Γεωργία ΚιζιρίδουΚείμενο: Γεωργία Κιζιρίδου
Εξελικτική – Σχολική Ψυχολόγος
Επιμέλεια: Μαρία Παπαστεφανάκη
Γλωσσολόγος
“Με τον Χρήστο είμαστε μαζί τρία χρόνια και συγκατοικούμε τον τελευταίο χρόνο. Στην αρχή με γοήτευσε η παιδικότητά του, που τα έβλεπε όλα ανάλαφρα και με χιούμορ. Όταν συγκατοικήσαμε, κατάλαβα πως τα πράγματα δεν θα είναι το ίδιο ανέμελα. Δυστυχώς έμαθε από το πατρικό του να μην αναλαμβάνει ευθύνες. Εγώ πληρώνω τους λογαριασμούς, εγώ κάνω τις δουλειές του σπιτιού. Όμως, έτσι δε γίνεται συνήθως; Λένε πως οι άντρες είναι αιώνια παιδιά και πως εμείς οι γυναίκες πρέπει να φροντίζουμε και να στηρίζουμε τους άντρες της ζωής μας. Πώς να αλλάξεις κάτι που έχει τις ρίζες του σε τόσες γενιές πίσω; Είναι θαρρείς καλύτερη η μοναξιά;”
Η Μαρία είναι 29 χρόνων, έχει σπουδάσει, εργάζεται κι έχει ως χόμπι τη φωτογραφία. Εμφανισιακά είναι μια περιποιημένη και εμφανίσιμη κοπέλα. Σε πρώτη ανάγνωση, θα μπορούσε να συμπεράνει κάποιο τρίτο μάτι ότι πρόκειται για μια κοπέλα της εποχής της που επιφανειακά τουλάχιστον δεν της λείπει τίποτα. Μήπως κάτω από την επιφάνεια κρύβονται συναισθηματικά κενά;
Οι περισσότεροι γνωρίζουν την ιστορία του Πήτερ Παν, του αιώνιου παιδιού που αρνιόταν να μεγαλώσει και να αναλάβει ευθύνες. Ωστόσο, δεν θα υπήρχε Πήτερ Παν χωρίς την αγαπημένη του Γουέντι, η οποία τον στήριζε και τον ενίσχυε. Η Γουέντι αντιπροσωπεύει όλες τις ανασφαλείς γυναίκες που εμπλέκονται σε μια μη ισότιμη σχέση με το άλλο φύλο, προκειμένου να μη νιώθουν μοναξιά. Με άλλα λόγια, είναι οι γυναίκες με χαμηλή αυτοεκτίμηση που θυσιάζουν τις προσωπικές τους ανάγκες, ώστε να φροντίζουν έναν συναισθηματικά ανώριμο άντρα. Με την αφοσίωσή τους, αποσκοπούν στον χειρισμό του συντρόφου τους, καθώς αναδεικνύουν ότι είναι απαραίτητες για τη σχέση αυτή. Άραγε, είναι οι περισσότερες γυναίκες εν δυνάμει Γουέντι;
Στην πραγματικότητα, το σύνδρομο της Γουέντι το έχουν κατά κύριο λόγο τα παιδιά που δεν αγαπήθηκαν άνευ όρων από τις πατρικές τους οικογένειες. Είναι τα παιδιά που μεγάλωσαν κι έμαθαν πως για να ανήκουν σε μια σχέση θα πρέπει να δίνουν χαρά στους άλλους με αυταπάρνηση. Η συμπεριφορά αυτή με τα χρόνια εσωτερικεύεται και αντανακλάται στη σχέση με το άλλο φύλο. Υπάρχει διαστρέβλωση μεταξύ των όρων της αγάπης, της υπηρεσίας και της θυσίας. Ποια είναι η κατάληξη των σχέσεων τύπου Πήτερ Παν -Γουέντι;
Οι περισσότερες γυναίκες τύπου Γουέντι αποσκοπούν συνειδητά ή ασυνείδητα να εκτιμηθούν για την προσφορά τους από τον σύντροφό τους, κι έτσι να καταπολεμήσουν τον φόβο της εγκατάλειψης. Όσο πιο έντονα, βαθιά και ασυνείδητα είναι τα συναισθηματικά κενά που διαιωνίζονται από την πατρική οικογένεια, τόσο πιο έντονη η ανάγκη για προσφορά και φροντίδα προς τον εκάστοτε σύντροφο. Ωστόσο, ο Πήτερ Παν είναι ένα αιώνιο παιδί που έχει δομήσει τη ζωή του με κεντρικό άξονα τη μη ανάληψη ευθυνών. Το πιο πιθανό είναι, σε περίπτωση προβλήματος στη σχέση, ο Πήτερ Παν να απογοητεύσει τη Γουέντι, γιατί δεν έχει μάθει να επιλύει δύσκολες καταστάσεις. Εξάλλου, έχει μάθει πως η Γουέντι φροντίζει για όλα. Δημιουργείται ,έτσι, ένας φαύλος κύκλος καθώς η Γουέντι νιώθει συνεχώς ανικανοποίητη, υποτιμημένη και θλιμμένη. Η εύθραυστη εξωτερική ισορροπία σε τέτοιες περιπτώσεις αντικαθίσταται από έντονη εσωτερική ανισορροπία που μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη. Άρα, είναι λάθος να φροντίζουν οι γυναίκες τον σύντροφό τους;
Το άτομο που φροντίζει τον εαυτό του είναι ικανό να φροντίσει ισότιμα και τον σύντροφό του ανεξαρτήτως φύλου. Σε μια ισότιμη σχέση, που βασίζεται στην αγάπη και στη δικαιοσύνη, δεν παρατηρείται παραίτηση από τις προσωπικές ανάγκες. Αντιθέτως, και οι δύο σύντροφοι είναι ώριμα άτομα που νιώθουν πως αξίζουν τον σεβασμό και την αγάπη μέσα από το δούναι και το λαβείν· γιατί στην πράξη, όποιος αξίζει λαμβάνει και τα αντίστοιχα όσων δίνει. Κι αν δεν λαμβάνει όσα νιώθει ότι αξίζει; Για ένα συναισθηματικά ώριμο άτομο, η αξιοπρέπεια και η ακεραιότητα είναι οι βασικές και αδιαπραγμάτευτες αρχές. Και στην τελική, η μοναξιά δεν είναι το τέλος του κόσμου.
Αν, λοιπόν, νιώθεις πως έχεις εγκλωβιστεί σε μια σχέση τύπου Πήτερ Παν – Γουέντι, αναρωτήσου με ψυχραιμία αν αξίζουν όλα όσα έχεις θυσιάσει εις βάρος του εαυτού σου προκειμένου να ανήκεις σε μια σχέση που δεν σε καλύπτει συναισθηματικά, αλλά μόνο επιφανειακά και κοινωνικά.
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
Kiley, D. (1984). The Wendy dilemma: When women stop mothering their men. New York: Arbor House.