Νίκη ΔεδούσηΆρθρο: Νίκη Δεδούση
Ψυχολόγος – Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια
Επιμέλεια: Δημήτρης Αλεξόπουλος Τσώρας
Φιλόλογος
Η θυσία της Ιφιγένειας, της κόρης του Αγαμέμνονα, σύμφωνα με τον μάντη Κάλχα, θα ήταν η κινητήριος δύναμη που θα έκανε τον άνεμο, που ως τότε είχε κοπάσει, να πνεύσει, για να αποχωρήσουν οι Αχαιοί από την Αυλίδα και να πάρουν πίσω την Ωραία Ελένη από την Τροία. Η θυσία του Ισαάκ, από τα χέρια του πατέρα του, θα αποτελούσε εχέγγυο πίστης στο Θεό, ενώ η θυσία του Ιησού Χριστού, ο πρόλογος για τη σωτηρία του γένους των ανθρώπων. Οι θυσίες φαίνεται να πραγματοποιούνται για να «φύγει το κακό», για να ξεθυμάνει ο θυμός των θεών, ή για να επισφραγιστεί μια υπόσχεση. Το σημαντικότερο όμως είναι, αντικείμενο της θυσίας να αποτελεί ένα πολύτιμο πρόσωπο για το/τη θυσιαστή/τρια, το σπλάχνο των σπλάχνων του/της ή ακόμα καλύτερα, ο ίδιος του/της ο εαυτός.
Πολλοί άνθρωποι, δηλώνουν την προθυμία τους να θυσιάσουν τον εαυτό τους ευχαρίστως για τους/τις άλλους/ες, ως ένδειξη αλτρουισμού και συχνά υποχρέωσης. Κάποιες φορές όμως, η προθυμία αυτή μοιάζει εξίσου καταναγκαστική με τη θυσία της Ιφιγένειας: αν δεν θυσιάσω ή δεν θυσιαστώ, δεν θα πνεύσει ούριος άνεμος στη ζωή μου. Η φροντίδα του εαυτού, σε αυτές τις περιπτώσεις, μοιάζει με ύβρις σε αόρατους θεούς, που προκαλεί τη νέμεσις τους και στη συνέχεια την αναπόφευκτη τιμωρία του/της παραβάτη των άγραφων νόμων. Άλλωστε, ο εαυτός είναι και το ύψιστο σφαχτάρι στο βωμό… ποιανού άραγε; Ίσως της κοινής γνώμης.
Έτσι, συχνά, οι άνθρωποι αυτοί συνεχίζουν να θυσιάζουν κομμάτια του εαυτού τους, ακόμα κι αν υποφέρουν καθώς τα τεμαχίζουν ευλαβικά, με τρόπο παρόμοιο με εκείνον ενός ανθρώπου με ιδεοψυχαναγκασμούς, που αισθάνεται ότι πρέπει να αναβοσβήσει τρεις φορές το φως του μπάνιου, γιατί μπορεί να συμβεί κάτι καταστροφικό. Τι το καταστροφικό όμως ελλοχεύει στο να φροντίσει κανείς/μία τον εαυτό του/της; Ίσως το να χαρακτηριστεί εγωιστής/τρια; Στις ατομοκεντρικές κοινωνίες που ζούμε, θα μπορούσε να θεωρείται και προσόν!
Η απενοχοποίηση της αυτό-προστασίας και της αυτό-φροντίδας είναι το πρώτο βήμα μακριά από τα δεσμά που μας κρατούν, ως άλλους Αγαμέμνονες, στη θέση του δήμιου που θυσιάζει τα δημιουργήματά του. Ίσως τελικά η καταστροφή τους, να μην αποφέρει αντίστοιχου μεγέθους αλλαγές με τον πόνο που βιώνουμε όταν τα χάνουμε. Αν το σκεφτεί μάλιστα κανείς/μια και με αλτρουιστικούς όρους, μπορείς να προσφέρεις περισσότερα για το κοινό καλό, όταν είσαι ζωντανός/η, αρτιμελής και ξέρεις πως να φροντίζεις τους/τις άλλους/ες, αφού το έχει κάνει πρώτα για τον ίδιο σου τον εαυτό.