Χριστίνα ΒαϊζίδουΆρθρο: Βαϊζίδου Χριστίνα
Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπεύτρια
Επιμέλεια: Βαγιώτη Θεοδώρα
Φιλόλογος
«Ο έρωτας. Όνομα ουσιαστικόν, πολύ ουσιαστικόν. Ενικού αριθμού. Γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού, γένους ανυπεράσπιστου.» (Κ.Δημουλά)
Το μόνο που ακούμε μεγαλώνοντας είναι ότι «ο έρωτας δεν κρατάει για πάντα». Ρήση κάθετη, απόλυτη και ολίγον τι απαισιόδοξη, προσδίδει μια ματαιότητα σε κάθε είδους ενθουσιασμό στη σχέση περί παντοτινών συναισθημάτων. Κι αν αυτό δεν ανταποκρίνεται στην αλήθεια; Κι αν υπάρχουν τα υλικά που κρατάνε τον έρωτα αναλλοίωτο; Η πρώτη φορά που κοιμήθηκα πεπεισμένη για το αντίθετο, ήταν όταν ήμουν 12 χρονών, όταν άκουσα τον Μ. Πασχαλίδη να λέει «οι έρωτες καρδιά μου δεν πεθαίνουν, μα κοιμούνται» και σκέφτηκα, ναι, αυτό μπορώ να το δεχτώ. Πορεύομαι μ’αυτήν την πίστη “περί έρωτος και άλλων δαιμονίων”. Αλλιώς, γιατί το είπαν τόσοι ποιητές;
Αν ο έρωτας, όμως, μπορεί δυνητικά να διατηρηθεί, οι έχοντες τη σχέση και συμμετέχοντες σε αυτήν είναι αυτοί που πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι οι σχέσεις παντός είδους δεν είναι στατικές αλλά δυναμικές υπάρξεις. Η ερωτική σχέση είναι σαν τον κόσμο: έχει ατελείωτες γωνιές που χρήζουν καθημερινής αναζήτησης. Τα δύο μέλη της σχέσης είναι αυτά που θα δώσουν στον έρωτα τα συστατικά που του χρειάζεται για να μη σβήσει στην πάροδο του αμείλικτου χρόνου. Δεν ξέρω αν υπάρχουν συνταγές επιτυχίας αλλά σίγουρα τα ακόλουθα αποτελούν για εμένα συστατικά καλής προσπάθειας…
- Να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας:
Λεκτικά, σωματικά και πρακτικά, η έκφραση και επικύρωση των συναισθημάτων μας, κάθε άλλο παρά περιττή είναι. Όχι, δεν είναι δεδομένο ότι αγαπάμε το σύντροφό μας επειδή είμαστε μαζί του ή τουλάχιστον δεν αποτελεί πάντα γι’αυτόν επαρκή απόδειξη. Δε χρειάζεται να περιμένουμε επετείους για να εκφράσουμε τον έρωτά μας, καθότι κάθε ερωτευμένος που σέβεται τον εαυτό του, διαθέτει έστω και κρυμμένη την ανασφάλεια περί των συναισθημάτων του άλλου. Μια λέξη, μια κίνηση, μια αγκαλιά, ένα φιλί, ένα λουλούδι αποτελούν ενδείξεις τρυφερότητας, που βοηθούν να έρθουμε ο ένας πιο κοντά στον άλλο και ενισχύουν τον ίδιο τον έρωτα.
- Να μοιραζόμαστε την ψυχή μας:
Στις ουσιαστικές ερωτικές σχέσεις και οι δύο μπορούν χωρίς φόβο και περικοπές να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, τους φόβους και τις ανησυχίες τους και να έχουν την αίσθηση της αμέριστης προσοχής. Ερωτευόμαστε ξανά κάθε μέρα το σύντροφο στον οποίο μπορούμε να ανοίξουμε την ψυχή μας, να της φερθεί απαλά.
- Να αναπτυσσόμαστε μέσα από τη σχέση:
Αν η σχέση μας ενισχύει την προσπάθεια προσωπικής ολοκλήρωσης, ο έρωτας αναζωπυρώνεται καθώς η προσωπική ανάπτυξη σχετίζεται άμεσα με θετικά συναισθήματα και περισσότερη ερωτική αγάπη για το σύντροφό μας.
- Να θρέφουμε τον ενθουσιασμό:
Ο έρωτας θρέφεται όταν μαθαίνουμε να αντιμετωπίζουμε τις μέρες με το σύντροφό μας σαν διακοπές, όταν δεν αφήνουμε τον εαυτό μας να βαλτώσει στη ρουτίνα και στη μιζέρια της καθημερινότητας. Και αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό προσωπική ευθύνη: εστιάζοντας ο καθένας χωριστά στην προσωπική του ανάπτυξη και παράλληλα υποβοηθώντας την εξέλιξη του άλλου. Είναι σημαντικό να συμμεριζόμαστε τον ενθουσιασμό του συντρόφου μας για κάποια πράγματα, έστω κι αν εμάς μας φαίνονται χαζά, γιατί απλά λατρεύουμε τον τρόπο που βλέπει τον κόσμο. Αναζητώντας ενδιαφέροντα, καλλιεργώντας τα υπάρχοντα και συμμετέχοντας στις προσωπικές ασχολίες του συντρόφου μας, πλέκουμε ένα γαϊτανάκι πολύχρωμο και συναρπαστικό, που δεν αφήνει εμάς να βαρεθούμε και τον έρωτα να σβήσει. Είναι σημαντικό να δημιουργούμε ευκαιρίες για νέες περιπέτειες και αναζητήσεις. Οι σύντροφοι ωριμάζουν έτσι ως άτομα και αφήνουν παράλληλα τη σχέση να ωριμάσει μέσα στο συναρπαστικό περιβάλλον του ενθουσιασμού.
- Να βρούμε τις ισορροπίες δέσμευσης και προσωπικής ελευθερίας:
Δεν θέλουμε έναν «ευνουχισμένο» άνθρωπο δίπλα μας αλλά ένα αυτόνομο και αυτόφωτο άτομο, που να μπορεί να φέρει ευρωστία στη σχέση μας. Καλό θα είναι να κάνουμε το ίδιο και εμείς ώστε να μπορούμε να βρισκόμαστε σε μία ισορροπία. Για να το πετύχουμε αυτό και να αισθανόμαστε παράλληλα ασφαλείς και ευτυχισμένοι, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η σιγουριά ότι αποτελούμε την πρώτη προτεραιότητα του συντρόφου μας σε κάθε περίσταση. Αφήνεις πιο εύκολα τον άλλο ελεύθερο όταν ξέρεις μέσα σου ότι δε “χρειάζεται” να τον κρατήσεις δεμένο πισθάγκωνα. Ο έρωτας δε ζει στην ανασφάλεια, χρειάζεται τη σιγουριά ώστε να καταπολεμήσει την έμφυτη ανησυχία του και, ανακουφισμένος πια, να αφήσει τον άλλο να πετάξει.
- Να περνάμε χρόνο με τον εαυτό μας και με το σύντροφό μας:
Αν δεν υπάρχει χρόνος, σίγουρα πρέπει να υπάρξει προσπάθεια, ποιότητα και τρόπος. Το να μοιραζόμαστε χρόνο με το σύντροφό μας είναι στοιχείο ανάπτυξης και βασική τροφή του έρωτά μας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι απαραίτητος και ο χρόνος που περνάμε μόνοι ή με τους φίλους μας, πράγμα που μπορεί να φέρει ανανέωση σε εμάς και στη σχέση μας.
- Να θαυμάζουμε και να εκτιμάμε, να μας θαυμάζουν και να μας εκτιμούν:
Ο έρωτας κοιτάει πάντα από χαμηλά το αντικείμενο του πόθου του, το θαυμάζει, το λατρεύει. Κι αυτό το συναίσθημα οφείλει να το διατηρήσει, καθότι λειτουργεί αφροδισιακά και μας κάνει να γοητευόμαστε ξανά και ξανά. Είναι σύνηθες φαινόμενο για άτομα που βαλτώνουν σε μια σχέση, να παραμελούν την εμφάνιση τους, τα χόμπι και τα ενδιαφέροντά τους, πιστεύοντας σε ασυνείδητο έστω επίπεδο ότι «έχουν δέσει το γάϊδαρό τους». Πρέπει όμως να δούμε τι τράβηξε αρχικά τον σύντροφο μας σε εμάς και να προσπαθήσουμε να το διατηρήσουμε. Αν, για παράδειγμα, ο σύντροφος μας θαύμαζε την ικανότητά μας να ασχολούμαστε με πολλές δραστηριότητες και πλέον περιοριζόμαστε στη δραστηριότητα του καναπέ και της τηλεόρασης, κινδυνεύουμε να μη μας αναγνωρίζει.
- Να μην υποκύπτουμε στον εγωισμό μας:
Ο έρωτας είναι εγωιστής ως προς την αποκλειστικότητα, αλλά δηλητηριάζεται από την προέχουσα προβολή μόνο των ατομικών αναγκών.
- Να αγαπάμε την τρέλα του:
Ο καθένας διαθέτει ένα μερίδιο τρέλας και χρειάζεται συνοδοιπόρο στο ταξίδι αυτό.
Τελικά το συμπέρασμα είναι ότι ο έρωτας είναι κατάκτηση. Δεν πρέπει να περιμένουμε μόνο από το σύντροφό μας να μας κάνει ευτυχισμένους, δεν πρέπει να αφήνουμε τον έρωτα να ξεθωριάζει. Εμείς είμαστε συνυπεύθυνοι για την ευτυχία μας. Στο κάτω κάτω ο έρωτας έχει φτερά και μπορεί να φύγει κάθε μέρα αλλά είναι και καλοπερασάκιας, οπότε θα μείνει, αρκεί να του αρέσει. Δε φταίει ο έρωτας λοιπόν. Γιατί όπως είπε και ο ποιητής:
“Και σμίγουν και χωρίζουν οι άνθρωποι και δεν παίρνει τίποτα ο ένας απ’ τον άλλον. Γιατί ο έρωτας είναι ο πιο δύσκολος δρόμος να γνωριστούν.” (Τ. Λειβαδίτης)
Προτεινόμενη βιβλιογραφία:
Acevedo, B. P., & Aron, A. (2009). “Does a long-term relationship kill romantic love?” Review of General Psychology, 13, 59–65.
Κεμερλίογλου, Α. (2007). Η Ψυχολογία της ερωτικής σχέσης. Εκδόσεις Πορφύρα (2007), ISBN: 960-7902-14-9.
Reissman, C., Aron, A., & Bergen, M. R. (1993). “Shared activities and marital satisfaction: Causal direction and self-expansion versus boredom”. Journal of Social and Personal Relationships, 10, 243–254.
Stanley, S. M., Blumberg, S. L., & Markman, H. J. (1999). “Helping couples fight for their marriages: The PREP approach”. In R. Berger, M. T. Hannah, R. Berger, M. T. Hannah (Eds.), Preventive approaches in couples therapy (pp. 279-303). Philadelphia, PA, US: Brunner/Mazel.