Αναστασία ΜιχαήλΚείμενο: Αναστασία Μιχαήλ
Φοιτήτρια, Φωτογράφος και Καλλιτέχνιδα
Επιμέλεια: Σοφία Ποιμενίδου
Φιλόλογος
Είναι πολύ ενδιαφέρον το να παρατηρείς τον κόσμο. Ένα περίεργο συναίσθημα που παίρνω από τους ανθρώπους όταν τους παρατηρώ, είναι ότι μου μοιάζουν μόνοι. Πάντα, όλοι, κρυμμένοι στο δικό τους κόσμο, με τις δικές τους σκέψεις, πολλές φορές ακόμα και όταν είναι μαζί με άλλους. Ίσως, φυσικά, αυτό που βλέπω να είναι και ο εαυτός μου, τίποτα δεν το αποκλείει αυτό, την πιθανότητα, δηλαδή, να είναι όλα ένας καθρεφτισμός. Αλλά τώρα θα μιλήσουμε για τους άλλους, όχι για εμένα. Όλο και κάποιο ερέθισμα θα τους αποσπάσει και θα τους ταξιδέψει μέσα στο κεφάλι τους, στο εγώ τους. Ο κόσμος έχει φτιαχτεί για να κάνουμε πράγματα, να βρίσκουμε ασχολίες, να τρέχουμε, να κυνηγάμε πράγματα, ευκαιρίες, το μέλλον, τη ζωή.
Έξω, βλέπουμε βήματα, κίνηση. Τα βήματα όλο και επιταχύνουν, οι άνθρωποι σκοντάφτουν ο ένας πάνω στον άλλον, συχνά, χωρίς ποτέ να κοιτάζονται στα μάτια. Σπάνια αγγίζονται πραγματικά. Και όταν αυτό συμβαίνει, όταν ένα άγγιγμα είναι αληθινό, μας τρομάζει. Μας τρομοκρατεί, γιατί δεν έχουμε συνηθίσει. Χτυπάμε κατά λάθος κάποιον, πέφτουμε πάνω του και δεν μας νοιάζει, δεν τον βλέπουμε καν. Aπλά λέμε ένα μηχανικό συγγνώμη γιατί έτσι μας μάθανε. Κάποιες φορές ούτε καν αυτό δεν κάνουμε, ίσως να είμαστε πιο αληθινοί τότε, πιο ειλικρινείς. Κόσμος, κόσμος παντού, άνθρωποι, άλλοι άνθρωποι, κενά βλέμματα, απαξίωση, απομόνωση, μοναξιά.
Οι περισσότεροι δεν έχουμε μείνει πραγματικά ποτέ με τον εαυτό μας. Να τον κοιτάξουμε, να ακούσουμε το ουρλιαχτό στο κεφάλι μας, να βουτήξουμε στον βυθό της ψυχής μας με ρίσκο, να μας πνίξει το κύμα. Είναι η μοναξιά κάτι το κακό; Ή ακόμα καλύτερα, είναι το να είμαστε μόνοι κάτι που έχει αρνητικό πρόσημο; Ή οποιοδήποτε πρόσημο γενικότερα; Αφού, αν το σκεφτούμε καλύτερα, πάντα μέσα μας θα είμαστε μόνοι μας. Εμείς ακούμε τον εαυτό μας, κανείς άλλος, άλλωστε. Εμείς υπάρχουμε στον κόσμο που δημιουργούμε, εμείς σε σχέση με τους άλλους κόσμους του καθενός γύρω μας. Όλοι είμαστε μόνοι μας και μαζί με άλλους. Αλλά δεν μπορείς να υπάρξεις με άλλους, πραγματικά, αν δεν έχεις μάθει πρώτα να υπάρχεις μόνος με τον εαυτό σου. Δεν θα έπρεπε να έχουμε δώσει κανένα είδος πρόσημου στο να είμαστε μόνοι. Υπάρχουμε πάντα σε σχέση με τον εαυτό μας, και αυτό θα έπρεπε να θεωρείται δεδομένο.
Πολλές φορές, μας τρομάζει τόσο η ιδέα του να δούμε τον εαυτό μας που περνάμε όλο μας τον χρόνο τρέχοντας από αυτόν. Κρυβόμαστε. Το να μείνουμε έστω και λίγο μόνοι, χωρίς κόσμο και φασαρία, με τις σκέψεις ως μόνη συντροφιά μας, πολλές φορές φαντάζει εφιαλτικό. Φοβόμαστε μην βιώσουμε αυτό το ξένο που είναι ο εαυτός μας και το σκοτάδι του. Όλοι έχουν σκοτάδι μέσα τους. Αν το σκεφτούμε λίγο παραπάνω, τα βαθύτερα και πιο ουσιαστικά του καθενός μας, βρίσκονται μέσα μας, όπου έχει ελάχιστο φως, και λίγες πόρτες. Κανείς δεν μπορεί να δει αυτά τα κομμάτια μας αν δεν τα δούμε εμείς πρώτα. Είμαστε οι μόνοι με κλειδί σε αυτές τις πόρτες και κανείς δεν μπορεί να δει ή να φωτίσει τίποτα μέσα μας χωρίς εμείς να του ανοίξουμε. Ο άνθρωπος ζει με σύντροφο και εχθρό τη μοναξιά, όχι γιατί δεν έχει επιλογή, αλλά γιατί δεν τολμάει να ανοίξει τα μάτια και να δεχτεί την μοναχικότητά του. Η μοναξιά, με τον τρόπο τουλάχιστον που χρησιμοποιούμε τη λέξη σήμερα, αφαιρεί κάθε ευθύνη από το άτομο το ίδιο. Είναι κάτι το οποίο συμβαίνει στο άτομο χωρίς να έχει από τη μεριά του κανέναν έλεγχο προς αυτό.
Η μοναξιά θεωρείται πως είναι κάτι σαν κατάντια, κάτι το οποίο μπορεί να είναι μόνο κατάληξη. Η μοναχικότητα, αντίθετα, σαν κατάσταση είναι δίπλα στο άτομο σε διάφορες στιγμές, για διάφορους λόγους και λειτουργεί σαν ένα σταθερό χαρακτηριστικό του ατόμου χωρίς θετικό ή αρνητικό πρόσημο. Δεν μπορεί ένας άνθρωπος να μην βιώσει ποτέ την ανάγκη να είναι μόνος, να σκεφτεί, να μελαγχολήσει, να πονέσει ή απλά να υπάρξει στην μοναχικότητα του. Η μοναξιά μας, με θετικό πρόσημο αυτή τη φορά, είναι κάτι αναπόσπαστο για την όλη υπόσταση μας. Τα συναισθήματα και οι σκέψεις που βιώνει ένα άτομο όταν είναι μόνο με τις σκέψεις του είναι κάτι το οποίο είναι απαραίτητο να βιώνεται μοναχικά και, γενικότερα, να βιώνεται με οποιοδήποτε τρόπο. Η μοναχικότητα ή, αλλιώς, η μοναξιά μας, είναι κάτι που θα έπρεπε να ζητάμε από το χρόνο μας, όχι κάτι από το οποίο θα έπρεπε να τρέχουμε να ξεφύγουμε από αυτό. Εγώ αγαπώ την μοναχικότητα και χαίρομαι να βλέπω ανθρώπους να ζητάνε τη δική τους. Είναι σπουδαίο προσόν να μπορείς να αντέξεις τον εαυτό σου όταν δεν σε βλέπει κανείς.