ΑnimartistsΕπιμέλεια Ερωτήσεων: Μαρία Πολυκρέτη
Ψυχολόγος- Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια, Υπεύθυνη Πολιτισμού
Επιμέλεια Συνέντευξης:
Ίριδα Γουδέλη
Εκπαιδευτικός
Η Λίλια Ζιάμου είναι μια διακεκριμένη γλύπτρια που φέτος γνωρίσαμε μέσα από την πρώτη ατομική της έκθεση στην Ελλάδα, στην Gallery “7” στην Αθήνα. Η έκθεση ονομάζεται “Unbound” και έχει ως πυρήνα της την οριοθέτηση του σώματος. Οι ψηφιακές και φυσικές φόρμες συνυπάρχουν και αλληλοσυμπληρώνονται συχνά στη διαδικασία της δημιουργικής έκφρασης της εικαστικού, ενώ ζητήματα, όπως η ομορφιά, η φθορά και η έκφραση μέσα από τον εαυτό μας, κυριαρχούν ως θεματικοί ορίζοντες στα έργα της.
Ποια η πρώτη σας επαφή με την τέχνη της γλυπτικής;
Η πιο έντονη ανάμνησή μου, από την παιδική ακόμη ηλικία μου, είναι ένα κυκλαδίτικο γλυπτό από μάρμαρο : “ο αρπιστής της Κέρου”, από την πρωτοκυκλαδική περίοδο.
Πώς είναι να δίνετε μορφή σε μία πρώτη ύλη, να είστε η δημιουργός της τρισδιάστατης μορφής; Και τι σας προσφέρει / στερεί αντίστοιχα η ψηφιακή δημιουργία;
Δουλεύοντας με τρισδιάστατες μορφές, έρχεσαι σε άμεση επαφή με τα υλικά και αντιμετωπίζεις πολλές προκλήσεις, που είναι σημαντικό για μένα: Πρώτον, η μορφή πρέπει να φαίνεται “σωστά” από κάθε οπτική γωνία. Δεύτερον, να υπάρχει σεβασμός στη βαρύτητα. Tρίτον, να εξεταστεί πώς το τρισδιάστατο γλυπτό αλληλεπιδρά με το περιβάλλον.
Για τις ψηφιακές συνθέσεις μου επεξεργάζομαι φυσικά και ψηφιακά τις φωτογραφίες των γλυπτών μου. Παίρνω εκατοντάδες κοντινά πλάνα και τα επεξεργάζομαι ψηφιακά.
Η δουλειά μου επικεντρώνεται στις δυνατότητες και στις αδυναμίες που δημιουργούνται όταν προκαλούνται ή αμφισβητούνται συμβατικά όρια. Η ψηφιακή επεξεργασία, μου επιτρέπει, να διερευνήσω τροποποιήσεις και μεταλλαγές. Όταν τα όρια στις γλυπτικές φόρμες και στα φυσικά υλικά αμφισβητηθούν, προκύπτει τελικά μια διαδικασία συνεχούς μεταμόρφωσης και μεταλλαγής. Αυτό συντελεί στο να εκτεθεί το σώμα από πολλαπλές οπτικές γωνίες, διαταράσσοντας την ενιαία άποψη και προκαλώντας έτσι μια νέα προοπτική σε σχέση με την αρχική αντίληψη του θεατή.
Οι σπουδές σας κινούνται από Ελλάδα, Γαλλία και Νέα Υόρκη, έχοντας στο βιογραφικό σας μια εντυπωσιακή γκάμα από δραστηριότητες και αντικείμενα μελέτης και έρευνας. Μέσα από αυτό το ταξίδι υπήρξαν στιγμές που αφουγκραστήκατε την καθολικότητα της τέχνης;
Μελετώντας διάφορους κλάδους και σε άλλες χώρες οδηγείται κάποιος να αμφισβητήσει τα δικά του όρια και τις δικές του προκαταλήψεις. Φυσικά, η πραγματική επίπτωση είναι καλύτερα κατανοητή εκ των υστέρων και πολύ αργότερα από την ολοκλήρωση του έργου.
Με βάση την τωρινή σας έκθεση και εμπειρία, ποια η αφόρμηση του να επιλέξετε να ξεκινήσετε ένα εκθεσιακό εγχείρημα και στην Ελλάδα και ποια πιστεύετε πως είναι η θέση της γλυπτικής στην Ελλάδα του σήμερα;
Γεννήθηκα στην Ελλάδα και την επισκέπτομαι κάθε χρόνο. Η πρώτη έκθεσή μου στην Ελλάδα είναι για μένα χαρά και τιμή. Είχα την τύχη να έχω μια εξαιρετική συνεργασία με τη Μαρία και τον Μανώλη Κανακάκη στην Gallery “7”, καθ’ όλη τη διαδικασία του σχεδιασμού και της παρουσίασης της έκθεσης.
Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχουν λάβει διεθνή προβολή πολλές εκθέσεις και διαδράσεις στην Ελλάδα. Αυτό είναι ιδιαίτερα αισιόδοξο, παρά τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες.
Η έκθεσή σας έχει το χαρακτηριστικό και λακωνικό (με τη θετική σημασία πάντα) τίτλο “Unbound”, που στα ελληνικά σημαίνει ”Άδετος”. Πυρήνας δε της έκθεσής σας είναι τα όρια του σώματος. Με ποιον τρόπο νοηματοδοτούνται τα όρια του σώματος σε αυτή τη συνθήκη; Υπάρχει κάποιος συμβολισμός μεταξύ της φυσικής και της νοερής φόρμας του σώματος;
Όπως προανέφερα, η δουλειά μου επικεντρώνεται στις δυνατότητες και στις αδυναμίες που προκύπτουν όταν τα συμβατικά υφιστάμενα όρια αμφισβητηθούν. Τα όρια του φυσικού σώματος βρίσκονται στον πυρήνα της καλλιτεχνικής μου δραστηριότητας και εξερευνώ περαιτέρω φυσικές και ψηφιακές τροποποιήσεις και μεταλλαγές.
Η αμφισβήτηση των φυσικών ορίων και η αναμόρφωσή τους προσφέρουν μια εναλλακτική οπτική του σώματος, διαταράσσοντας την αρχική αντίληψη του θεατή και εκθέτοντας το σώμα από πολλαπλές οπτικές γωνίες.
Η σκέψη μου δεν είναι γύρω από τα σύμβολα, αλλά η σύνδεση της φυσικής και μεταφυσικής. Η πρόσδοση νέας μορφής έχει επιπτώσεις στο πώς το σώμα γίνεται αντιληπτό και πώς μπορούν επίσης να αμφισβητηθούν προϋπάρχοντα κοινωνικά και πολιτιστικά όρια.
Ποια είναι η γενέτειρα αυτών των ορίων, με ποιον τρόπο καλλιεργούνται, φθείρονται ή τελικά τι είναι αυτό που εξυπηρετούν;
Τα όρια σε μια κυριολεκτική έννοια του όρου προέρχονται από την προσωπική άποψη του καθενός. Βλέπουμε τα πράγματα όχι όπως είναι, αλλά όπως πιστεύουμε ότι είναι. Ακόμη, τα όρια έχουν σχέση με τα κοινωνικά και πολιτιστικά μας ήθη.
Η τέχνη σας αντανακλά συμβολικά αυτή την αποδέσμευση που προτείνετε. Αναρωτιέμαι με ποιον τρόπο ένας επισκέπτης της έκθεσης θα μπορούσε να συλλάβει τις προεκτάσεις του μηνύματός σας.
Η τέχνη μου διερευνά πραγματικότητες που προσφέρουν νέες ερμηνείες του σώματος, χωρίς να το συνδέουν με ένα συγκεκριμένο τόπο ή χρόνο. Η συνεχής τροποποίηση και μεταλλαγή, ως ένας τρόπος να εξεταστεί και να εκτεθεί το σώμα από πολλαπλές οπτικές γωνίες, προκαλεί το θεατή να αμφισβητήσει την έννοια μιας ενιαίας πραγματικότητας.
Τα όρια σηματοδοτούν και τις διαφορές του φυσικού και του ψηφιακού κόσμου. Στην έκθεσή σας τα όρια φαίνονται να μηδενίζονται, τη στιγμή που από τη μια μπορεί κανείς να συναντήσει ένα τρισδιάστατο έργο από κλασικά υλικά (όπως το μάρμαρο και ο γύψος) μέχρι να αντικρίσει μια ψηφιακή σύνθεση / εκτύπωση σε αρχειακό χαρτί. Δύναται, λοιπόν, να συνυπάρχουν αυτοί οι δύο κόσμοι μέσα ή έξω από την Τέχνη, με αρμονικό τρόπο και ρυθμό, και αν ναι, είναι θέμα ορίων αυτή η αρμονία;
Σε αμφότερες, στη δουλειά μου και στην πραγματικότητα οι ψηφιακές αναπαραστάσεις επιτρέπουν την πλαστικότητα των φυσικών ορίων παρέχοντας άπειρες δυνατότητες. Δηλαδή η ψηφιακή επεξεργασία αμφισβητεί τα φυσικά όρια των τρισδιάστατων έργων και τα όρια των υλικών που χρησιμοποιούνται σ’ αυτά. Στην πραγματικότητα η ψηφιακή αναπαράσταση του έργου λειτουργεί με παρόμοιο τρόπο, όπως για παράδειγμα στις ψηφιακές ταυτότητες, που όλοι χρησιμοποιούμε στο διαδίκτυο. Αυτό που βλέπουμε συχνά σ’ αυτές τις ψηφιακές αναπαραστάσεις είναι μια προσπάθεια να ξεπεραστούν τα υπάρχοντα όρια. Αν και ο φυσικός και ψηφιακός κόσμος μπορεί να συνυπάρχουν με αρμονικό τρόπο και να βρίσκονται σε διάλογο μεταξύ τους, αυτό που με ενδιαφέρει είναι η πρόκληση των υπαρχόντων ορίων και οι δυνατότητες και αδυναμίες που δημιουργούνται στη διαδικασία. Η διαδικασία περιλαμβάνει πειραματισμό και το αποτέλεσμα προκαλεί μια ενιαία προοπτική.
Πόσο σημαντικό είναι τελικά να θέτουμε εμείς τα όρια στις επιλογές μας, στον τρόπο ζωής μας και πώς αυτά μας επηρεάζουν / αφυπνίζουν αντίστοιχα, όταν αναπαριστώνται σε έργα τέχνης, ή όταν αυτά επιβάλλονται άρρητα στην προσωπική μας έκφραση;
Νομίζω ότι αυτά είναι πολύ προσωπικές απόψεις. Δηλαδή το είδος και ο βαθμός των ορίων, που ορίζονται από ένα άτομο σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Το ενδιαφέρον μου εστιάζεται στη διαδικασία πρόκλησης υφιστάμενων ορίων, στις συνέπειες αυτής της διαδικασίας που αποβλέπει στο να ερευνήσει τι είναι δυνατό και τι δεν είναι, και το πιο σημαντικό, στις νέες προοπτικές που προκύπτουν, ως αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας.
Κλείνοντας, θα ήταν χαρά να μας πείτε:
Αν ετοιμάζετε κάτι άλλο αυτή την εποχή.
Δουλεύω σε μια σειρά τρισδιάστατων έργων, συνεχίζοντας τον πειραματισμό με “ευφυή” υλικά και την περαιτέρω διερεύνηση τροποποιήσεων και μεταλλαγών. Τα έργα αυτά θα εκτεθούν σε μια ατομική μελλοντική έκθεση στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη.
Λέξεις που θα έκαναν έναν καλύτερο κόσμο χωρίς ασφυκτικούς κόμπους.
«Ν’ αρνιέσαι ό,τι θωρούν τα μάτια σου!” Ασκητική, Νίκος Καζαντζάκης.