Μαρία ΤερζοπούλουΕπιμέλεια Ερωτήσεων: Μαρία Τερζοπούλου
Φοιτήτρια Κοινωνικής Εργασίας
&
Ανδριάνα Νικολούλια
Φοιτήτρια Ψυχολογίας
Φιλολογική Επιμέλεια: Στέλλα Πυρένη
Φιλόλογος
Η Cathy Manousaki είναι η ιδρύτρια και επικεφαλής της πλατφόρμας “Active Rainbow”, όπως και δημιουργός και εκπαιδεύτρια πολλών εκπαιδευτικών προγραμμάτων Erasmus+ για νέους. Στη συνέντευξη αυτή μας μιλάει σχετικά με τη μη τυπική εκπαίδευση, τα εργαλεία που μπορεί να αποκομίσει κανείς μέσα από το είδος των δράσεων με τις οποίες εκείνη ασχολείται και πώς η ζωή πολλών ατόμων μπορεί να επηρεαστεί θετικά και σε μεγάλο βαθμό μέσα από ομάδες, οι οποίες έχουν ως κύριους στόχους την ενημέρωση, τον ακτιβισμό, τη διεύρυνση και την ενδυνάμωση ατόμων αλλά και ομάδων, ενώ οι θεματικές των δράσεων συχνά αφορούν το ΛΟΑΤΚΙ+ φάσμα, όπου δυνητικά διαφορετικές οπτικές και βιώματα μπορούν να έρθουν κοντά.
Θα ακολουθήσει ραδιοφωνική συνομιλία με την ίδια, το Σάββατο 4 Μαΐου 2019, όπου θα εξερευνήσουμε μαζί της τις πιο βιωματικές πτυχές των δράσεων αυτών, την εμπειρία της από τη συνεργασία με νεαρά άτομα διαφορετικής κουλτούρας και ταυτοτήτων, τη σημασία της μη τυπικής εκπαίδευσης και τον οραματισμό μιας συμπεριληπτικής κοινωνίας.
Η εκπομπή μας μεταδίδεται διαδικτυακά κάθε Σάββατο στις 15:00 – 16:00, από τη σελίδα www.metadeftero.gr.
– Τι είναι το “Active Rainbow”;
Το Active Rainbow είναι μία εκπαιδευτική πλατφόρμα και μία κοινότητα ανθρώπων που στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση πάνω στις θεματικές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και του ΛΟΑΤΚΙ+ φάσματος, όπως και στην αύξηση της προβολής της άτυπης εκπαίδευσης ως εργαλείου για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της ενεργού συμμετοχής των νέων στα κοινά. Είναι, όπως μεταφράζεται και το όνομά της πλατφόρμας (“Active Rainbow”) στα ελληνικά, ένα ενεργό ουράνιο τόξο, το οποίο στην ουσία του φέρνει κοντά και δένει τον ακτιβισμό με τη μη τυπική μάθηση.
Προκειμένου να υλοποιήσουμε τους δύο κύριους και επιμέρους στόχους, πραγματοποιούμε μια σειρά δράσεων και προγραμμάτων σε διεθνές, ευρωπαϊκό και τοπικό επίπεδο. Ειδικότερα, η εξειδίκευσή μας είναι στη δημιουργία, οργάνωση και διεξαγωγή ευρωπαϊκών προγραμμάτων μέσω του Erasmus+, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη χρήση των πολυμέσων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για την ενημέρωση του κοινού και την επικοινωνία των γνώσεων, των εμπειριών και των δράσεών μας.
Πιο συγκεκριμένα, στα ευρωπαϊκά προγράμματα, νέα άτομα κυρίως 18 έως 30 ετών από διαφορετικές χώρες, έχουν την ευκαιρία μέσα σε ένα διαπολιτισμικό περιβάλλον να μάθουν μεταξύ τους και να εμπλουτίσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο, δουλεύοντας πάνω σε θεματικές όπως αυτήν της προσωπικής τους ανάπτυξης, του ακτιβισμού, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του ΛΟΑΤΚΙ+ φάσματος, καθώς και πάνω σε μία συμπεριληπτική κοινωνία (μία κοινωνία ένταξης/ inclusive – complimentary society).
Η κυρίως ομάδα μας απαρτίζεται από εμένα και από την Elina Primaka, η οποία είναι επικεφαλής όσον αφορά στην οπτική ταυτότητα της πλατφόρμας. Η ομάδα εμπλουτίζεται ύστερα με μέλη μας, που δρουν εθελοντικά και βρίσκονται στις διαφορετικές χώρες με τις οποίες συνεργαζόμαστε. Είναι κυρίως άτομα που έχουν ήδη συμμετάσχει στις δράσεις μας και θέλουν να συνεχίσουν και να ενισχύσουν τη λειτουργία μας. Είμαστε πάντα ανοιχτοί σε νέες συνεργασίες και νέα μέλη.
– Πότε και γιατί δημιουργήθηκε η πλατφόρμα;
Η ιστορία της πλατφόρμας είναι πολύχρωμη και πολυδιάστατη, όπως ακριβώς είναι και η ίδια η πλατφόρμα. Εν συντομία, αξίζει να αναφέρουμε ότι η πλατφόρμα γεννήθηκε το 2014 μέσα από ένα προσωπικό μου ταξίδι και τη δήλωση «Είμαι ένα ενεργό ουράνιο τόξο», τα οποία έμελλαν να αποτελέσουν ορόσημο στη ζωή μου. Αρχικά ξεκίνησε ως μία ιδέα και με κίνητρο την επικοινωνία και την προώθηση της ισότητας, της αποδοχής, της διαφορετικότητας και της αγάπης προς τον εαυτό μας και τον συνάνθρωπο χωρίς διακρίσεις. Τα κύρια συνθήματά μας, πηγές έμπνευσης και δημιουργικότητας, είναι «μοίρασε τα χρώματά σου» (share your colors) και [είμαστε] «ενωμένοι με την ποικιλομορφία» (united in diversity). Αργότερα, το 2015, οπότε άρχισαν να δημιουργούνται τα πρώτα προγράμματα και οι δράσεις, η πλατφόρμα μπήκε σε μία νέα τροχιά ανάπτυξης. Έως και σήμερα η πλατφόρμα συνεχώς εξελίσσεται.
– Ποια είναι η σημασία της μη επίσημης εκπαίδευσης (non – formal education) στη σύγχρονη εποχή;
Πριν μιλήσουμε για την κατανόηση της μη τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης είναι σημαντικό να κάνουμε τον διαχωρισμό από την επίσημη – τυπική εκπαίδευση, καθώς μιλάμε για τρία διαφορετικά είδη μάθησης και για έννοιες, οι οποίες, ευτυχώς πλέον στη σύγχρονη εποχή, έχουν λάβει περισσότερη προβολή και αξία, καθώς και την αναγνώριση ότι η μία συμπληρώνει την άλλη. Αρχικά, δε σταματάμε ποτέ να μαθαίνουμε σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, έχοντας τη δυνατότητα να διαμορφώσουμε τον χαρακτήρα μας και να χτίσουμε τις συμπεριφορές μας μέσω των γνώσεων και των δεξιοτήτων που λαμβάνουμε στην πορεία. Όταν μιλάμε για την τυπική εκπαίδευση, αναφερόμαστε στο είδος της μόρφωσης που λαμβάνουμε σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης και πιστοποιείται από το κράτος: η πιο απλή και συνήθης εικόνα είναι εκείνη του δασκάλου και των μαθητών, όπου υπάρχει ιεράρχηση και δόμηση της μάθησης. Η μη τυπική εκπαίδευση έρχεται για μένα να συμπληρώσει την τυπική και περιλαμβάνει ένα περισσότερο βιωματικό και δημιουργικό χαρακτήρα, με δόμηση, χωρίς όμως ιεράρχηση δασκάλου και μαθητή, εμπνέοντας επίσης την ομαδική εργασία. Επιπλέον, η άτυπη μάθηση αφορά στη διαδικασία με την οποία κάθε άτομο αποκτά γνώσεις, αξίες και δεξιότητες καθόλη τη διάρκεια της ζωής του από διαφορετικά περιβάλλοντα και αλληλεπιδράσεις (Κέντρο Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης ΑΠΘ, 2019; Παγγέ, 2018).
– Πείτε μας για δράσεις ή προγράμματα τα οποία έχει δημιουργήσει το “Active Rainbow”, έχει συμμετάσχει ή υποστηρίζει.
Από το 2015 μέχρι και σήμερα έχουμε δημιουργήσει μία σειρά προγραμμάτων, τα οποία μέχρι τώρα υλοποιήσαμε κυρίως στην Ολλανδία. Πρόκειται για ανταλλαγές νέων και σεμινάρια, στα οποία, μέσα σε ένα διαπολιτισμικό και ασφαλές περιβάλλον, δουλέψαμε πάνω στη θεματική της κοινωνικής ένταξης και του ακτιβισμού όσον αφορά στο ΛΟΑΤΚΙ+ φάσμα, χρησιμοποιώντας διαφορετικές μεθόδους και εργαλεία από τη μη τυπική και άτυπη μάθηση. Αυτό που ξεχωρίζει και του δίνουμε περισσότερη αξία, είναι ότι με την ολοκλήρωση του κάθε έργου, τα συμμετέχοντα άτομα δρουν με τον ρόλο του πολλαπλασιαστή στον αντίκτυπο των προγραμμάτων γυρνώντας πίσω στις χώρες τους· γίνονται τα ίδια ενεργά ουράνια τόξα. Έχουν την ευκαιρία να μοιραστούν τις νέες γνώσεις, δεξιότητες και εμπειρίες τους στον κοινωνικό τους περίγυρο και να οργανώσουν δικές τους δράσεις και πρωτοβουλίες. Με αυτόν τον τρόπο, συνεισφέρουν με τη σειρά τους στη δική τους πραγματικότητα, στέλνοντας το δικό τους μήνυμα, εμπνέοντας περισσότερα νέα άτομα και «μοιράζοντας τα χρώματά τους». Λαμβάνουν πρωτοβουλία και φέρνουν την εμπειρία τους εκεί, καθώς και ύστερα μέσα από τα ίδια τους τα λόγια σε άρθρα και δηλώσεις τους αντανακλάται η εμπειρία τους.
Επιπλέον, χάρη και στις συνεργασίες που έχουμε συνάψει με τους διαφορετικούς οργανισμούς στην Ευρώπη, φέρνουμε προγράμματα και στις άλλες χώρες, υποστηρίζοντας την ικανότητα των συνεργατών μας να φιλοξενούν και να οργανώνουν παρόμοια προγράμματα. Η ομάδα μας, επίσης, ούσα ενεργή και με πλούσιο βιογραφικό σε δράσεις, και όταν λέμε δράσεις εννοούμε εργαστήρια, προγράμματα, σεμινάρια και άλλα, πραγματοποιεί και ενισχύει την οργάνωση δράσεων που σχετίζονται και με άλλες θεματικές, όπως ενδεικτικά ο εθελοντισμός, η καθοδήγηση (mentoring, coaching), η κοινωνική επιχειρηματικότητα, η εκπαίδευση στα πολυμέσα και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
– Τι αντίκτυπο, λοιπόν, θα λέγατε πως έχουν τα εκπαιδευτικά προγράμματά σας στους συμμετέχοντες; Αν υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής, ποιος θα λέγατε ότι είναι αυτός;
Η αλήθεια είναι πως ο αντίκτυπος των προγραμμάτων διαφέρει από άτομο σε άτομο και από πρόγραμμα σε πρόγραμμα, καθώς μπορεί οι θεματικές μας να επαναλαμβάνονται συχνά. Οι μέθοδοι και τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε, όμως, αλλάζουν. Για παράδειγμα, το 2016 υλοποιήσαμε μία ανταλλαγή νέων με τον τίτλο “Share your Colors”, όπως ήταν και το πρώιμο σύνθημά μας, στην οποία 40 άτομα από 8 διαφορετικές χώρες βρέθηκαν μαζί, ώστε να ανακαλύψουν πώς μπορούν να δημιουργήσουν τις δικές τους καμπάνιες για την προώθηση των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Ενώ τον επόμενο χρόνο, στο πρόγραμμα “InterACTive Colors”, το οποίο αξιολογήθηκε και ως καλή πρακτική από την εθνική υπηρεσία του Erasmus+ στην Ολλανδία, δουλέψαμε πάνω στην παραγωγή εκπαιδευτικών βίντεο με ΛΟΑΤΚΙ+ περιεχόμενο, που μπορούν να προωθηθούν, ώστε κάθε άτομο, μέσα από ένα διαδραστικό και γρήγορο τρόπο, να ενημερωθεί σχετικά με τις έννοιες του φύλου, της έκφρασης φύλου, της σεξουαλικότητας κτλ. Κοινός παρονομαστής σε όλα τα προγράμματα είναι η εστίαση που δίνουμε στην ενδυνάμωση των νέων ατόμων για την επίτευξη των δυνατοτήτων τους και η υποστήριξη της προσωπικής τους ανάπτυξης και αυτογνωσίας. Αυτά αποτελούν, επίσης, κάποιους από τους άμεσους στόχους μας, τους οποίους, σύμφωνα και με τις διατιμήσεις που πράττουμε με το πέρας του κάθε προγράμματος, φαίνεται πως τους επιτυγχάνουμε σε μεγάλο βαθμό.
Δυστυχώς μέχρι πριν μερικά χρόνια, δεν υπήρχαν πολλά προγράμματα μέσα στο Erasmus+ τα οποία να συσχετίζονται με το ΛΟΑΤΚΙ+ φάσμα. Επιμέρους στόχος μας ήταν να αλλάξει αυτό και θεωρώ πως ως έναν βαθμό το έχουμε πετύχει. Για ένα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομο που είτε έχει ενσυνείδηση του εαυτού του και της ταυτότητάς του είτε βρίσκεται σε στάδιο αποδοχής, coming out και ούτω καθεξής, το να βρεθεί σε έναν χώρο μαζί με άλλα άτομα που μοιράζονται παρόμοια βιώματα και εμπειρίες μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή του και στο προσωπικό του βίωμα.
O θετικός αντίκτυπος ουσιαστικά γεννιέται μέσω της ενδυνάμωσης που λαμβάνει χώρα μεταξύ των ατόμων, κάτι το οποίο γίνεται εξίσου και όσον αφορά άτομα που ανήκουν στο ΛΟΑΤΚΙ+ φάσμα και σε αυτά που δεν ανήκουν, τα οποία όμως ενδιαφέρονται να μάθουν και να αναπτύξουν τον εαυτό του και την οπτική τους στα πράγματα. Οι προσωπικές ιστορίες ενισχύουν την ενσυναίσθηση και έχουν μεγάλη σημασία, όπως και οι γεφυρώσεις. Αυτό επιδιώκουμε και αυτό κάνουμε μέσα από τις δράσεις μας, βρίσκουμε τα σημεία τομής, ώστε να γεφυρώσουμε τα χάσματα, να ενημερώσουμε και να μάθουμε.
Ένα άτομο που συμμετέχει στο πρόγραμμα βρίσκεται σε ένα περιβάλλον, όπου του δίνεται η ευκαιρία να δράσει, να αναλάβει πρωτοβουλίες, να ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό του, να συνεργαστεί με άλλα άτομα, να έρθει σε επαφή με άτομα είτε με διαφορετικά είτε παρόμοια βιώματα, να μάθει και να ζήσει κοντά σε διαφορετικές από τη δική του κουλτούρες, να διευρύνει τους ορίζοντές του, να αυξήσει τις δεξιότητές του, να δουλέψει με νέα εργαλεία, να γελάσει, να κλάψει, να χαρεί, να εμπνευστεί, να αναγνωρίσει επιτυχίες και προκλήσεις, να δημιουργήσει συνεργασίες, να γιορτάσει τον εαυτό του και τα άλλα άτομα και ακόμα περισσότερα. Είναι ένα προνόμιο και φέρω μεγάλη ευγνωμοσύνη στο κάθε άτομο που εμπιστεύεται και επιλέγει να λάβει μέρος στις δράσεις μας και να μάθει μαζί μας, γιατί μαθαίνουμε όλοι-ες-α μαζί, όπως λέμε πλέον “we are all in this together”.
– Ποιο είναι το όραμά σας και τα σχέδιά σας για το άμεσο μέλλον;
Το άμεσο όραμά μας είναι η συνέχιση των συνεργασιών και δράσεών μας σε διεθνές, ευρωπαϊκό και τοπικό επίπεδο. Βρισκόμαστε σε μία μεταβατική περίοδο όσον αφορά στην πλατφόρμα και στην ομάδα μας, όπου διερωτόμαστε και επεξεργαζόμαστε ποια θα είναι τα επόμενα βήματά μας, σχετικά με την ανάπτυξη της πλατφόρμας και των ενεργών μελών αυτής. Μία από τις προτεραιότητες που έχουμε θέσει για τους επόμενους μήνες είναι η δημιουργία της νομικής μορφής της πλατφόρμας, ένα βήμα που ήδη το διαμορφώνουμε καιρό και θα μας δώσει έναυσμα να ανοιχτούμε σε νέες δράσεις και στο χτίσιμο της κοινότητάς μας περισσότερο διεξοδικά. Το άμεσο μέλλον προβλέπει τη διεξαγωγή διαφορετικών ευρωπαϊκών και τοπικών δράσεων σε Σλοβενία, Λετονία και Ελλάδα. Μέσω της συνεργασίας μας με διαφορετικούς οργανισμούς στις τρεις χώρες, θα υλοποιήσουμε τρία προγράμματα μέσω του Erasmus+ που σχετίζονται με τον ακτιβισμό και το ΛΟΑΤΚΙ+ φάσμα. Συγκεκριμένα, οι δράσεις στη Σλοβενία “Step 4 Change” και την Ελλάδα “Active Solidarity” αφορούν νεαρά άτομα 18 έως 30 ετών, τα οποία θα έχουν την ευκαιρία να δουλέψουν πάνω στη θεματική του ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβισμού, ενώ το πρόγραμμα στην Λετονία “Out in the Open” αφορά άτομα 18+ που εργάζονται με τη νεολαία και συγκεκριμένα με ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Κύριο χαρακτηριστικό της τελευταίας δράσης είναι η εκπαίδευση των ατόμων, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιήσουν μεθοδολογία σχεδιασμένη για εξωτερικούς χώρους (outdoor) με τις ομάδες τους. Αξίζει να αναφέρουμε ότι κάθε πρόγραμμα σχεδιάζεται με βάση και τις ανάγκες που υπάρχουν τόσο στη χώρα όπου διοργανώνουμε το πρόγραμμα όσο και στις χώρες από τις οποίες άτομα συμμετέχουν σε αυτό. Για παράδειγμα, στη Λετονία υπάρχουν λίγες δράσεις για την προώθηση της συμπεριληπτικής κοινωνίας και των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων και υπάρχει μόνο ένας οργανισμός στην πρωτεύουσα, Ρίγα, που χρειάζεται να διαχειριστεί μία τεράστια σειρά θεμάτων αναφορικά με αυτό. Η κατάσταση εκεί διαφέρει πολύ από την πραγματικότητά μας εδώ στην Ελλάδα, όπου πλέον κάποια πράγματα θεωρούνται καλύτερα και αναμφίβολα, ειδικά στις μεγάλες πόλεις, έχουμε διαφορετικούς οργανισμούς που ασχολούνται με διαφορετικές θεματικές.
– Πώς μπορούμε να επικοινωνήσουμε με την ομάδα του “Active Rainbow”;
Μπορείτε να μας βρείτε στη σελίδα μας στο facebook, η οποία δρα μέχρι τώρα ως το κύριο κανάλι ενημέρωσης που χρησιμοποιούμε μαζί με το λογαριασμό μας στο instagram και στο vimeo. Μπορείτε να δείτε, επίσης, τα συνολικά αποτελέσματα από το πρόσφατο και επιτυχημένο μας πρόγραμμα: www.youthinactivism.com. Πολύ σύντομα θα μπορείτε να μας βρείτε και στην επίσημη σελίδα μας, activerainbow.com, την οποία επεξεργαζόμαστε αυτή την περίοδο.
Φωτογραφικό υλικό και βίντεο: Elina Primaka, Ελισάβετ Καρακλή.
About Active Rainbow | Teaser Trailer [2019]
Βιβιλογραφικές Αναφορές
Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης ΑΠΘ. (2019). Ορολογία. Ανακτήθηκε στις 30/4/2019, από http://www.diaviou.auth.gr/definitions
Παγγέ, Τζ. (2018). Τυπική, Μη – Τυπική και Άτυπη εκπαίδευση στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε στις 30/04/2019, από https://tinyurl.com/yy9my934