Απάλυνε λίγο το μπλε κοντά στα βράχια και βάλε λίγο τιρκουάζ

Άρθρο: Γεώργιος Φραγκάκης
Κλινικός Ψυχολόγος – Προσωποκεντρικός θεραπευτής

Αντιλαμβάνομαι τη ζωή σαν ένα μεγάλο ταξίδι, ένα ταξίδι μέσα στη θάλασσα. Επιλέγω επίμονα τη θάλασσα γιατί έχω την αίσθηση πως οι άνθρωποι κρύβουν μέσα στο γονίδιό τους τον παλμό της, τους κυματισμούς της και την πολύπλευρη φύση της. Από παλιά οι άνθρωποι έμαθαν να περιμένουν πολλά από αυτήν, ότι θα τους φέρει πίσω αγαπημένα πρόσωπα, θα τους μεταφέρει σε καλύτερους τόπους ή κι ακόμα ότι θα τους φέρει φριχτές καταστροφές. Οι άνθρωποι έμαθαν να είναι προετοιμασμένοι μπροστά στην πολυμορφία της θάλασσας, κάνουν όμως το ίδιο και με τη ζωή τους;

Αρκετές φορές η ζωή περνάει από μπουνάτσες σε φουρτουνιασμένες εποχές και τότε οι περισσότεροι άνθρωποι βυθίζονται στην απόγνωση και στην αγωνία. Άλυτα προβλήματα, δυσκολίες, αποτυχίες προκαλούν αρνητικά συναισθήματα, τους κάνουν να εγκλωβίζονται σε ένα φαύλο κύκλο ή να κατακλύζονται συχνά από απελπισία και να νιώθουν ανάξιοι. Σε αυτές ακριβώς τις περιπτώσεις είναι που αποζητούν μια σανίδα για να πιαστούν και συνήθως αυτή η σανίδα είναι οι άνθρωποι εκείνοι που έχουν αποδείξει πως μπορούν να σταθούν δίπλα τους με αγάπη και φροντίδα. Αυτοί που ξεχωρίζουν όχι μόνο σαν παρουσία, αλλά επειδή έχουν την ικανότητα να τους εμψυχώνουν με τέτοιον τρόπο ώστε να βρίσκουν το κουράγιο να «δραπετεύουν» από το χάος των συναισθημάτων τους. Άτομα που είναι σε θέση να ακούσουν με υπομονή όσα λόγια έχουν ανάγκη να ειπωθούν. Άτομα που στέκονται στο πλευρό τους τόσο ενδοτικά που θαρρείς πως κάθε βάρος μοιράζεται από κοινού.

Η επιθυμία για ευτυχία αποτελούσε ανέκαθεν την κινητήρια δύναμη πίσω από οτιδήποτε κάνουμε. Όταν βρίσκεται κάποιος σε κατάσταση μεγάλης ικανοποίησης, που συμπεριλαμβάνει όμορφα συναισθήματα, είναι τόσο πλημμυρισμένος από χαρά που οι συνήθειες και τα όρια χάνουν τη σημασία τους. Τα μάτια λάμπουν, τα σώματα είναι σε εγρήγορση από χαροποιό δύναμη, νιώθει ότι θέλει να αγκαλιάσει ολόκληρο το κόσμο. Κάθε φορά που εγώ βιώνω αυτή την τόσο μεθυστική κατάσταση, σκέφτομαι πώς θα μπορούσε αυτό το συναίσθημα να αποτελεί το μόνιμο και ουσιαστικό κίνητρο στη ζωή των ανθρώπων.

Όταν ένας άνθρωπος ερωτεύεται βαθιά βιώνει τέτοιες στιγμές από αυτή την απέραντη ευτυχία. Δεν του είναι εύκολο να «αποχωριστεί» την εικόνα του αγαπημένου προσώπου από το μυαλό του, θυμάται κάθε μόριο του κορμιού του, θέλει να μοιραστεί την κάθε στιγμή μαζί του και εύχεται συχνά να μπορούσαν να συγκλίνουν για πάντα ανέφελα οι δρόμοι τους. Μερικές φορές, παρατηρώντας τους ερωτευμένους -αλλά και τον ίδιο μου τον εαυτό- νιώθω σαν να βιώνουν τις καταστάσεις γύρω τους με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Κάθε άγραφο χαρτί μετατρέπεται σε ερωτικό γράμμα και κάθε τι που φοριέται επιλέγεται για να προσελκύσει το αγαπημένο πρόσωπο.

Στις ερωτικές όμως σχέσεις, δεν είναι αρκετή η αδρεναλίνη που «ανεβοκατεβαίνει» και δημιουργεί όμορφες και τρυφερές σκέψεις, είναι σημαντικό να μπορούμε να στραφούμε στο σύντροφό μας για να ζητήσουμε την πολύτιμη υποστήριξή του στη διάρκεια των ταραγμένων καιρών. Αυτό θεωρείται πια ένα θεμελιώδες εργαλείο για μια λειτουργική σχέση. Το να γνωρίζουμε δηλαδή ότι μπορούμε ανά πάσα στιγμή να καταφύγουμε χωρίς ενδοιασμούς στο σύντροφό μας για να μας στηρίξει στη «δύσκολη ώρα», παρέχει ταυτόχρονα και πολλές σημαντικές πληροφορίες για την ερωτική μας σχέση. Μπορεί όμως η παρουσία και μόνο του συντρόφου να λειτουργεί το ίδιο υποστηρικτικά; Ίσως, αν και πολλές φορές αναρωτιέμαι: πού βρίσκομαι «εγώ» σε σχέση με αυτή την κατάσταση;

Είναι στιγμές που νιώθω μια ζεστασιά και μια πληρότητα να με πλημμυρίζει όταν μπορώ να επιτρέπω στον εαυτό μου να νιώσει ότι κάποιος με αποδέχεται και με νοιάζεται. Έχω παρατηρήσει, ωστόσο, πως κάτι τέτοιο δυσκολεύει ιδιαίτερα τους ανθρώπους. Πολλές φορές τείνουν να κρύβονται από τα θετικά συναισθήματα που τους χαρίζονται. Η αντίδρασή τους ακούγεται σαν: «Ποιος αυτός; Αποκλείεται να νοιάζεται για μένα». Σαν κάτι να τους εμποδίζει να δεχτούν θερμά και στοργικά συναισθήματα από άλλους μέσα τους. ΄Ετσι λοιπόν, παρά το γεγονός ότι οι άνθρωποι επιθυμούν από τους συντρόφους τους αγάπη και φροντίδα, συχνά δυσκολεύονται να τη γευτούν.

Παρόλα αυτά, αισθάνομαι ότι κάθε φορά, όσο κι αν δυσκολεύομαι, νιώθω να εμπλουτίζομαι όταν μπορώ πραγματικά να νοιάζομαι ή να αγαπάω ένα άλλο πρόσωπο και όταν μπορώ να αφήνω αυτό το συναίσθημα να φτάσει σε εκείνο. Σαν να υπάρχει και ένα άλλο μονοπάτι που με δυσκολία φαίνεται ανάμεσα στην χλόη. Είναι ένα μονοπάτι που γνώρισα τα τελευταία χρόνια και κοιτάζοντας λίγο προς τα πίσω, παρατήρησα πόσο πλούσιο με έχει κάνει. Σε αυτό το μονοπάτι που δεν «τα βάζω με μένα» αλλά «ανοίγω σε μένα», διαπίστωσα πως όσο αφηνόμουν στη ροή που με έφερνε όλο και πιο κοντά στα άτομα με τα οποία σχετιζόμουν, φοβόμουν όλο και πιο λίγο να προσφέρω ή να δέχομαι θετικά συναισθήματα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να έχω γίνει σήμερα περισσότερο ικανός στο να εκτιμώ ουσιαστικά τα άτομα γύρω μου κι αυτό για μένα είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του ανθρώπου.

Ένα από τα πιο ουσιαστικά συναισθήματα που γνωρίζω, προέρχεται από το γεγονός ότι εκτιμώ ένα άλλο άτομο με τον ίδιο τρόπο που εκτιμώ τη θάλασσα. ΄Αλλωστε οι άνθρωποι είναι εξίσου υπέροχοι με τη θάλασσα, εφόσον τους «επιτρέπω» εγώ να είναι. Στην πραγματικότητα ίσως αυτό να οφείλεται στο ότι δεν μπορώ να την αλλάξω. ΄Οταν την κοιτάζω, όπως την κοίταζα προχθές, δεν ακούω πια τον εαυτό μου να λέει «απάλυνε λίγο το μπλε κοντά στα βράχια και βάλε λίγο τιρκουάζ». ΄Οχι, δεν το κάνω. Δεν προσπαθώ να αλλάξω τη θάλασσα. Την παρακολουθώ με δέος καθώς απλώνεται μπροστά μου. Και νιώθω ιδιαίτερη ικανοποίηση, όταν μπορώ να αντιμετωπίζω τη σχέση μου, την οικογένειά μου, τους φίλους μου και τον εαυτό μου με αυτόν ακριβώς τον τρόπο. Πιστεύω ότι αυτή μου η στάση πρέπει να έχει ρίζες στο Αιγαίο, γι’ αυτό και αναδεικνύεται ίσως και η πιο σημαντική. Είναι αυτό το άφημα, που έχω ανάγκη να με οδηγήσει εκεί που η ψυχή απαλλάσσεται από τα βαρίδια της λογικής και του φόβου.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Kane, H. S., McCall, C., Collins, N. L., & Blascovich, J. (2012). Mere presence is not enough: Responsive support in a virtual world. Journal of Experimental Social Psychology, 48(1), 37-44.