Αν-αίσθητοι

Άρθρο: Χαράλαμπος Δεπάστας
Κοινωνικός Λειτουργός

Επιμέλεια: Στέλλα Πυρένη
Φιλόλογος

Ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του και τα εξωτερικά ερεθίσματα με τις 5 αισθήσεις του: ακοή, αφή, γεύση, όσφρηση και όραση. Μέσω αυτών, ενεργοποιείται το κεντρικό νευρικό σύστημα και τα ερεθίσματα μεταφέρονται στον εγκέφαλο προς επεξεργασία.

Με αυτό το άρθρο θα ήθελα να αναπτύξω τη συλλογιστική μου για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο νεάνθρωπος, όπου οι σύγχρονες συνθήκες ζωής δε του επιτρέπουν να αντιληφθεί τον κόσμο, άρα να είναι άνθρωπος, άρα να ζήσει. Ο σημερινός άνθρωπος έχει αποσπαστεί από τη φύση του και από τη φύση. Είναι κάτι άλλο. Κι αυτό γιατί έχει θέσει σε αδράνεια τις αισθήσεις του. Έχει αποκτήσει μια σύγχρονη αναπηρία, την αν-αισθησία, (αναισθησία: η κατάσταση στην οποία δεν αισθάνεσαι – χάνεις τις αισθήσεις σου) άρα δεν στέλνονται ερεθίσματα στο μυαλό του, πράγμα που με γεωμετρική ακρίβεια τον οδηγεί στο μεταφορικό και κυριολεκτικό θάνατο.

Ακοή: Ζούμε σε περιβάλλοντα αποστειρωμένα από όμορφους φυσικούς ήχους. Πού είναι ο ήχος του θαλασσινού κύματος, το καναρινιού, του θροΐσματος των φύλλων; Οι ζωές μας κατακλύζονται από δυνατούς, άσχημους ήχους, φωνές, κορναρίσματα, χτύπους, τρυπάνια. Δείτε τριγύρω σας. Οι άνθρωποι σήμερα δεν ακούν. Δε μαθαίνουν να ακούν. Δείτε τις παρέες, τους γύρω, τα αμφιθέατρα. Οι άνθρωποι σήμερα έχουν την ανάγκη να μιλήσουν, να πουν αυτό που θέλουν, να το βγάλουν από μέσα τους, σχεδόν αδιαφορώντας για το αν τα ρήματά τους εισακουστούν. Αυτό τους αρκεί. Ένα επιφανειακό «παρόν».

Αφή: Ο άνθρωπος του σήμερα ολοένα και κλείνεται στον εαυτό του. Θα μπορούσαμε να πούμε πως «αυτιστικοποιείται». Αυτοϊκανοποιείται στον μικρόκοσμό του, αποσύρεται κοινωνικά, αδιαφορεί για τον πλησίον του, σκοτώνει τον έρωτα. Τρέφει ακατάπαυστα το τέρας του ναρκισσισμού του, προτιμά ολοένα και περισσότερο την απομόνωση από την κοινωνική συνδιαλλαγή («ωχ αδερφέ πού να τρέχω, θα τα πούμε στο τηλέφωνο ή θα τσατάρουμε»). Σταμάτησε να αγγίζει τη φύση, το νερό, το χώμα, το ξύλο, τα φυτά, τα ζώα και πλέον βαστά το κινητό, τα εργαλεία, τα μηχανήματα ή πατάει κουμπιά. Οι σύντροφοι δεν αγκαλιάζονται παρά μοιράζουν τις γωνίες του καναπέ ή διαλέγουν πλευρά στο κρεβάτι. Οι φίλοι δεν αγκαλιάζονται όπως και οι γονείς δεν αγκαλιάζουν τα παιδιά.

Γεύση: Το ¼ των ανθρώπων σήμερα έχει γευτεί τις αυθεντικές γεύσεις των τροφών. Η βιομηχανική ανάπτυξη και η ανάπτυξη της τεχνολογίας αλλά και των αναγκών έφερε υπερπαραγωγή προϊόντων υποκαθιστώντας σε τεράστιο βαθμό τη φυσικότητα. Έχουμε όλο το χρόνο φρούτα και λαχανικά. Δεν υπάρχει πλέον εποχιακό προϊόν. Φυτοφάρμακα, ενέσεις, λιπάσματα και ό,τι άλλο φαντάζεσαι πέφτουν πάνω στις ρίζες, στο χώμα, στα φύλλα, στους καρπούς και στα δέντρα, με σκοπό την μαζικότερη παραγωγή, θυσιάζοντας την αυθεντικότητα και την υγεία. Τα εκτροφεία ζώων έχουν γίνει μηχανές παραγωγής κρέατος. Τρώμε ψάρια που δε γεννιούνται και δε ζουν στο φυσικό τους περιβάλλον. Οι βιομηχανίες εκτροφής ζώων πουλάνε ζωικό κρέας και παράγωγα. Το ζώο έχει λάβει καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του φάρμακα και σκευάσματα με σκοπό την γρηγορότερη ανάπτυξή του, την μεγαλύτερη παραγωγικότητά του πχ. σε γάλα, στην αύξηση του λίπους του, στην δυνατότητα να γονιμοποιείται περισσότερες φορές από αυτές που η φύση έχει ορίσει. Το κρέας του, ενισχυμένο με χρωστικές ουσίες, θα έχει την εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας. Συντηρητικά, ορμόνες, πρόσθετα έχουν μπει στη διατροφή μας. Μεταλλαγμένα τρόφιμα, παράγωγα εργαστηρίου, Ε (έψιλον – ουσίες που ενοχοποιούνται για καρκινογενέσεις) κυκλοφορούν ελεύθερα στα ράφια των αγορών. Έτσι, την αυθεντική γεύση τους δεν την έχουμε γευτεί.

Όσφρηση: Πού είναι η «μυρουδιές» που έλεγε και ένα κείμενο που θυμάμαι στο δημοτικό. Μένοντας σε καταπατημένες και αποψιλωμένες τσιμεντένιες περιοχές βγαίνουμε στο μπαλκόνι μας ή πάμε μια βόλτα και τι μυρίζουμε; Καυσαέρια και χίλιες δυο άλλες εξαιρετικά βλαβερές για τον οργανισμό ουσίες. Πού είναι οι μυρωδιές των ανθών, των τριαντάφυλλων, των γαρύφαλλων, των γιασεμιών, των νυχτολούλουδων,  των δέντρων, η μυρωδιά του έλατου, του πεύκου, πού είναι η ρίγανη, το θυμάρι, το βρεμένο χώμα, το ιώδιο της θάλασσας, πού είναι;

Όραση: Ο Μάνος Χατζιδάκις σχολιάζοντας πριν χρόνια στο ραδιόφωνο είχε πει πως «Από την ώρα που ο Φρανκεστάιν γίνεται στόλισμα νεανικού δωματίου, ο κόσμος προχωράει μαθηματικά στην εκμηδένισή του. Γιατί δεν είναι που σταμάτησε να φοβάται, αλλά γιατί συνήθισε να φοβάται». Συνηθίσαμε στο άσχημο και στο κακό. Δεν είναι ότι τα ζήσαμε. Είναι που μας τα έφερε μπροστά μας όλα το χαζοκούτι και έχουμε εξοικειωθεί. Εξοικειωθήκαμε με τη φτώχεια, είδαμε άστεγους και πεινασμένους, παιδιά σε φανάρια, μάνες ζητιάνες – και απλά τους προσπερνάμε˙ εξοικειωθήκαμε με τις ληστείες, κλέβουν το διπλανό μας – δεν καλούμε ούτε την αστυνομία˙ εξοικειωθήκαμε με τον πόλεμο, είδαμε σφαίρες και βόμβες – εμείς συζητούσαμε για το τι θα μαγειρέψουμε αύριο˙ εξοικειωθήκαμε με τα δάκρυα – ένα σκούντημα στην πλάτη και φύγαμε˙ εξοικειωθήκαμε με το άσχημο, το κατεστραμμένο: τα κτίρια, οι πλατείες, οι δρόμοι, τα σχολεία, οι υπηρεσίες. Καταστρέψαμε κι εμείς. Εξοικειωθήκαμε με την αδικία – την αφήσαμε να περάσει. Είδαμε, αλλά δεν είδαμε.

* επιβαρυντικά για όλες τις αισθήσεις έχουν αποδειχθεί το κάπνισμα, η πόση αλκοόλ και η χρήση ναρκωτικών ουσιών.