Κωνσταντίνα ΚορδώνηΆρθρο: Κωνσταντίνα Κορδώνη
Φοιτήτρια Τουρκικών και Ασιατικών Σπουδών
Επιμέλεια: Πηνελόπη Ζαχαρία
Φιλόλογος
Ένα φαινόμενο που παρατηρείται συχνά σε συζητήσεις που αφορούν τα δικαιώματα των αδύναμων ομάδων είναι η μεταφορά του συγκεκριμένου προβλήματος σε συνολικό επίπεδο. Εννοώντας πως, με αφορμή την καταπάτηση ορισμένων δικαιωμάτων κάποιων ανθρώπων, βρίσκει την ευκαιρία ένα μεγαλύτερο μέρος ατόμων που δεν έχουν δεινοπαθήσει, να αποτελέσουν θύματα του προβλήματος. Υπάρχει ένα τεράστιο ποσοστό ανθρώπων που εκφράζονται με αυτό τον τρόπο πάνω σε θέματα ισότητας μεταξύ των δύο φύλων ή σε περιστατικά ρατσισμού. Όμως, αυτή η αντιμετώπιση φανερώνει μονάχα την άγνοια και την αποφυγή της επίλυσης θεμελιωδών προβλημάτων.
Για να γίνω πιο συγκεκριμένη, θα αναφερθώ σε δύο σημαντικά ζητήματα στα οποία παρατηρείται η προαναφερόμενη συμπεριφορά. Για παράδειγμα, λοιπόν, όταν γίνονται συζητήσεις πάνω σε θέματα σεξισμού, ένα φαινόμενο που έχει κατά κύριο λόγο κατακλύσει το γυναικείο πληθυσμό, υπάρχουν άτομα του αρσενικού φύλου που νιώθουν «αδικημένα». Ισχυρίζονται πως ο όρος «φεμινισμός» δεν συμπεριλαμβάνει τα δικαιώματα του αντρικού φύλου και πως η εκτεταμένη προσοχή στο ζήτημα των δικαιωμάτων των γυναικών αφαιρεί δικαιώματα από τους άντρες. Το λάθος σε αυτή τη θέση είναι αρχικά η άποψη πως ο φεμινισμός δεν συμπεριλαμβάνει τα δικαιώματα των αντρών. Στην ουσία, ο φεμινισμός εστιάζεται κατά πολύ στον περιορισμό ή την εξάλειψη της φυλετικής ανισότητας και στην προώθηση των δικαιωμάτων, των συμφερόντων και των ζητημάτων των γυναικών στην κοινωνία. Αυτό σημαίνει πως μάχεται ώστε οι γυναίκες να έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους άντρες, όχι λιγότερα, όχι περισσότερα. Παρ’ όλα αυτά, η εστίαση στο ζήτημα της καταπάτησης των δικαιωμάτων των γυναικών γίνεται, καθώς εκεί βρισκόταν εξαρχής το πρόβλημα. Το γυναικείο φύλο επί αιώνες ήταν σε κατώτερη θέση από το αντρικό φύλο, επομένως θα ήταν ανούσιο και γελοίο οι πρώτες μάχες κατά του σεξισμού προς τις γυναίκες να αναφέρονταν και στα δικαιώματα των αντρών.
Από την άλλη, ένα πιο πρόσφατο περιστατικό στη Λουϊζιάνα των Ηνωμένων Πολιτειών, κατά το οποίο ένας αφροαμερικάνος που πουλούσε CD δολοφονήθηκε από δύο αστυνομικούς, προκάλεσε μια «ενδιαφέρουσα» συμπεριφορά. Ο θάνατος του Alton Sterling στα μέσα του 2016 προκάλεσε τεράστιο κύμα οργής και αγανάκτησης χιλιάδων ανθρώπων, που συγκεντρώθηκαν στο σημείο της δολοφονίας για να θρηνήσουν το χαμό του. Τις επόμενες μέρες, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργήθηκε το hashtag #BlackLivesMatter, με σκοπό να γίνει μια καθολική μάχη για τα δικαιώματα των μαύρων. Παρ’ όλα αυτά, με την κυκλοφορία αυτού του hashtag, ορισμένοι ένιωσαν «αδικημένοι» και δημιούργησαν ένα παράλληλο hashtag #AllLivesMatter. Σε έναν ιδανικό κόσμο, βέβαια, αυτό το μήνυμα φαίνεται σωστό και μη κατακριτέο. Στο δικό μας όμως κόσμο, στον οποίο τα κοινωνικά προβλήματα έχουν βαθιές ρίζες, ένα τέτοιο μήνυμα είναι κάτι περισσότερο από προσβλητικό και ασεβές.
Όταν υπάρχει ένα πρόβλημα στην κοινωνία μας, όπως ο άδικος θάνατος για παράδειγμα, η προσοχή μας πρέπει να επικεντρώνεται ιδιαίτερα στο ίδιο το πρόβλημα παρά στα αμέτρητα λάθη της κοινωνίας. Είναι σαν να υπάρχει μια φωτιά σε ένα σπίτι και, έχοντας στο μυαλό μας πως όλες οι ζωές είναι σημαντικές, να μην προσπαθούμε να σβήσουμε το φλεγόμενο σπίτι αλλά το διπλανό, επειδή φυσικά… όλα τα σπίτια έχουν σημασία (!). Ακολουθώντας μια τέτοια τακτική, ο κόσμος δεν θα προσπαθούσε να αντιμετωπίσει την πείνα και την αρρώστια στέλνοντας ενισχύσεις και εθελοντικές οργανώσεις σε φτωχές χώρες, αλλά θα διοχέτευε όλες ανεξαρτήτως τις χώρες με τρόφιμα και φάρμακα. Ίσως αυτά τα σενάρια να ακούγονται εξωφρενικά, όμως βοηθούν ώστε να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι πόσο μεγάλο αντίκτυπο μπορεί να έχει μια άποψη που ασπάζεται ότι όλες οι ζωές πρέπει να έχουν την ίδια αντιμετώπιση.
Αυτή, λοιπόν, η… «αγάπη για τα πάντα και τους πάντες» δεν φέρνει αποτελέσματα, δυστυχώς. Αντίθετα, προωθεί τους ανθρώπους να κλείνουν τα μάτια σε θεμελιώδη ζητήματα και να γυρνούν την πλάτη σε ό,τι τους βγάζει από τη βολική τους θέση. Οι μάχες για τα δικαιώματα των ανθρώπων που τα στερήθηκαν, γίνονται για την ανάκτηση αυτών μέσω της κινητοποίησης και της αλληλοβοήθειας και, τέλος, για την αλλαγή του κόσμου και των ανθρώπων. Δεν είναι πρέπον να βάζουμε στο ίδιο κουτί ανθρώπους που δεν έχουν υποφέρει με τον ίδιο τρόπο και να αφαιρούμε τη σημασία του πόνου και των αγώνων των ανθρώπων που έχουν υποφέρει. Όλοι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα μικρής ή μεγάλης σημασίας· καλό είναι ,όμως, να μην αφαιρούμε την προσοχή από ανθρώπους που στερούνται ουσιαστικά δικαιώματα.
Ο στόχος της κοινωνίας για την εξάλειψη του ρατσισμού, του σεξισμού και κάθε είδους αυταρχικής συμπεριφοράς δεν είναι ακριβώς η ισότητα. Με τον όρο «ισότητα» εννοούμε την προσφορά ίσων ευκαιριών, κι εδώ συναντάμε την αναξιοκρατία της κοινωνίας. Σε πρώτη φάση, πρέπει να επιδιώξει την ισοτιμία, την αύξηση δηλαδή των ευκαιριών των μειονοτήτων. Με αυτό τον τρόπο, σιγά-σιγά οι άνθρωποι θα μπορέσουν να φτάσουν σε κοινό επίπεδο ευκαιριών και δικαιωμάτων, ενώ ταυτόχρονα ο αγώνας τους θα γίνει πάνω απ’ όλα σεβαστός και δίκαιος.