω το πώς μου φέρθηκαν. Όταν ήμουν διαυγής μου προσέφεραν έκτακτα επίπεδα σεβασμού και υπομονής, και όταν ήμουν στα χειρότερα μου, πιστεύω ότι ήταν συγκρατημένοι και ναρκωμένοι μόνο για τη δική μου προστασία. Δεν νομίζω ότι υπάρχει θέμα για το πώς οι ασθενείς αντιμετωπίζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο, εκτός από τις περικοπές χρηματοδότησης, τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται από την κυβέρνηση των Συντηρητικών, γεγονός που είχε τεράστιο αντίκτυπο στους πόρους για την αντιμετώπιση της ψυχικής ασθένειας. Η κλινική νοσηλεία στο νοσοκομείο που ήμουν, έχει τελευταία κλείσει. Για μένα αυτό είναι το πραγματικό πεδίο μάχης.
Και φτάνοντας στο τέλος , θα ήθελα να μας πείτε αν προετοιμάζετε κάτι αυτή τη σεζόν;
Εργάζομαι για ένα σύντομο ντοκιμαντέρ κινουμένων σχεδίων για τον εθισμό, αλλά είναι λίγο νωρίς για να μιλήσω με κάθε λεπτομέρεια για αυτό.
Μια ευχή για τους ANIMARTISTS…
Θα ήθελα να κλείσω με ένα απόσπασμα του Όσκαρ Γουαιλντ που μου κίνησε την προσοχή και είχε διατυπωθεί από τον Animator, ο οποίος και αποτελεί πηγή έμπνευσης για μένα, Πωλ Μπους: «Η αλήθεια μυστήριο του κόσμου είναι το ορατό, όχι το αόρατο.»