Η δύναμη της εγγύτητας

Άρθρο: Richard A. Dowlat
Απόφοιτος Πανεπιστημίου Claremont

Μετάφραση: Διαμαντοπούλου Εύη
Φοιτήτρια Κοινωνιολογίας

Επιμέλεια Ελληνικού: Δήμητρα Στασινού
Φιλόλογος Αγγλικής

Οι Finkel, Eastwick, Karney, Reis και Sprecher (2012) αναφέρθηκαν στην δύναμη της εγγύτητας- έναν κυρίαρχο και πολύ καθοριστικό παράγοντα για τη δημιουργία διαπροσωπικής έλξης. Στο άρθρο, για το πως ένας άνθρωπος ο οποίος βρίσκεται κοντά με ανθρώπους, μπορεί να αναπτύξει συμπάθεια γι’ αυτούς, και όχι μόνο ρομαντική συμπάθεια αλλά επίσης, πλατωνική συντροφικότητα (σκεφτείτε τους συγκατοίκους ως παράδειγμα). Διευρύνοντας το ακόμα περισσότερο, αυτό το φαινόμενο δεν περιορίζεται μονάχα στους ανθρώπους ·το να είσαι απλά κοντά σε ‘’κάτι’’ για επαναλαμβανόμενες χρονικές περιόδους μπορεί να δημιουργήσει μια προσκόλληση προς αυτό το πράγμα, μια περίπτωση που έχει ονομασθεί ‘’ φαινόμενο απλής έκθεσης’’.

Πράγματι, η επαναλαμβανόμενη σωματική έκθεση είναι μια ισχυρή μέθοδος για την ανάπτυξη συμπάθειας απέναντι σε κάτι ή σε κάποιον. Είναι μέρος του γιατί εσύ μπορεί να έχεις μια αγαπημένη καρέκλα, κούπα ή στυλό· γενικότερα, το να βλέπουμε πράγματα περισσότερο σχετίζεται με το να μας αρέσουν αυτά τα πράγματα περισσότερο.  Η δύναμη της εγγύτητας βρίσκεται στην δημιουργία ευκαιριών, για αυτές τις αλληλεπιδράσεις. Στο κεφάλαιο του Εγχειριδίου Κοινωνικής Ψυχολογίας (Handbook of Social Psychology) για την έλξη και τις σχέσεις, οι συγγραφείς Berscheid και Reis (1998) δηλώνουν ότι στην αρχή μίας σχέσης η έλξη είναι η πιο συχνή αιτία εκούσιας διαπροσωπικής αλληλεπίδρασης, και  το να βρίσκεται κάποιος  σε στενή σωματική εγγύτητα συμβάλλει στο να κάνει αυτές, τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις ευκολότερες. Όμως, εκθέτουν επίσης ένα ακόμα πιο σχετικό σημείο · ότι είναι η προσβασιμότητα, όχι η απόσταση που καθορίζει ποιος αλληλεπιδρά με ποιόν. Όταν αυτό το δημιουργικό εγχειρίδιο εκδόθηκε το 1998, τα ηλεκτρονικά ραντεβού ήταν σε πρώιμο στάδιο και πολλοί άνθρωποι ήταν πολύ επιφυλακτικοί ακόμα και να μιλήσουν σε αγνώστους στο διαδίκτυο, πόσο μάλλον να δίνουν προσωπικές πληροφορίες και να προσπαθούν να συνδεθούν ή ακόμα να βγουν ραντεβού με κάποιον.

Είκοσι χρόνια αργότερα, τα διαδικτυακά ραντεβού είναι ένας από τους κυριότερους δρόμους  που ακολουθούν οι άνθρωποι  για να βρουν και να συναντήσουν άλλους ανθρώπους. Οι άνθρωποι ταιριάζουν, μιλάνε και συνδέονται με άλλους ανθρώπους  που μπορεί να βρίσκονται σχεδόν δίπλα τους ή μπορεί να βρίσκονται εκατοντάδες ή χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Και αυτές οι σχέσεις γίνονται όχι μόνο ρομαντικές, αλλά σεξουαλικές, επαγγελματικές ή ακόμα και πλατωνικές ως φίλοι. Πέρα από τα διαδικτυακά ραντεβού, μέσω e-mail, άμεσων μηνυμάτων , εικόνας και ζωντανής μετάδοσης βίντεο, και άλλων πολλών, άνθρωποι από όλη την υφήλιο σχηματίζουν δεσμούς με τρόπους που η ανθρωπότητα δεν είχε δει ποτέ πριν. Οι άνθρωποι συνδέονται με άλλους που, πριν παρουσιαστεί το διαδίκτυο, είχαν ελάχιστες πιθανότητες να γνωρίσουν κάποτε από κοντά.  Και αυτές δεν είναι απαραίτητα εφήμερες σχέσεις ο Whitty (2018), του οποίου η έρευνα διαπλέκει τις διαδικασίες ανθρώπινης επικοινωνίας μέσω των υπολογιστών και των διαπροσωπικών σχέσεων, αποκτά πρόσβαση σε πολυάριθμα ρεύματα της έρευνας για να συζητήσουμε την ιδέα, ότι αυτές οι διαδικτυακά-προερχόμενες σχέσεις είναι  πιθανότατα αρκετά  εξίσου – ή και περισσότερο- προσωπικές με τις κατ’ ιδίαν σχέσεις που συνάπτουν οι άνθρωποι, πιθανόν εξαιτίας της αδιάκοπα εξελισσόμενης φύσης της επικοινωνίας μέσω υπολογιστή που χαρακτηρίζει τον κόσμο μας.

Βρισκόμαστε τώρα σ’ ένα κόσμο όπου η κοινωνική προσβασιμότητα δεν καθορίζεται από την φυσική απόσταση, αντίθετα όμως οι διαπροσωπικές συνδέσεις περιορίζονται μόνο από το όριο διαδικτυακών δεδομένων κάποιου. Σε αυτόν τον κόσμο που μπορείς να γνωρίσεις, να βγεις ραντεβού και να ερωτευτείς με κάποιον σε μια άλλη χώρα μέσω της οθόνης του κινητού σου τηλεφώνου, τι σημαίνει αυτό για την δύναμη της εγγύτητας;

Βιβλιογραφικές αναφορές

Zajonc, R. B. (1968). Attitudinal effects of mere exposure. Journal of personality and social psychology, 9(2p2), 1.

Berscheid, E., & Reis, H. (1998). Attraction and Close Relationships. The Handbook of Social Psychology. D. Gilbert, S. Fiske and G. Lindzey.

Finkel, E. J., Eastwick, P. W., Karney, B. R., Reis, H. T., & Sprecher, S. (2012). Online dating: A critical analysis from the perspective of psychological science. Psychological Science in the Public Interest, 13(1), 3-66.

Smith, A. W., & Duggan, M. (2013). Online Dating & Relationship. Washington, DC: Pew Research Center.

Whitty, M. T. (2008). Liberating or debilitating? An examination of romantic relationships, sexual relationships and friendships on the Net. Computers in Human Behavior, 24(5), 1837-1850.