Κωνσταντίνα ΣερμπήΆρθρο: Κωνσταντίνα Σερμπή
Φοιτήτρια Φ.Π.Ψ.
Επιμέλεια: Στέλλα Πυρένη
Φιλόλογος
Σ’ αυτόν τον κόσμο έρχεσαι μόνος σου. Τούτος ο κόσμος βομβαρδίζεται… Με μια μεταφορική αύρα, καθώς δέχεται στο πεδίο βολής του σφαίρες άκριτης αμάθειας και βέλη απαράμιλλου δογματισμού… Και με μια κυριολεκτική χροιά, με πολέμους να μαίνονται δίπλα μας, βιώνοντας μια πλασματική εμπειρία ελευθερίας και ειρήνης. Μήπως ελεύθερος είναι μόνο ο μικρόκοσμός σου;
Έτυχε να γεννηθείς την τάδε χρονιά. Έτυχε να βαπτισθείς υπό το τάδε πρίσμα. Έτυχε να ζεις στην τάδε χώρα. Έτυχε να είσαι ελεύθερος υπό το τάδε καθεστώς. Είσαι ελεύθερος υπό όρους. Αλήθεια, η ελευθερία μετριέται υπό κάποιον ζυγό; Τύχη. Μήπως ελεύθερος είναι μόνο ο μικρόκοσμός σου;
Το ίδιο ισχύει και για την ειρήνη. Η ελευθερία και η ειρήνη σαν επιδέξιες χορεύτριες στροβιλίζονται η μία γύρω απ’ την άλλη και μετουσιώνονται σ’ ένα σώμα, έναν ταυτόσημο όρο. Σ’ έναν υπερ-ουράνιο κόσμο είσαι ελεύθερος, διότι υπάρχει ειρήνη και υπάρχει ειρήνη γιατί είσαι ελεύθερος. Μήπως ελεύθερος είναι μόνο ο μικρόκοσμός σου;
Ένας ιδεατός κόσμος. Ο κόσμος μας, όμως, δεν είναι κάποιο παραδεισένιο θέρετρο, όπου ανθρώπινα όντα πιάνουν κουβεντούλα με φίδια και λιάζονται στην κοντινή παραλία πίνοντας κοκτέιλ με άρωμα μήλου. Ο κόσμος δεν είναι εργοστάσιο ευχών. Μήπως ελεύθερος είναι μόνο ο μικρόκοσμός σου;
Αποκαλείς τον εαυτό σου ρεαλιστή. Κλείνεις ερμητικά όλες σου τις αισθήσεις μπροστά στην πραγματικότητα. Πρόσφυγες, Συρία, Αμερική, πόλεμος, βόμβες, χημικά, θάνατος. Λέξεις που ακούγονται τόσο γνώριμες, αλλά δεν είναι. Ο πόνος απαιτεί να τον νιώσεις και συ επιλέγεις ενέσεις χαράς. Μήπως ελεύθερος είναι μόνο ο μικρόκοσμός σου;
Σέρνεις ένα πουκάμισο αδειανό στους γεμάτους δρόμους μιας υπερφίαλης φιλοδοξίας που ‘χει χτυπήσει υπερβολική δόση ματαιοδοξίας. Μια νόρμα αδειανών πουκαμίσων. Μία επίφαση ζωής που απαλλοτριώνει στρέμματα ψυχής στο όνομα των μεγαλογαιοκτημόνων. Αφέθηκε στις σκληρές επιταγές του κοινωνικού γίγνεσθαι. Μήπως ελεύθερος είναι μόνο ο μικρόκοσμός σου;
Αν δεν υπάρχει Θεός, τότε δεν υφίσταται και η ανθρώπινη φύση, επειδή τα όντα δεν θα έχουν κατασκευαστεί σύμφωνα μ’ ένα θεϊκό σχέδιο. Άρα, είμαστε όλοι καταδικασμένοι στην ελευθερία και ο καθένας πρέπει να επιλέξει ποιος είναι κατά τον Ζαν-Πολ Σαρτρ. Μήπως ελεύθερος είναι μόνο ο μικρόκοσμός σου;
Τι επιλέγεις λοιπόν;
Αναλογίσου τούτο. Στην φυλακή είσαι «απόλυτα ελεύθερος». Διακρίνω ένα μειδίαμα. Αναλογίσου και τούτο. Στη φυλακή σε οδηγούν για κάποια παρανομία ή έγκλημα που διέπραξες. Εκεί σου παρέχουν δωρεάν κλίνη, τροφή και ιατρική περίθαλψη. Ποια ελευθερία έχεις πραγματικά χάσει; Μήπως ελεύθερος είναι μόνο ο μικρόκοσμος σου;
Είμαστε δέσμιοι απ’ τη στιγμή που γεννιόμαστε. Δέσμιοι μ’ ένα τόπο, με μια θρησκεία, με μια ιδεολογία. Δέσμιοι της ίδιας μας της ψυχής. Αιθεροβάμονες που ισορροπούμε σ’ ένα λεπτό σκοινί που καλούμε ελευθερία, που το αρωματίζουμε με μια πινελιά ειρήνης. Μήπως το πάτωμα είναι ασπρόμαυρο και συ είσαι το πιόνι;
Προτεινόμενη Βιβλιογραφία:
Σαρτρ, Ζαν-Πολ (1961). Ο Υπαρξισμός είναι ένας ανθρωπισμός (μετάφραση Κ. Σταματίου). Αθήνα: Αρσενίδης [L’existentialisme est un humanisme. Paris: Nagel, 1943].