Βιργινία ΒλάχουΚείμενο: Βιργινία Βλάχου
Φιλόλογος – Φοιτήτρια Ψυχολογίας
Επιμέλεια: Χαρούλα Ξανθοπούλου
Φιλόλογος
Θέτοντας το όρια μεταξύ συμπάθειας, έρωτα και αγάπης ο Fehr (1994), προχώρησε στο διαχωρισμό των ειδών αγάπης. Ειδικότερα, αναφέρει τον έρωτα πάθους ή ρομαντικό έρωτα ο οποίος αποτελεί μια κατάσταση έντονης απορρόφησης από ένα άλλο άτομο περιλαμβάνοντας βιολογικές διεγέρσεις. Είναι μια έντονη συναισθηματική κατάσταση και μια σύγχυση συναισθημάτων τρυφερότητας, σεξουαλικότητας, ευφορίας και πόνου, άγχους, ανακούφισης, αλτρουισμού και ζήλιας. Από την άλλη, ο συντροφικός έρωτας αποτελεί το ενδιαφέρον και τη στοργή για ένα άλλο άτομο με το οποίο μοιραζόμαστε τον χρόνο μας μαζί του. Βασίζεται σε λιγότερο έντονα συναισθήματα και αποτελεί τον συνδυασμό συναισθημάτων φιλικής στοργής και βαθιάς προσκόλλησης. Ο έρωτας είναι πιθανό να εγείρει συναισθήματα λύπης, θυμού, φόβου και ευτυχίας (Shaver, Morgan, & Wu, 1996).
Ωστόσο, οι Hendrick & Hendrick (1995) προχώρησαν σε μια πιο αναλυτική διάκριση μεταξύ των τύπων του έρωτα. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρουν την ύπαρξη έξι τύπων έρωτα, με διαφορετικά γνωρίσματα για τον καθένα. Ο ‘’eros’’ δηλαδή ο έρωτας πάθους αποτελεί μια συναισθηματική εμπειρία οι οποία απορροφά τα άτομα καθολικά, ενώ είναι πιο συχνό να δημιουργείται με την πρώτη ματιά και η σεξουλική συνεύρεση είναι απαραίτητη για τα άτομα που τον βιώνουν. Ο “storge” ή ο συντροφικός έρωτας ορίζεται ως ένα συναίσθημα οικειότητας το οποίο σταδιακά εξελίσσεται μέσω της συντροφικότητας, της αμοιβαίας δοτικότητας και των αυτό-αποκαλύψεων. Οι εραστές είναι παράλληλα οι καλύτεροι φίλοι, είναι αβροί, θερμοί και συντροφικοί. Ο “ludus” ήτοι ο παιγνιώδης έρωτας είναι ακριβώς αυτό που υποδεικνύει η ονομασία του, το άτομο “παίζει” με τον έρωτα όπως ακριβώς θα έπαιζε μπάσκετ ή τένις, με στόχο την απόλαυση του παιχνιδιού και την επιτυχία. Οι σχέσεις που στηρίζονται σε αυτό το είδος έρωτα δεν έχουν μεγάλη διάρκεια και συχνά τερματίζονται σε περιπτώσεις όπου ο σύντροφος γίνεται βαρετός ή επιδεικνύει υπερβολική σοβαρότητα. Ο “mania” ή ο κτητικός έρωτας περιγράφει έναν εραστή που είναι συναισθηματικά έντονος, ζηλόφθονος, εμμονικός με το πρόσωπο που είναι το αντικείμενο προβολής του έρωτά του. Διαφαίνεται να βιώνει μεγάλη εξάρτηση προς το άτομο ενδιαφέροντος και φόβο σχετικά με την απόρριψη και την εγκατάλειψη. Ο “pragma” ή ο πραγματιστικός έρωτας αφορά την αναζήτηση του κατάλληλου εραστή στην “αγορά των εραστών”. Το μόνο αίτημα είναι η σωστή λειτουργία της σχέσης, οι δύο εραστές να είναι συμβατοί και να ικανοποιούν ο ένας τις κύριες ανάγκες του άλλου. Ο πραγματιστικός εραστής επιζητά την ικανοποίηση και όχι την διέγερση τόσο συχνά. Τέλος, ο “agape” δηλαδή ο έρωτας αυταπάρνησης ή αλτρουιστικός έρωτας, παρέχει το χωρίς όρια ενδιαφέρον και την φροντίδα. Ο εραστής είναι δοτικός και συγχωρεί. Το αίσθημα του έρωτα έχει τη σημασία του καθήκοντος παροχής αγάπης στο αντικείμενο αγάπης χωρίς να προσμένει να ανταποδοθεί κάτι. Σύμφωνα με τους τύπους και τις υφές του έρωτα, ευρήματα έχουν δείξει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των ανδρών σημείωναν μεγαλύτερα σκορ στο ludus, στο mania και στο pragma love. Σύμφωνα με τον Sternberg (1988), ο ιδανικός τύπος έρωτα είναι ο ολοκληρωμένος έρωτας ο οποίος ορίζεται ως η απόλυτη μορφή του έρωτα, εμπεριέχοντας πάθος, οικειότητα και δέσμευση.
Τελικά όμως πόση σημασία έχει η αναγνώριση του τύπου ή των υφών του έρωτα, μιας και πάντοτε θα αποτελεί έναν συνδυασμό συναισθήματος, αντίληψης, συμπεριφορών και ψευδαισθήσεων;
Βιβλιογραφικές αναφορές
Fehr, B. (1994). Prototype based assessment of laypeople’s views of love. Personal Relationships, 1, pp.281-291.
Shaver, P. R., Morgan, H. J., & Wu, S. (1996). Is love a ‘basic’ emotion? Personal Relationships, 3, pp. 81-96.
Hendrick, C., & Hendrick, S. S. (1995). Gender differences and similarities in sex and love, Personal Relationships, 2, pp. 55-65.