Χαράλαμπος ΔεπάσταςΆρθρο: Χαράλαμπος Δεπάστας
Κοινωνικός Λειτουργός
Επιμέλεια: Στέλλα Πυρένη
Φιλόλογος
Το κάπνισμα είναι ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά προβλήματα των τελευταίων δεκαετιών. Παγκοσμίως περίπου 1.3 δισεκατομμύρια άνθρωποι είναι καπνιστές, εκ των οποίων παραπάνω από τους μισούς θα πεθάνουν εξαιτίας αυτού, στερώντας κατά μέσο όρο 14 χρόνια ζωής στον καθένα. Σχεδόν 5 εκατομμύρια άνθρωποι το χρόνο πεθαίνουν από το κάπνισμα, ενώ υπολογίζεται πως περίπου 15 δισεκατομμύρια τσιγάρα καπνίζονται καθημερινά.
Η «παιδιατρική» αυτή νόσος, όπως πολύ σωστά έχει χαρακτηριστεί, κατά μέσο όρο έχει έναρξη τα 11 έτη, ενώ το ¼ των καπνιζόντων ξεκινάει το κάπνισμα σε ηλικία μικρότερη των 10 ετών. Παραθέτω ένα από τα συγκλονιστικότερα παραδείγματα και στοιχεία που έχουν βγει στην επιφάνεια. Στο τέλος της δεκαετίας του ‘90 ή αρχές της επόμενης (δε θυμάμαι ακριβώς πότε), μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες τσιγάρων άλλαξε την απεικόνιση του πακέτου της μετατρέποντας ουσιαστικά το συμπαθές θηλαστικό του σήματός της σε καρτούν. Αποτέλεσμα αυτής «μαρκετίστικης» κίνησης η αύξηση του καπνίσματος στα παιδιά (<15 ετών) κατά 400%!!!
Τα αποτελέσματα των ερευνών είναι συνταρακτικά και αναδεικνύουν την έκταση που έχει πάρει το θέμα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.
Σχεδόν 1 δισεκατομμύριο άνδρες είναι καπνιστές. Οι περισσότεροι βρίσκονται στις ασιατικές χώρες (περίπου το 60% των ανδρών), ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά εμφανίζονται στις σκανδιναβικές χώρες και την Αυστραλία. Στους νέους άνδρες τα υψηλότερα ποσοστά τα βρίσκουμε στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, ενώ τα χαμηλότερα σε χώρες όπως η Ινδία, το Πακιστάν και η Αίγυπτος (δεν υπάρχουν στοιχεία από πολλές χώρες για τους νέους καπνιστές).
Περίπου 250 εκατομμύρια γυναίκες υπολογίζεται πως είναι καπνίστριες, ωστόσο ο αριθμός τους μεγαλώνει δυστυχώς με ανησυχητικά γοργούς ρυθμούς. Οι περισσότερες καπνίστριες βρίσκονται στην Ευρώπη και κυρίως στις Βαλκανικές χώρες, ενώ τα πιο χαμηλά ποσοστά είναι στις ασιατικές χώρες. Τα υψηλότερα ποσοστά καπνίσματος στις νέες γυναίκες τα συναντάμε σε χώρες όπως η Πολωνία, η Ισπανία και η Βουλγαρία, ενώ τα χαμηλότερα σε χώρες όπως η Ινδία, η Τουρκία και η Αίγυπτος (δεν υπάρχουν στοιχεία από πολλές χώρες για τις νέες καπνίστριες).
Όπως ανέφερα παραπάνω, ο αριθμός των καπνιστών παγκοσμίως είναι τεράστιος. Έτσι γίνεται κατανοητό πόσο «χοντρό» είναι το παιχνίδι που παίζεται μεταξύ των καπνοβιομηχανιών και των εκάστοτε κυβερνήσεων. Χορός τρισεκατομμυρίων ευρώ και συμφερόντων…
Είναι ένα τεράστιο και πολύ σημαντικό θέμα, το οποίο πρέπει οι αρμόδιοι φορείς να το εξετάζουν συστηματικά, με συνέπεια, ευαισθησία, ανιδιοτέλεια και με σαφείς και ξεκάθαρους στόχους λαμβάνοντας υπόψη πάρα πολλούς παράγοντες και παραμέτρους. Όλα αυτά τα χρόνια σε πολλές χώρες, όπως και στη δική μας, έχουν ληφθεί διάφορα περιοριστικά μέτρα, μέτρα πρόληψης, ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης. Πράγματι, σε πολλές χώρες τα μέτρα αυτά έχουν φέρει πολύ θετικά και ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Οξύμωρο μεν, αληθές δε, παρατηρήθηκε σε χώρες πως μέτρα που πάρθηκαν κατά του καπνίσματος έφεραν αντίθετα αποτελέσματα από τα αναμενόμενα.
Πριν πάρετε στα χέρια σας το επόμενο τσιγάρο, δώστε 30 δευτερόλεπτα στον εαυτό σας να σκεφτείτε τις συνέπειες της πράξης σας.
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:
Χατζησταύρου Κων/νος (2012). Διαλέξεις στο μάθημα «Ιατρική περιβάλλοντος». Αθήνα: Τμήμα Ιατρικής Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.