Μένη ΚουτσοσίμουΆρθρο: Μένη Κουτσοσίμου
Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
ΜΔΕ στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Μεταδιδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Ιωαννίνων στην Ποιότητα Υπηρεσιών
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι έρχεται ένα Τζίνι στον ύπνο σας ή στον ξύπνιο σας. Έρχεται και σας «ξυπνά».
Αν πιστεύετε στα παραμύθια έχει καλώς, αν όχι, είναι απαραίτητο να σταματήσετε το διάβασμα, γιατί το παιχνίδι θα χοντρύνει κι άλλο.
Το Τζίνι ακούει στο όνομα Πάρε-Δώσε, κι έχει τα εξής χαρακτηριστικά, ξέρει να δίνει αλλά για να δώσει, ξέρει πρώτα να παίρνει. Όχι σαν αντάλλαγμα, αλλά σαν ενέχυρο. Του δίνεις, για να πάρεις. Αυτή είναι η συμφωνία που σου επιβάλλει. Τι λες; Αν θέλεις να διεκδικήσεις κάτι, τι είσαι διατεθειμένος να παραχωρήσεις ως αντάλλαγμα;
Έτσι πάει κι έτσι είναι. Προσπαθείς να σκεφτείς αν θέλεις να ακολουθήσεις τους κανόνες. Να δώσεις για να πάρεις. Κανένα πρόβλημα, καθημερινά, αυτό κάνεις. Μόνο που εδώ δεν δίνεις χρήματα για να πάρεις αυτό που σου γυάλισε ή που σου αναλογεί ή που διακαώς επιθυμείς. Εδώ το αντίτιμο θα είναι πολλαπλό της αξίας του. Είσαι διατεθειμένος να παίξεις με ίσους όρους; Θα δώσεις για να πάρεις. Αυτό που ζητάς, θα είναι η αδυναμία σου στο να το ονειρευτείς και να το διεκδικήσεις, αυτό που δίνεις θα είναι ό,τι έχεις αποκτήσει με πολύ κόπο σ’ αυτή τη ζωή και κατά κάποιο τρόπο δεν είσαι διατεθειμένος να το χάσεις. Τι λες; Θα το προκαλέσεις;
…
Και κάπως έτσι εμφανίστηκε μπροστά μου. Μεγαλόσωμος κι επιβλητικός, όπως τον θυμόμουν από το παραμύθι.
- Ονειρεύομαι…
- Γνωρίζεις τους κανόνες μου, ναι; Θα μου δώσεις για να πάρεις.
- Καλά, καλά, μην ανησυχείς, δεν θα σε κλέψω. Άσε με όμως να νιώσω ότι μπορώ να ζητήσω, όσο για να σου δώσω, έχω αρκετά.
- Σ’ ακούω λοιπόν… τι μπορώ να κάνω για Εσένα;
- Ονειρεύομαι ένα βουνό από Επιθυμίες. Ονειρεύομαι πως ζω μία ξεκούραστη ζωή, δεν ενοχλώ και δεν μ’ ενοχλούν, δεν διεκδικώ, ούτε μου λείπει κάτι, είμαι ικανοποιημένη με όλα όσα έχω καταφέρει. Πηγαίνω με το ρυθμό του αέρα, των κυμάτων, χωρίς να νιώθω ότι ζω σε περιπέτεια.
- Και σκέφτεσαι να μου δώσεις τι ως αντάλλαγμα;
- Τι θα μου ζητούσες;
- Ας πούμε, είσαι διατεθειμένος να μου δώσεις την Εμπειρία σου;
- Τι εννοείς την εμπειρία μου; Μου είναι πολύτιμη. Έφτυσα αίμα για να συνειδητοποιήσω τι μου ταιριάζει και τι όχι, να κολυμπώ στα ρεύματα, να πηδάω τα κύματα, να χορεύω στην αναμπουμπούλα, να κλειδώνω ανεμοστρόβιλους… να επιβιώνω στις καταιγίδες… τι μου ζητάς ακριβώς;
- Εσύ μου ζητάς, τους κανόνες τους γνωρίζεις και θα ικανοποιήσω την επιθυμία σου, αφού πρώτα μου δώσεις το σημαντικό αντίτιμο.
- Και πώς προκύπτει ο ισολογισμός; Ποιος αποφασίζει τι δίνω;
- Δικαίως αναρωτιέσαι, όλα όμως είναι σχετικά στη ζωή που ζούμε. Για να αποκτήσεις κάτι έχεις σίγουρα διανύσει τη διαδρομή που επέλεξες, στην πορεία βλέπεις τι κρατάς και τι πετάς. Κάθε επιθυμία κουμπώνει σε μία προηγούμενη διαδρομή, που ενδεχομένως έχεις απωθήσει. Το κούμπωμα προκαλεί ζεύγη. Έτσι λοιπόν σ’ ενημερώνω – αν δεν το γνωρίζεις ήδη – ότι η επιθυμία σου πάει ζευγαράκι με την εμπειρία σου. Τι λες, αντέχεις;
- Νομίζω πως ναι, αφού αυτοί είναι οι κανόνες. Εξάλλου αν μου δώσεις την ήρεμη ζωή που αναζητώ, δεν θα χρειάζομαι άλλο τη φωλιά της εμπειρίας που μ’ έφερε ως εδώ.
…
- Ωραία. Η επιθυμία σου θα πραγματοποιηθεί. Περνάμε στην επόμενη πρόκληση.
- Σκέφτομαι να σου ζητήσω να πάρεις τον πόνο που χαράχτηκε πάνω μου με μαχαίρι. Θα μπορούσες;
- Να σου θυμίσω πως δεν αποφασίζεις Εσύ τι θα πάρεις. Εσύ μόνο θα μου ζητάς τι θέλεις να σου δώσω. Το τι θα πάρω είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων.
- Να σου ζητήσω τότε τα Πάντα.
- Τι εννοείς τα Πάντα;
- Καλή ερώτηση, στα Πάντα έχουμε και λέμε… Υγεία, Έρωτα, Αγάπη, Ευτυχία, Μοίρασμα, Γαλήνη.
- Καλώς, για να πραγματοποιηθεί η επιθυμία σου, χρειάζομαι το Μυαλό σου.
- Παρακαλώ; Τι εννοείς;
- Εννοώ πως στην επιθυμία σου κουμπώνει το μυαλό σου. Για να την πραγματοποιήσω, χρειάζεται να επιβλέπω τη λειτουργία του. Όλα όσα ζητάς, είναι επιλογές, που στους ενήλικες είναι οι μηχανισμοί που ενυπάρχουν στο μυαλό, για να τροφοδοτήσουν την ανάγκη σου. Λοιπόν, θα μου το παραδώσεις;
- Και τι θα έχω μετά για να ορίζω τις επιλογές μου;
- Εκτιμώντας τη διαδρομή σου, σε συνάρτηση με τις επιθυμίες σου, να σου τονίσω ότι είχες τις ευκαιρίες σου να μάθεις μέσα από τις επιλογές και τον πόνο, μόνο που τώρα ζητάς το δεδομένο. Αν σου το προσφέρω, θα το ζεις χωρίς να είσαι αναγκασμένος να το σκέφτεσαι, κάτι που σε άλλες καταστάσεις ήταν πηγή πόνου για εσένα. Έχω απαντήσει στο ερώτημά σου;
- Ναι, μπορώ να σε καταλάβω.
- Άρα; Συμφωνούμε;
- Πιστεύω πως ναι.
- Έγινε κι αυτό.
…
- Πώς αλλιώς μπορώ να σε βοηθήσω;
- Μάλιστα. Θέλω να σου ζητήσω τον Έλεγχο του Χρόνου. Χρειάζομαι χρόνο πολύ για να απολαύσω ό,τι θα μου δοθεί και να μπορώ να τον κατανείμω όπως μου ταιριάζει. Εδώ σε θέλω, τι θα μου ζητήσεις ως αντάλλαγμα;
- Το σκέφτομαι.
- Τα πήρες όλα, δεν άφησες και τίποτα.
- Νομίζεις… τι θα έλεγες για την Ψυχή σου;
- Πλάκα μου κάνεις;
- Καθόλου. Ο Χρόνος μου για την Ψυχή σου. Αν συμφωνείς.
- Τι θα την κάνεις την Ψυχή μου;
- Θα τη δαμάσω.
- Η Ψυχή μου δεν δαμάζεται.
- Η Ψυχή σου παραδόθηκε, κλειδώθηκε, κάηκε και ξαναγεννήθηκε από τη στάχτη της. Το να τη δαμάσω, σημαίνει να την εκπαιδεύσω από την Αρχή.
Μου ζητάς Πληρότητα, Αξίες και Χρόνο.
Σου παίρνω Εμπειρία, Μυαλό και Ψυχή.
Να σου το θέσω λίγο διαφορετικά.
Η Εμπειρία είναι αυτό που αποκτάς όταν δεν έχεις αυτό που επιθυμείς για να το νιώσεις. Η ανάγκη σου σε καθοδηγεί στο ταξίδι σου.
Οι Αξίες στη ζωή όπως αυτές που αναζητάς, έρχονται με το πλήρωμα του χρόνου.
Κι εδώ σε βοηθά η Ψυχή σου.
Αυτά τα τρία συνεργάζονται. Το μυαλό είναι για να βλέπει, η ψυχή για να ακούει και ο χρόνος το κοινό πεδίο συνεύρεσής τους.
- Άρα γνώριζες από πριν τι θα ζητούσα κι έπαιζες μαζί μου.
- Ας πούμε ότι πάντα γνωρίζουμε, αλλά η αλληλεξάρτηση γίνεται κατανοητή μόλις διατυπωθεί.
Στο Πάρε-Δώσε δεν έχει σημασία ούτε το αίτημα, ούτε όμως και η διατύπωση.
Το μυστικό βρίσκεται στο κίνητρο και την επιθυμία… μια τούρκικη παροιμία λέει… δεν πουλάς, δεν αγοράζεις, στο παζάρι τι ζητάς…
Τώρα που γνωρίζεις το τίμημα… ποιος αποφασίζει;
Τι θα ζητούσες αν ήξερες ότι η απάντηση θα ήταν Ναι;
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Μαρκέζι Φάμπιο (2010) Η Φυσική της Ψυχής, Εκδόσεις Ενάλιος.
Osho (2012), Εσωτερική Ψυχολογία, Εκδόσεις Ρέμπελ.