Γεωργία ΚιζιρίδουΆρθρο: Γεωργία Κιζιρίδου,
Εξελικτική – Σχολική Ψυχολόγος, MSc
Επιμέλεια: Μαρία Σουρτζή,
Φιλόλογος
«Εκείνη απολαμβάνει την παρέα του. Της αρέσει να συζητάει μαζί του θέματα της δουλειάς αλλά και των σχέσεων γενικότερα. Ένας άνδρας φίλος εξάλλου μπορεί να δώσει μια άλλη οπτική στον τρόπο που βλέπει η ίδια τα πράγματα ως γυναίκα. Πολλές φορές του τηλεφωνεί για να ζητήσει την άποψή του μιας και τον εκτιμάει ως άνθρωπο. Συχνά βγαίνουν έξω για διασκέδαση οι δυο τους ή με παρέα.
Εκείνος χαίρεται κάθε φορά που του τηλεφωνεί. Παρόλο που ποτέ δεν του άρεσε να μιλάει στο τηλέφωνο, με αυτήν είναι διαφορετικά. Θέλει να την ακούει και να την βλέπει. Όσο την γνωρίζει καλύτερα, τόσο απολαμβάνει την παρέα της. Δε θέλει να την τρομάξει, γι’ αυτό και διατηρεί μια φιλική στάση απέναντί της προς το παρόν. Άλλωστε πιστεύει ακράδαντα πως οι μεγαλύτεροι έρωτες ξεκινούν από μια δυνατή φιλία.»
Η παραπάνω περιγραφή μπορεί να θυμίζει την αρχή σεναρίου χολιγουντιανής ταινίας. Εξάλλου παρόμοιες ρομαντικές κομεντί έχουν γίνει επιτυχίες στο παρελθόν, όπως οι “When Harry met Sally” και “Friends with benefits”. To κεντρικό θέμα αυτών των ταινιών είναι αν όντως υπάρχει φιλία μεταξύ ανδρών και γυναικών κι αν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις. Τι γίνεται λοιπόν στην πραγματική ζωή; Υπάρχει φιλία μεταξύ ανδρών και γυναικών;
Όπως σε κάθε διαπροσωπική σχέση, έτσι και σε μια φιλική σχέση με το άλλο φύλο, υπάρχουν οφέλη και κόστη. Ας αναλύσουμε πρώτα τα οφέλη. Όταν μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας υπάρχει φιλία, παρατηρείται ότι και οι δύο πλευρές απολαμβάνουν τη συντροφικότητα που αναπτύσσεται μεταξύ τους μέσω των συζητήσεων και της επικοινωνίας, με αποτέλεσμα έτσι να ενισχύεται η αυτοεκτίμηση και των δύο πλευρών και η κατανόηση της οπτικής του άλλου φύλου. Όλα αυτά μέσα σε ένα πλαίσιο μοιράσματος εμπειριών και εκατέρωθεν σεβασμού.
Όσον αφορά τώρα τα μειονεκτήματα αυτών των σχέσεων, θα μπορούσαμε να πούμε ότι σε αυτά συγκαταλέγονται τα μπερδεμένα μηνύματα και συναισθήματα που μπορεί να προκύψουν στην πορεία της σχέσης. Συγκεκριμένα έχει φανεί ότι μπορεί ο ένας από τους δύο, με την πάροδο του χρόνου, να αναπτύξει ερωτικά συναισθήματα προς την αντίθετη πλευρά και πολλές φορές να φέρεται με ζήλια και κακία, βάζοντας εμπόδια σε μελλοντικές πιθανές σχέσεις της άλλης πλευράς, χωρίς βέβαια να έχει παρουσιάσει ποτέ ξεκάθαρα τα δικά του ενδόμυχα αισθήματα. Κι εμείς σε αυτό το σημείο αναρωτιόμαστε, μπορεί μια φιλία μεταξύ ατόμων διαφορετικού φύλου με την πάροδο του χρόνου να μετατραπεί σε ερωτική σχέση;
Πιθανόν. Όλες οι σχέσεις συγκατασκευάζονται και από τις δύο πλευρές. Τα προβλήματα όμως αρχίζουν να υφίστανται όταν υπάρχει διαφορετική άποψη περί φιλίας, συντροφικότητας και ερωτικής σχέσης μεταξύ των εμπλεκόμενων προσώπων. Οι γυναίκες, ας πούμε, είναι περισσότερο συνηθισμένες σε δυαδικές σχέσεις ακόμα και με το άλλο φύλο και συνήθως δεν αποσκοπούν σε σεξουαλική συνεύρεση με τον άντρα – φίλο τους. Από την άλλη, οι άντρες δεν είναι εξοικειωμένοι με φιλικές σχέσεις ένας προς έναν και είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ερωτικές προσδοκίες από τις γυναίκες – φίλες τους. Οι πιθανότητες δε αυξάνονται όταν κι οι δύο δεν έχουν σταθερούς ερωτικούς συντρόφους. Όταν λοιπόν δύο ελεύθεροι άνθρωποι επενδύουν χρόνο ο ένας στον άλλον και διασκεδάζουν μαζί, συνήθως είναι ζήτημα χρόνου να νιώσουν έλξη ο ένας για τον άλλον. Μια πρόσφατη έρευνα με θέμα τη φιλία μεταξύ ανδρών και γυναικών έδειξε ότι παραπάνω από τους μισούς θα επέλεγαν να έχουν σεξουαλική εμπειρία με το άτομο – φίλο του αντίθετου φύλου, ανεξάρτητα αν στην πορεία θα επέλεγαν να συνάψουν σταθερή συναισθηματική σχέση μαζί του. Τι συμβαίνει λοιπόν αν ο ένας από τους δύο αρχίζει να νιώθει έλξη, ενώ η σχέση μεταξύ τους έχει ξεκινήσει ως φιλική;
Η ξεκάθαρη επικοινωνία των επιθυμιών και των αναγκών είναι πολύ σημαντικός παράγοντας. Αν τα συναισθήματα προς το μέχρι πρότινος φιλικό πρόσωπο έχουν αλλάξει, καλό είναι να μην καταπιέζονται και να εξωτερικεύονται. Μέσα από τη συζήτηση προκύπτει η κατανόηση της οπτικής και των δύο πλευρών και στη συνέχεια μπορούν να συναποφασίσουν για την πορεία της σχέσης τους στο μέλλον. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει αμοιβαιότητα ως προς τα ερωτικά συναισθήματα, χρειάζεται σεβασμός στην επιλογή της άλλης πλευράς, αλλά και σαφή όρια για να διατηρηθεί η ισορροπία στη σχέση. Σε καμία περίπτωση δε βοηθάει η απόκρυψη των αληθινών συναισθημάτων με το φόβο της απόρριψης ή της ταπείνωσης. Δεν είναι λίγα τα άτομα και των δύο φύλων που εμπλέκονται σε σχέσεις με άτομα που δε μοιράζονται τις ίδιες προσδοκίες με την προσμονή να αλλάξει με έναν τρόπο μαγικό η ποιότητα της σχέσης μελλοντικά. Μακροπρόθεσμα καταλήγουν να ματαιώνονται, ακριβώς γιατί δεν εξωτερικεύουν ξεκάθαρα τις ανάγκες που θέλουν να καλύψουν μέσα από τη σχέση αυτή.
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, λοιπόν, φιλία μεταξύ ανδρών και γυναικών υπάρχει όταν υπάρχουν και ξεκάθαρα όρια μεταξύ τους. Ωστόσο, επειδή οι ανθρώπινες σχέσεις είναι σαν τους ζωντανούς οργανισμούς που εξελίσσονται, τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά, αρκεί να είναι ειλικρινής και η επικοινωνία μεταξύ των δύο μερών.
Τελικά μια φιλία, λέτε, να αποτελεί σημαντική βάση για έναν μεγάλο έρωτα -με διάρκεια στο χρόνο- μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας; Η απάντηση ας δοθεί από τον καθένα ξεχωριστά αναλογιζόμενος τις εμπειρίες του και τις προσδοκίες του…
Προτεινόμενη βιβλιογραφία:
Bleske, A.L. & Buss, D.M. (2000). Can men and women be just friends? Personal relationships, 7, 131-151.