Ποιο είναι το Ζώο της Ψυχής σου;

Άρθρο: Μένη Κουτσοσίμου
Ψυχολόγος
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΔΕ στην Κοινωνική Ψυχιατρική-Παιδοψυχιατρική
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Μεταδιδάκτωρ Ιατρικής Παν/μίου Ιωαννίνων στην Ποιότητα Υπηρεσιών

Στον πυρήνα μας είμαστε όλοι ζώα… κι ας κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας.

Εξοικειώθηκα που λέτε στην ιδέα από πολύ νωρίς, καθώς πάλευα να συνειδητοποιήσω γιατί είμαστε τόσο διαφορετικοί μεταξύ μας ως ανθρώπινο είδος και βγάζουμε παρ-αλλόκοτες συμπεριφορές… κι έτσι εξηγείται, είτε σου αρέσει είτε όχι.

Όρνια κι ερπετά, ψάρια και πτηνά… προσοχή στο κενό, μεταξύ ζωικού και ανθρωπίνου… τα όρ(ν)ια δεν είναι διακριτά, παραμονεύουν βόϊδια, γομάρια, τσούχτρες και αρνιά-παπιά…

Πριν λοιπόν σου θέσω το ερώτημα για το τι σε χαρακτηρίζει, οφείλεις να γνωρίζεις με ακρίβεια τον κοινό μας παρονομαστή. Γιατί; Διότι αποτελεί τον ομφάλιο λώρο που σε συνδέει με την αθώα και άδολη ύπαρξη, με τον αρχέγονο εαυτό σου, τις ρίζες σου.

Το ζώο είναι. Ο άνθρωπος γίνεται. Αν μπορεί…

Πάμε πάλι για να το εμπεδώσεις.

Το ζώο ΕΙΝΑΙ. Μια ύπαρξη πλήρης. Ο άνθρωπος ΓΙΝΕΤΑΙ. Δεν είναι πλήρης.

Από τότε που γεύτηκε το δέντρο της Γνώσης, δεν είναι πλήρης. Διότι ξέρει πως θα πεθάνει… Η γνώση του θανάτου και της φθοράς, υπονομεύει το ανθρώπινο ον. Το κάνει αβέβαιο, παροδικό, αμφίβολο.

Το ζώο είναι αυτό που είναι: Καθαρή φύση. Δεν κρύβει κάτι. Κοιτάει… κατάματα.

Ο άνθρωπος είναι έξω από τη φύση… αναζητά τη γνώση… που σημαίνει θέτει κριτήρια. Με τη γνώση, αλλοτριώθηκε. Αποξενώθηκε… απέναντι στη φύση.

Το ζώο δεν σε προδίδει ποτέ. Γιατί δεν προδίδει ούτε τον εαυτό του. Είναι αυτό που είναι. Ξέρει αυτά που ξέρει, απόλυτα. Δεν ταλαντεύεται. Δεν παλινδρομεί. Δεν αμφιβάλλει ούτε αμφισβητεί. Δεν έχει άγχος θανάτου ούτε ζωής. Και η αγάπη του είναι σταθερή και διαυγής. Δεν έχει προϋποθέσεις, ούτε διαθέσεις, ούτε διακυμάνσεις.

Αυτή την σταθερότητα, αυτή την πίστη, σπάνια – ή ποτέ – δεν την βρίσκεις σε άνθρωπο. Εκεί ισχύουν νόμοι ενός άλλου κόσμου. Το εσωτερικό μας ζώο είναι ό,τι μας απόμεινε από τον παράδεισο. Από την κατάσταση της σιγουριάς, της αθωότητας και της απλότητας που κάποτε εγκαταλείψαμε. Ήδη οι ψυχίατροι έχουν αποδείξει πως ένας τετράποδος σύντροφος είναι το καλύτερο αντίδοτο στο άγχος της ύπαρξης.

Το ζώο ανήκει στο παν. Μας συνδέει με τη ζωή πριν και μετά τη γνώση. Είναι και η σταθερότητα μέσα στο χρόνο – η υπέρβαση της ιστορίας. Πορεύεται δίπλα μας μέσα στην ιστορία αλλά δεν της ανήκει. Ανήκει στη φύση. Η φύση είναι ανιστορική. Εμείς αλλάζουμε συνέχεια – όμως ένας σκύλος από την Ασσυρία και μια γάτα από την αρχαία Αίγυπτο, είναι ίδιοι με τους σημερινούς.

Όσο περισσότερο λοιπόν απομακρυνόμαστε από τη φύση, τόσο πιο πολύ μας χρειάζεται η αναδρομική ταύτιση με τον πυρήνα μας… έτσι για να εξισορροπείται η αμφιβολία… διαισθητικά πάντα… μη ξεγελιέσαι… Όταν ο Πλάτων έγραφε ότι ο λύκος που είναι το πιο άγριο ζώο, μοιάζει με το σκύλο που είναι το πιο ήρεμο κι ότι εκείνος που θέλει να είναι ασφαλής πρέπει να φυλάγεται από αυτές τις ομοιότητες… κάτι θα γνώριζε περισσότερο.

Αν σε ρωτούσα λοιπόν, ποιο είναι το Ζώο της Ψυχής σου, με ειλικρίνεια… τι θα μου απαντούσες; 

Άλογο έως ότου αποδειχτείς εκ φύσεως και πεποιθήσεως Μουλάρι;

Λιοντάρι μου παρουσιάζεσαι, μα ως Ύαινα κατασπαράζεις.

Λύκος Πρόβατο αντάμωσες… αν και δεν πεινούσες, η οσμή του ακόνισε τα ένστικτά σου…

Αετός στις υψηλές πτήσεις, μεταμορφώνεσαι σε Γύπα στις χαμηλές, επάνω από Κουφάρια.

Ελάφι, άδολο και απονήρευτο θήραμα, που σαν άλλη Αλεπού παραμονεύεις υπομονετικά.

Ελέφαντας παντοδύναμος που στην πρώτη δυσκολία Στρουθοκαμηλίζεις.

Δελφίνι, ελεύθερη ψυχή… πώς εξελίχθηκες Σουπιά μου εσύ… θόλωσες τα νερά νομίζεις;

Αράχνη πλέκεις τον ιστό, το θήραμά σου πιάνεις… μα μόνο με Σκορπιό κάνεις χωριό… ενημερώσου όμως πως όταν στριμώχνεται και απειλείται… ποτίζει με δηλητήριο τον ίδιο του τον εαυτό … αν είναι στο είδος σου, να φαντασιώνεσαι τη σειρά σου… στο υπογράφω.

Κι εκεί που περιμένεις την εξαίρεση, σου έρχεται η επιβεβαίωση του κανόνα.

Στη ζωή μου λοιπόν, έχω γνωρίσει μέχρι στιγμής και αναμετρηθεί με – η έμφαση στο επίθετο:

Φίδι… κολοβό.

Ψόφιο… Κοριό.

Μαϊμού… διπρόσωπη μαφία.

Γάτα… με πέταλα… προσοχή είναι η εποχή τους.

Μπούφο με κούκου…βάγια.

Νυφίτσα ως μουσίτσα.

Καρακάξα και καρακαϊδόνα αντάμα.

Μια πάπια μα πια πάπια.

Σαύρα, γουστερίτσα, λάμια και νυφίτσα.

Κότα… σε κοτέτσι και Κοκόρια… παστιτσάδα.

Ποντικούς, αρουραίους και λαγούς… με κρεμμυδάκια.

Παχύδερμα… Γουρούνι…α πολλάααα…

Η Φάρμα των Ζώων σε μικρογραφία είμαστε τελικά… ζω τη δικαίωση του Orwell.

Σας το χρωστώ τσογλάνια που φροντίσατε σχολαστικά για την εκπαίδευσή μου.

Χωρίς παρεξήγηση… παχύδερμα παμφάγα.

Να γνωρίζεις το είδος σου, νιώσε τη μυρωδιά του, επέλεξε το ζευγάρι σου με φειδώ…

Εκτός αν πέσεις στην τύχη του ζευγαρώματος με το αλογάκι της Παναγίας, που ξέρεις ε;

Το θηλυκό τρώει το αρσενικό μετά την ερωτική πράξη… μη σου τύχει.

Κανένα ανθρώπινο πλάσμα δεν μπορεί να κάνει σε ένα άλλο τη δωρεά του ειδυλλίου.

Όσο για μένα… ένα πράγμα θα σου πω και βάλτο καλά στο μυαλό σου.

If you throw me to the wolves, I will return leading the pack.

Γιατί Με ξέρω καλύτερα από τον καθένα.

Υ.Γ.

Αφιερωμένο… ξέρεις Εσύ.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Bensaid C. (1994). Αγάπησε τον εαυτό σου και η ζωή θα σ’ αγαπήσει. Εκδόσεις Λιβάνη.

Δαρβίνος Κάρολος (2017). Η έκφραση των συγκινήσεων στον άνθρωπο και τα ζώα. Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης.

Ντομπέλλι Ρ. (2014). Η Τέχνη της καθαρής σκέψης. Εκδόσεις Πατάκη.

Orwel G. (1998). Η Φάρμα των Ζώων. Εκδόσεις Γράμματα.