Κατερίνα ΤσιτούραΚείμενο: Κατερίνα Τσιτούρα
Φιλόλογος
Επιμέλεια: Μαρία Παπαστεφανάκη
Γλωσσολόγος
Όταν ήμουν παιδί συνήθιζα να βομβαρδίζω τους γονείς μου με ένα σωρό αλλόκοτες ερωτήσεις, εισπράττοντας ενίοτε και την ανάλογη δόση αμηχανίας από μέρους τους. Κάποτε, λοιπόν, ζήτησα από τον μπαμπά μου να προβεί σε μια λεπτομερή περιγραφή του εαυτού του:
– Είμαι ένας φυσιολογικός άνθρωπος, τον άκουσα να αποκρίνεται.
– Που σημαίνει; επέμεινα.
– Αυτό που είμαστε όλοι λίγο πολύ.
– Και αν κάποιος δεν γίνει φυσιολογικός; Τι θα μπορούσε να του συμβεί τότε; ανησύχησα.
– Χμ, η κοινωνία θα τον απομονώσει κατά πάσα πιθανότητα.
– Δηλαδή δεν θα έχει φίλους για να παίζει μαζί τους; τρομοκρατήθηκα.
– Φυσικά και όχι. Γενικά δεν λογαριάζεται για καλό να διαφέρεις από τους πολλούς, αυτό να θυμάσαι, με συμβούλευσε όχι τόσο με πατρική στοργή όσο με τη βιασύνη εκείνου του φανατικού Παναθηναϊκού που επιθυμεί περισσότερο την αδρεναλίνη του αγώνα από το φιλοπερίεργο μυαλό ενός συμπαθούς (ελπίζω) εξάχρονου.
Με τον καιρό θα αντιλαμβανόσουν ότι αποτελεί στ’ αλήθεια ένα σπουδαίο κατόρθωμα να συγκαταλέγεσαι στην εκλεκτή κάστα των ‘φυσιολογικών’, καθώς, να ξέρεις, αυτό ισοδυναμεί με πειθαρχία, λογική, αυτοσυγκράτηση και ένα σωρό άλλες διόλου ευκαταφρόνητες αρετές.
Οι ‘φυσιολογικοί άνθρωποι’ στρογγυλοκάθονται γύρω από το τραπέζι του μεσημεριανού γεύματος, αναλύοντας τις εισπράξεις της ημέρας και στολίζοντας με πικάντικους χαρακτηρισμούς φίλους και γνωστούς. Η παραπάνω πρακτική εφαρμόζεται μονάχα μέσα στην ασφάλεια του γλυκερού οικογενειακού οχυρού, μιας και στην αρένα των κοσμικών εκδηλώσεων τα ίδια άτομα γλυκοφιλούν και λούζουν με αβρές φιλοφρονήσεις τα πρότερα αντικείμενα σχολιασμού τους.
Επίσης, οι ‘φυσιολογικοί άνθρωποι’ χαρακτηρίζονται κατά κανόνα και υπάκουα τέκνα. Σεβαστικά, πώς να στο εξηγήσω αλλιώς. Κατά προτίμηση, ακολουθούν την επαγγελματική σταδιοδρομία του γονέα, κοπιάρουν στον καθρέφτη της ζωής τις ατάκες του και αποστηθίζουν σαν ποίημα σχολικής γιορτής τις πεποιθήσεις του. Εάν το ποίημα δεν επιτύχει την απαραίτητη ομοιοκαταληξία, τότε το απαγγέλουν με αγωνία ξανά και ξανά, λες και οι λέξεις θα αλλάξουν ως δια μαγείας, επαναφέροντας την ψυχική αρμονία.
Οι ‘φυσιολογικοί άνθρωποι’ νυμφεύονται σε φυσιολογική ηλικία, καθώς η κοινωνική νόρμα τούς χαιρετά λιγουλάκι πιο εγκάρδια, εφόσον συνοδεύονται από το ταίρι τους.
Μην ξεχάσω να σου πω ότι εκδηλώνουν σοβαρή, αξιοπρεπή, στιβαρή συμπεριφορά. Στις φιλικές συναθροίσεις αναλύουν τις ενδιαφέρουσες απόψεις τους για τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, τις μετοχές του χρηματιστηρίου, άντε και για το Survivor, όταν επιθυμούν μια κάποια αποσυμπίεση από τη φυσιολογικά αποπνικτική καθημερινότητα.
Προς Θεού, απαγορεύονται αυστηρά οι συζητήσεις για τους βαθύτερους φόβους τους, εκείνους που τους κρατούν άγρυπνους τα βράδια και απειλούν τη θέση στους στην κλειστή ομάδα των εκλεκτών ζόμπι.
Να προσθέσω εδώ ότι οι ‘φυσιολογικοί άνθρωποι’ εξελίσσονται, ως επί το πλείστον, και σε σοβαρούς επαγγελματίες. ‘Θα σου διδάξω το μάθημα με τον στερεοτυπικό τρόπο, θα σου πουλήσω το παπούτσι ακολουθώντας την εθιμοτυπική διαδικασία του σωματείου πωλητών, θα επουλώσω τις πληγές της καρδίας σου με βάση το πρωτόκολλο της υπαρξιακής προσέγγισης’. Και ας επέμενε ο Καρλ Γιουνκ ότι κρίνεται αναγκαίο να επινοήσουμε μια διαφορετική θεραπεία για κάθε ασθενή μας. Στον βρόντο οι συμβουλές του!
‘Κοίτα το δάσος και όχι το δέντρο, αν λαχταράς στην επιδοκιμασία των άγριων θηρίων της ζούγκλας’, το απόλυτο μότο τους.
Μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα πλάσματα που γνώρισα, ωστόσο, απείχαν τόσες χιλιάδες χιλιόμετρα από ό,τι βαφτίστηκε φυσιολογικό. Τους παρεξηγούσες εύκολα ενίοτε, καθώς η ειλικρίνεια, η αυθεντικότητα, η δημιουργικότητα και η ατόφια παιδικότητα αποτελούν, θαρρώ, μια κάποια απειλή στην κοινωνία των υπνωτισμένων.
Οι ‘φυσιολογικοί άνθρωποι’, βλέπεις, μαγειρεύουν ένα σωρό εκλεκτά εδέσματα για το αφεντικό τους, προσβλέποντας στην επιδοκιμασία και, συνεπώς, και στην προαγωγή. Οι ξεχωριστοί, από την άλλη, ανοίγουν την πόρτα της κουζίνας, μα και της καρδιάς τους, μονάχα στους αληθινά εκλεκτούς τους, κερδίζοντας με το σπαθί τους την πολυπόθητη επαγγελματική ανέλιξη.
Οι νορμάλ τύποι μοιάζουν, τελικά, να εγκλωβίζονται στα πρέπει και τα μη όσο ο χρόνος ξεγλιστρά και οι στιγμές πετούν μακριά τους.
Πώς το είχε πει ο Στιβ Τζομπς στην περίφημη διαφήμιση;
‘Πολλοί τους αποκάλεσαν τρελούς, εμείς όμως τους ονομάσαμε μεγαλοφυείς. Γιατί εκείνοι που μοιάζουν αρκετά παράφρονες να πιστεύουν ότι θα αλλάξουν τον κόσμο είναι και όσοι στο τέλος το κάνουν.’
Για κάθε κοστουμαρισμένο πολιτικό που βομβαρδίζει αθώους, λοιπόν, θα υπάρχει πάντοτε ως αντίβαρο ο επαναστάτης Τσε Γκεβάρα που τους λυτρώνει, και για κάθε σκληροπυρηνικό επιχειρηματία που δοξάζει την ύλη θα βαδίζει τη γη και ένας Τζον Λένον που τολμά να ονειρεύεται το αδύνατο.
Ποιος ξέρει… Ίσως κάποτε γίνουν πολλοί. Ίσως και όχι, όμως. Μπορεί, τελικά, να χαθούμε όλοι μαζί, σνιφάροντας τη μοιραία δόση ‘φυσιολογικότητας’.