Μένη ΚουτσοσίμουΆρθρο: Μένη Κουτσοσίμου
Ψυχολόγος Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΔΕ στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Μεταδιδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Ιωαννίνων στην Ποιότητα Υπηρεσιών
Έχουμε συνεδρία… ένα Χρόνο μετά… ναι, σωστά μαντέψατε…
Πότε πέρασε ο Χρόνος… τον υποδέχτηκα… σαν να έμπαινε στο σπίτι του. Κρέμασε τα πράγματά του στην είσοδο και πέρασε στο εσωτερικό. Έδειχνε κουρασμένος αλλά τα χρόνια του δεν του φαίνονταν, ζωντανός άνθρωπος, πληθωρικός, γεμάτος…
Ψυχοθεραπευτής: Καλώς όρισες, χαίρομαι που σε ξαναβλέπω έπειτα από έναν ολόκληρο χρόνο, πέρασε μέσα, κάθισε… θέλεις να σου προσφέρω κάτι;
Αη-Βασίλης: Ναι, καφεδάκι όπως την άλλη φορά. Ευχαριστώ που μ’ έβαλες σφήνα στο πρόγραμμά σου, ομολογώ ότι το αποφάσισα τελευταία στιγμή να σ’ επισκεφθώ…
Ψυχοθεραπευτής: Καταλαβαίνω…
Αη-Βασίλης: … μου πήρε χρόνο να συνειδητοποιήσω ότι απέφευγα τη συνάντησή μας.
Ψυχοθεραπευτής: (Του χαμογελώ… και κάθομαι απέναντί του)
Αη-Βασίλης: Να σου εξηγήσω τι εννοώ. Την τελευταία φορά φεύγοντας έκανα μια ευχή… θυμάσαι τι ευχήθηκα;
Ψυχοθεραπευτής: Ευχήθηκες «να ξυπνήσουν τα απωθημένα»…
Αη-Βασίλης: Ακριβώς… δεν το ‘ραβα καλύτερα.
Ψυχοθεραπευτής: (Του χαμογελώ ξανά…)
Αη-Βασίλης: Δεν αισθάνομαι καλά τον τελευταίο καιρό. Ενώ η 1η μας συνάντηση με βοήθησε να συνειδητοποιήσω τα λάθη μου, όταν ξύπνησαν τα πάθη μου, έχασα τη μπάλα. Άτιμο πράγμα ο Έρωτας. Τον γνωρίζεις;
Ψυχοθεραπευτής: Τον Έρωτα; Προσωπικά.
Αη-Βασίλης: Τότε με καταλαβαίνεις. Πώς την πάτησα έτσι στην ηλικία μου.
Ψυχοθεραπευτής: Κάθε ηλικία είναι ερωτεύσιμη, δεν νομίζεις;
Αη-Βασίλης: Ναι καλά, τις ίδιες δυνατότητες έχεις όταν είσαι 20, 30, 40 +++ 70;
Ψυχοθεραπευτής: Σίγουρα περιορίζονται οι αντοχές, αλλά σε τι αυτό έχει να κάνει με το τι μας προκαλεί ο Έρωτας να νιώσουμε;
Αη-Βασίλης: Ευχήθηκα να ξυπνήσουν τα απωθημένα… ναι;
Ψυχοθεραπευτής: Και ξύπνησαν… ναι;
Αη-Βασίλης: Ναι… και θέλω να το ζήσω σε όλη του την ένταση αλλά δεν μπορώ.
Ψυχοθεραπευτής: Κάποιος λόγος θα υπάρχει… αν αυτή είναι η εξέλιξη.
Αη-Βασίλης: Ναι, πάντα υπάρχει κάποιος λόγος. Στην προκειμένη περίπτωση, η άλλη πλευρά δεν ξέρει τι θέλει ή ακόμη χειρότερα, όταν ήρθε σε δίλημμα επέλεξε να μας θυσιάσει… χωρίς εξήγηση, χωρίς ερμηνεία, χωρίς έστω μία συγνώμη.
Ψυχοθεραπευτής: (επιλέγω να μη μιλήσω…)
Αη-Βασίλης: Μ’ έχει απογοητεύσει η άλλη πλευρά, τέτοια συμπεριφορά δεν την καταλαβαίνω, αδυνατώ. Δεν θα μπορούσα να φερθώ ποτέ έτσι στον άλλο.
Ψυχοθεραπευτής: Νιώθω ότι σε πονάει όλο αυτό, το βλέπω στο πρόσωπό σου.
Αη-Βασίλης: Αν φαίνεται μόνο στο πρόσωπό μου, πάλι καλά. Δεν λειτουργώ, το νιώθω… έχω τρομερή ένταση, δεν μ’ ενδιαφέρει τίποτα πια… με τίποτα δε γεμίζει ο Χρόνος… το μυαλό μου έχει κολλήσει στο τότε… και μετά στο άδειασμα.
Ψυχοθεραπευτής: Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουν όλοι την ίδια οπτική.
Όταν κάτι μας πονάει, η άλλη πλευρά λ.χ. μπορεί να μην έχει καν συνειδητοποιήσει ότι γέννησε τέτοια συναισθήματα (παύση…)
Αν πάλι το γνωρίζει, ενδέχεται να μην έχει μάθει να ζητά συγνώμη ή να διαπραγματεύεται τις επιλογές της στην αντοχή μας (παύση…)
Ενδεχομένως και να μη θέλει να καταλάβει… κανέναν δεν μπορείς να τον αναγκάσεις να καταλάβει (σιωπή πριν την έκρηξη).
Αη-Βασίλης: Πόσα άλλοθι πια; Θέλω κάτι, άρα το διεκδικώ. Σκέφτομαι κάτι άρα το δείχνω. Λέω κάτι, άρα το κάνω πράξη. Κι όταν λέω κάτι το εννοώ… Άει σιχτίρ πια.
Ψυχοθεραπευτής: Λειτουργεί όμως έτσι η εξίσωση;
Αη-Βασίλης: Όχι, οι άνθρωποι είναι αχάριστοι. Τελεία και παύλα. Μου πήρε πολύ καιρό για να το καταλάβω. Εμένα με θυμούνται μία φορά το χρόνο, ούτε που τους νοιάζει τι κάνω ή πώς περνώ τον υπόλοιπο καιρό. Και το μόνο που ξέρουν είναι να ζητάνε. Δώρα, αγαθά, υλικά, επιθυμίες, προσδοκίες, φαντασιώσεις… έλεος πια.
Ψυχοθεραπευτής: Ναι, οι άνθρωποι έχουν μάθει να ζητούν και να ξαναζητούν… αχόρταγα… ο καθένας για να καλύψει τις δικές του ανάγκες… ενδεχομένως και να μη δίνουν ό,τι αναλογεί ως αντάλλαγμα, ούτε καν να λένε ευχαριστώ, να μην έχουν μάθει να δίνουν ίσως;
Αη-Βασίλης: Ωραία ερμηνεία… Και τα δικά μου Θέλω, πότε ακούγονται;
Ψυχοθεραπευτής: Έχεις ζητήσει και δεν ακούστηκες;
Αη-Βασίλης: … (σιωπή)…
Ψυχοθεραπευτής: … και στη σιωπή όμως ακούγονται οι επιθυμίες μας…
Αη-Βασίλης: Κανείς δεν ακούει…
Ψυχοθεραπευτής: Ζήτησες και δεν πήρες;
Αη-Βασίλης: ΤΙ να ζητήσω; Τα αυτονόητα; Ζητάμε τα αυτονόητα;
Ψυχοθεραπευτής: Όπως;
Αη-Βασίλης: … όπως… Ειλικρίνεια… Κατανόηση… Φροντίδα… Αγάπη… Σεβασμό… Αξιοπρέπεια… Πίστη… Μοίρασμα… Αξιοπιστία… Ταπεινοφροσύνη… Αλήθεια…
Ψυχοθεραπευτής: (… επιλέγω να μη τον διακόψω… η Αλήθεια ήταν γνώριζα πολύ καλά σε τι αναφερόταν… χαμένες αξίες… ζαβλακωμένα συναισθήματα… χαντακωμένες επιλογές…)
Αη-Βασίλης: Ζητούνται τα αυτονόητα;
Ψυχοθεραπευτής: Αυτονόητα για ποιον;
Αη-Βασίλης: Για μένα ναι, για Εσένα, όχι;
Ψυχοθεραπευτής: Και για Εμένα ναι, για τους Άλλους ενδεχομένως… όχι.
Αη-Βασίλης: Όχι; Μα πώς είναι δυνατόν;
Ψυχοθεραπευτής: Πολύ καλή ερώτηση.
Αη-Βασίλης: Έχει απάντηση;
Ψυχοθεραπευτής: … οι όμορφοι Άνθρωποι δεν προκύπτουν τυχαία… εκπαιδεύονται…
Αη-Βασίλης: Μάλιστα… κι από πότε τα Αυτονόητα έγιναν Ζητούμενα;
Ψυχοθεραπευτής: … δεν είναι όμως ούτε Δεδομένα… ναι;
Αη-Βασίλης: … αλλιώς το είχα στο μυαλό μου…
Ψυχοθεραπευτής: Πώς δηλαδή;
Αη-Βασίλης: Ότι δεν χρειάζεσαι τσιγκέλι για να εκμαιεύσεις τα Αυτονόητα. Ούτε και ειδική τεχνική χρειάζεσαι γι αυτό. Αν δεν έχεις να δώσεις, δεν παραμυθιάζεις τον άλλο. Αν δεν θέλεις να δώσεις, επίσης δεν του ψήνεις το ψάρι στα χείλη. Αν θέλεις μόνο να πάρεις για να περάσει η φάση σου; Ηθικά δεν στέκει, καλό είναι να το ξανασκεφτείς, κανείς δεν είναι αναλώσιμος. Εδώ που είμαι θα ‘ρθεις.
Ψυχοθεραπευτής: Ναι… κανείς δεν είναι αναλώσιμος, αυτό είναι το μόνο δεδομένο. Και η αχαριστία επιστρέφει αθόρυβα.
Αη-Βασίλης: Α γεια σου! Ποιο το νόημα λοιπόν να ζητάς το αυτονόητο όταν από την αρχή γνωρίζεις ότι υπάρχουν κανόνες σε κάθε παιχνίδι;
Ψυχοθεραπευτής: Καταλαβαίνω…
Αη-Βασίλης: Ωραία… και τι κάνει κανείς όταν ο άλλος τα έχει κάνει σκατά; Συγνώμη κιόλας για την έκφραση.
Ψυχοθεραπευτής: Μην ανησυχείς… τι θα μπορούσε να κάνει… να διεκδικήσει την Αλήθεια του;
Αη-Βασίλης: Παρακαλώ; Να διεκδικήσει την Αλήθεια του;
Ψυχοθεραπευτής: Ναι.
Αη-Βασίλης: Η Αλήθεια δεν είναι δεδομένη; Τι να διεκδικήσει;
Ψυχοθεραπευτής: Η Αλήθεια δεν είναι ποτέ δεδομένη, όλοι τη φέρνουν βόλτα, αρκετοί τη φέρνουν τούμπα, χώρια που ο καθένας τη διεκδικεί για τον εαυτό του.
Αη-Βασίλης: Για ποια Αλήθεια μιλάμε λοιπόν, της άλλης πλευράς ή τη δική μου;
Ψυχοθεραπευτής: Αυτό που μας ενδιαφέρει εδώ είναι η δική σου Αλήθεια. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε για την άλλη πλευρά.
Αη-Βασίλης: Γιατί να μην υπάρχει μία Αλήθεια; Δεν θα ήταν πιο εύκολο;
Ψυχοθεραπευτής: Ενδεχομένως να ήταν πιο εύκολο, όμως έχει το νόμισμα δύο ίδιες πλευρές;
Αη-Βασίλης: Όχι, δεν έχει.
Ψυχοθεραπευτής: Αν κι εφόσον υπάρχουν δύο οπτικές της Αλήθειας, επιστρέφουμε στη δική σου οπτική.
Αη-Βασίλης: Η δική μου οπτική λέει ότι δεν θα φερόμουν ποτέ έτσι όπως μου φέρθηκε η άλλη πλευρά.
Ψυχοθεραπευτής: Ωραία λοιπόν, ας επικεντρωθούμε στον πυρήνα της δικής σου αναζήτησης. Τι χρειάζεσαι πιστεύεις για να στηρίξεις την Αλήθεια σου;
Αη-Βασίλης: Όσα ανέφερα νωρίτερα ως Αυτονόητα, που εσύ βέβαια τα θεωρείς ζητούμενα.
Ψυχοθεραπευτής: Θα σου ζητήσω να ετοιμάσεις κάτι μέχρι την επόμενη φορά που θα συναντηθούμε, καθώς ο χρόνος μας ολοκληρώνεται σε λίγο.
Αη-Βασίλης: Δεν κατάλαβα πώς πέρασε ο χρόνος αυτή τη φορά, είχα κι άλλα να πω…
Ψυχοθεραπευτής: Είναι καλό να προγραμματίσουμε από τώρα την επόμενη συνάντησή μας, ωστόσο στο ενδιάμεσο θα μπορούσες να κρατήσεις σημειώσεις ή να μου στείλεις μία επιστολή με τα Θέλω σου, που θεωρούνται αυτονόητα.
Αη-Βασίλης: Ένα λεπτό για να καταλάβω. Εγώ ξέρω τι θέλω. Η άλλη πλευρά δεν ήξερε τι ήθελε ή έστω αυτό άφηνε να εννοηθεί… και μου ζητάς να μιλήσω για τα δικά μου τα θέλω; Ποιο το νόημα;
Ψυχοθεραπευτής: Το νόημα βρίσκεται στο ότι αποκαλύπτοντας τα Θέλω σου θα συνειδητοποιήσεις τις βασικές σου ανάγκες , ό,τι δεν μπορείς να θυσιάσεις στο βωμό των Θέλω του Άλλου. Έτσι θα νιώσεις έτοιμος να προχωρήσεις σε επιλογές που θα προέρχονται από Εσένα για εσένα, χωρίς να σε απασχολεί το πώς θα το πάρει η άλλη πλευρά.
Αη-Βασίλης: Η άλλη πλευρά δεν νοιάστηκε ποτέ για τα Θέλω μου, μόνο έπαιρνε.
Ψυχοθεραπευτής: Η άλλη πλευρά δεν γνωρίζουμε γιατί έπαιρνε, ενδεχομένως να βολεύτηκε στο ότι βρήκε Εκείνον που έδινε. Είναι λοιπόν μια καλή στιγμή ν’ αρχίσουν από σήμερα να μετράνε τα δικά σου Θέλω, πρωτίστως μέσα σου, ώστε να μην καταπατούνται, ούτε να αλλοιώνονται στις επιθυμίες της άλλης πλευράς, παρά μόνο συνδυαστικά κι εφόσον το επιδιώξετε από κοινού.
Αη-Βασίλης: Εσύ που είσαι ειδικός ας πούμε, γνωρίζεις τα Θέλω σου;
Ψυχοθεραπευτής: Έτσι θέλω να πιστεύω, ότι τα γνωρίζω και δεν τα προσπερνώ.
Αη-Βασίλης: Τότε θα θελα πολύ να ακούσω τα δικά σου αυτονόητα.
Ψυχοθεραπευτής: Ωραία ιδέα, μ’ αρέσει, προτείνεις να γράψουμε και να αποστείλουμε ο ένας στον άλλο τη λίστα του;
Αη-Βασίλης: Ναι, θα είχε τρομερό ενδιαφέρον, νιώθω ότι με βοηθάει. Θα ξεκινήσω από σήμερα να τα συγκεντρώνω, σου το υπόσχομαι. Σ’ ευχαριστώ για το χρόνο σου.
Ψυχοθεραπευτής: Κι εγώ σ’ ευχαριστώ. Καλό σου ταξίδι, καλή επιστροφή.
Βγαίνοντας, τον είδα να φορά το παλτό του με όρεξη και άκουσα τη φωνή Του καθώς έκλεινα την πόρτα πίσω του.
Θέλω…
Επέστρεψα στο γραφείο μου. Το επόμενο ραντεβού ακύρωσε τη συνεδρία μας… το έχει ξανακάνει στο παρελθόν.
Είχα μία ώρα στη διάθεσή μου.
Τράβηξα μία λευκή σελίδα μπροστά μου και ξεκίνησα να Μου γράφω…
Θέλω…
Υ.Γ. Si velis possis….
… συνεχίζεται
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Yalom I. (2002), Στο ντιβάνι, Εκδόσεις Άγρα.
Ο Αη-Βασίλης… ψυχαναλύεται
https://www.animartists.com/2015/12/28/%CE%BF-%CE%B1%CE%B7-%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B7%CF%82-%CF%88%CF%85%CF%87%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9/