Κατερίνα ΤσιτούραΚείμενο: Κατερίνα Τσιτούρα
Φιλόλογος
Επιμέλεια: Μαρία Παπαστεφανάκη
Γλωσσολόγος
Στο σανίδι της ζωής ποιος είναι άραγε ο ρόλος σου; Βολεύεσαι πάντοτε στο ίδιο κοστούμι ή τρέχεις ν’ αλλάξεις κάθε φορά που οι συνθήκες το προστάζουν; Ο Yames Redfield, συγγραφέας του φημισμένου βιβλίου Ουράνια προφητεία, υπήρξε ο πρώτος που διαχώρισε τους ανθρώπους σε βασικές κατηγορίες, αγγίζοντας έτσι την αιώνια τάση του είδους μας να προσαρμόζεται για να επιβιώσει. Στο σύντομο πέρασμά μας από ετούτο το σύμπαν, στρογγυλοκαθόμαστε κατά καιρούς σε ποικίλα κοινωνικά περιβάλλοντα, μα κανένα δεν μοιάζει να μας στιγματίζει τόσο βαθιά όσο εκείνο της οικογένειας. Είναι αυτά τα πρώτα κλάματα που συνοδεύονται από δυσφορία, τα παρθενικά βήματα που συναντούν την επίκριση, τα ανεπιτήδευτα χαμόγελα που προκαλούν αμηχανία. Και όλοι σαν παιδιά αφουγκραστήκανε κάποτε τον κίνδυνο, παρόλο που δεν μπορούσαμε πάντοτε να τον αποτυπώσουμε στις κλασικές σχολικές ζωγραφιές της ουτοπικής ευτυχίας. Έπρεπε, βλέπεις, να διαφυλάξουμε την ίδια μας την επιβίωση υπακούοντας στα σήματα των γονικών τροχονόμων. Ανεβάσαμε, λοιπόν, στην αυλή της αθωότητας το πιο διεστραμμένο κουκλοθέατρο, εκείνο που έμελλε να απαλύνει το παρόν για να στοιχειώσει το μέλλον.
Ρόλοι ελέγχου: Η συντριπτική πλειοψηφία υιοθετεί πάνω από έναν, καθώς το όσκαρ ερμηνείας προσγειώνεται συνήθως στα χέρια του ευφυέστερου χαμαιλέοντα. Ωστόσο, όλοι φαίνεται να έχουμε και τον αγαπημένο μας ή τον πιο βολικό, για να μιλήσω ξεκάθαρα. Ποιος είναι αυτός; Μα φυσικά o μηχανισμός άμυνας που ξεγελά καλύτερα όσα φαντάσματα αυτογνωσίας μάς καταδιώκουν. Και κάπου εδώ, η σύντομη βόλτα στα παρασκήνια μιας ταινίας βγαλμένης από τα συρτάρια των καταραμένων σεναριογράφων ξεκινά.
Χμ, βλέπεις τον εξαγριωμένο τύπο που φωνάζει με μένος στο δεκάχρονο παιδί του; Σαν να ετοιμάζεται να το χαστουκίσει κιόλας, δεν σου φαίνεται; Μπροστά σου βρίσκεται ο τρομοκράτης, φίλε μου. Χωρίς να επιθυμώ να διαβρώσω την αγέρωχη εικόνα του, οφείλω να σου εξομολογηθώ πως τον αντιπαθώ σφόδρα. Αρέσκεται να δίνει κοφτές εντολές, κόβει την ανάσα με τα παράλογα ξεσπάσματά του, προκαλεί πόνο με την ακαμψία και τον σαρκασμό του. Διαρκώς νευρικός τρέμει εκείνη ακριβώς τη στιγμή που θα ξεγυμνωθεί και θα ανακαλύψει ότι τους δικούς του Λαιστρυγόνες και Κύκλωπες προβάλλει σε φίλους, συγγενείς και γνωστούς.
Λίγο πιο πέρα, το θύμα. Το ανυπεράσπιστο βλέμμα του θυμίζει λούτρινο αρκουδάκι του Jumbo και η ανήμπορη στάση σώματος νήπιο που μόλις έχασε τους απογόνους του. Ξέρεις, το θύμα αποτελεί συχνά απόγονο του τρομοκράτη, πράγμα που σημαίνει τελικά όχι ότι έχασε μα, ακριβέστερα, ότι ουδέποτε βρήκε την τρυφερή γονική φιγούρα που αγωνιωδώς αναζητούσε. Ο συγκεκριμένος τύπος ανθρώπου ασκεί επίσης μια κάποια εξουσία, με υπερόπλο του τις τύψεις και ενοχές που εντέχνως καλλιεργεί στον περίγυρό του. Και αν εσύ πίνεις τώρα ανέμελα τον χυμό σου στο γραφικό καφέ της πόλης, να σε ενημερώσω, ότι κάπου αλλού, σε μιαν ακρούλα του κόσμου μας, το θύμα κλαίει και οδύρεται για το σπασμένο του νύχι, τον αδιάφορο φίλο, τον αυστηρό διευθυντή και την άδικη ζωή που άλλους τους ανεβάζει και την αφεντιά του σταθερά την κατεβάζει.
Πιάσε με όμως γρήγορα από το χέρι, καθώς ο ανακριτής περιμένει και θα μας τα ψάλει για τα καλά σε ενδεχόμενη αργοπορία. Ετοιμάσου, αγαπητέ μου, να απαντήσεις σε μια πληθώρα ερωτήσεων, όπως επίσης και να καταρρακωθείς από την ειρωνεία και την τελειομανία του εγκεφαλικού μας φίλου. Βλέπεις, ο εν λόγω κύριος ξεχωρίζει για την τετράγωνη λογική, το ανώτερο πνεύμα και τα ακλόνητα επιχειρήματά του. Αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την πλέον ηλιόλουστη μέρα, πείθοντάς σε ότι η ομπρέλα αποτελεί το απαραίτητο αξεσουάρ στα βροχερά μονοπάτια της ζωής. Φυσικά, η δική σου η ομπρέλα κρίνεται σταθερά πολύ μικρή, άχαρα μεγάλη, άχρωμη ή παρδαλή. Ουφ, μήπως να την πετάξεις και να γίνεις μούσκεμα τελικά;
Για τσέκαρε τώρα διακριτικά τον σιωπηλό τύπο του μπαρ. Λέξη δεν θα του πάρεις, σε προειδοποιώ. Υποδέξου τον απόμακρο, λοιπόν, αυτόν που διαλύθηκε από εσωτερικές συγκρούσεις, φόβους, αμφιβολίες και αποσύρθηκε στο καβούκι του. Αποφεύγει, όπως ο διάβολος το λιβάνι τις δεσμεύσεις και προτιμά την κόλαση της ισόβιας μοναξιάς από τον ώμο του διπλανού του. Μην τον παρεξηγείς όμως. Τρέμει μπας και του φορέσεις καπέλο τις απόψεις σου ή επιχειρήσεις να χλευάσεις τις δικές του.
Καλώς και τον κλόουν. Χαμογελά πειραχτικά. Ωραίος τύπος και του λόγου του, δεν συμφωνείς; Σε βομβαρδίζει με αστεία και γελάς τόσο αδιάκοπα που αμελείς να τον γνωρίζεις σε βάθος. Ίσως όμως, αν τον παρατηρούσες κάπως καλύτερα, θα μπορούσες να διακρίνεις το άγχος, την αγωνία ή ακόμη και τη βαθιά θλίψη πίσω από το αιώνιο κέφι. Με ένα ακόμη ανέκδοτο, ωστόσο, σε αποπροσανατολίζει και διασώζει, προσωρινά τουλάχιστον, το μεγάλο του μυστικό.
Η αυλαία τώρα πέφτει, ωστόσο θυμήσου πως σε κάθε γωνιά του γνωστού μας σύμπαντος, εκατομμύρια νέοι ρόλοι γράφονται εν αγνοία μας, μα και με τη συγκατάθεσή μας. Τι θα κερδίσουμε εάν τους ακολουθήσουμε πιστά άραγε; Αναμφίβολα τον έλεγχο του εαυτού και των γύρω μας. Ποτέ όμως τον αληθινό μας εαυτό, ποτέ την πραγματική αγάπη.
Αφιερωμένο σε εσένα και σε εκείνη τη συζήτηση κάποιο καλοκαιρινό βράδυ. Πρόσωπα και προσωπεία, λοιπόν. Τι θα επιλέξεις;