Στράτος ΣπανουδάκηςΆρθρο: Σπανουδάκης Στράτος
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Εκπ. Ψυχοθεραπευτής
Επιμέλεια: Δημήτρης Αλεξόπουλος Τσώρας
Φιλόλογος
Στο προηγούμενο άρθρο, αναλύσαμε το κομμάτι του επιβαλλόμενου διχασμού της κοινωνίας, μέσω του Διαίρει και Βασίλευε. Πως έχει εντέχνως χωριστεί ο κόσμος σε δύο αντίπαλα στρατόπεδα, τους εμβολιασμένους και τους ανεμβολίαστους, ώστε να τρώγονται μεταξύ τους. Έχουν τελικά τόσο μεγάλες διαφορές αυτές οι δύο ομάδες ή μοιάζουν τόσο πολύ που μπορεί και να τους φοβίζει όλο αυτό;
Η ψυχολογία είναι η ενοχλητική επιστήμη που προσπαθεί να απαντήσει στα πάντα. Δύσκολο έργο, κυρίως διότι προσπαθεί να απαντήσει σε άυλα, θεωρητικά ερωτήματα, φιλοσοφικά μερικές φορές, που δεν μπορούν να αποδειχτούν εμπράκτως. Εμείς θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τη παραπάνω κατάσταση μέσω της Συναλλακτικής Ανάλυσης, μιας ανθρωπιστικής προσέγγισης της Ψυχοθεραπείας,.
Ο ορισμός που δίνει η Διεθνής Εταιρεία Συναλλακτικής ανάλυσης είναι η εξής: Η Συναλλακτική Ανάλυση είναι μία θεωρία της προσωπικότητας και μία συστηματική ψυχοθεραπεία για προσωπική ανάπτυξη και αλλαγή. Η ΣΑ θα έλεγε κανείς ότι έχει στοιχεία όχι μόνο από τη Ψυχανάλυση αλλά και από την Γνωσιακή/Συμπεριφοριστική. Εμείς εδώ θα ασχοληθούμε μόνο με την βασική έννοια της ΣΑ, το μοντέλο της κατάστασης του ΕΓΩ. Στο μοντέλο αυτό υπάρχουν 3 διαφορετικές καταστάσεις του Εγώ οι οποίες είναι ο Γονέας, ο Ενήλικας και το Παιδί, γνωστές και ως ΓΕΠ. Θα αναφερθούμε ενδεικτικά σε αυτές τις 3 καταστάσεις καθώς και στις βασικές υποδιαιρέσεις τους και θα δοκιμάσουμε να αναλύσουμε τα δύο στρατόπεδα μέσα από τις καταστάσεις του ΕΓΩ.
Ενήλικας: Η μόνη κατάσταση του Εγώ που δεν χωρίζεται σε υποομάδες. Όταν βρισκόμαστε στη κατάσταση του Ενήλικα, παίρνουμε αποφάσεις που έχουν να κάνουν με το εδώ και τώρα, βάση σωστής κρίσης, αντίληψης και χρησιμοποιώντας την αθροιστική γνώση και εμπειρία μας.
Γονέας: Όταν βρισκόμαστε στη κατάσταση του Γονέα, αντιδρούμε σε προκλήσεις και παίρνουμε αποφάσεις, βάση των παρελθοντικών γονικών μας προτύπων και γενικά ότι έχουμε αποθηκεύσει σαν γονική συμπεριφορά. Ο βασικός διαχωρισμός της Γονεϊκής κατάστασης, είναι ο Ελεγκτικός Γονέας και ο Στοργικός Γονέας.
Παιδί: Όταν βρισκόμαστε στη κατάσταση του Παιδιού, αντιδρούμε σε προκλήσεις και παίρνουμε αποφάσεις, ξανά από παρελθούσες καταστάσεις, όπως δηλαδή αντιδρούσαμε όταν ήμασταν παιδιά και είχαμε μάθει πως αυτός ο τρόπος μας κάνει να νιώθουμε άνετους ή ασφαλής. Ο βασικός διαχωρισμός εδώ, είναι το Προσαρμοσμένο Παιδί και το Ελεύθερο Παιδί.
Πάμε λοιπόν να δούμε τα δύο στρατόπεδα μέσα από την ανάλυση αυτών των 5 καταστάσεων του Εγώ καθώς και τη σύγκριση μεταξύ τους.
Ενήλικας: Σίγουρα είναι η κατάσταση που ταυτίζονται πλήρως. Τα άτομα και των δύο κατηγοριών (εμβολιασμένοι και ανεμβολίαστοι) έχουν πάρει την απόφαση τους βάση λογικής και αναγκών, χωρίς όμως να κατηγορούν τους υπόλοιπους για το αντίθετο. Έκαναν μια συνειδητή απόφαση και αυτό τους δίνει τη δυνατότητα να μπορούν να αποδεχτούν τη διαφορετικότητα των άλλων. Είναι η κατάσταση που μπορεί να μετατρέπει συνειδητά το πρέπει σε θέλω.
Ελεγκτικός Γονέας: Αφορά κυρίως το κομμάτι της εξουσίας και της ιατρικής κοινότητας και λιγότερο το γενικό πληθυσμό. Είναι το κομμάτι που παρουσιάζει φανατισμό ως προς τον εμβολιασμό και τον καταναγκασμό μόνο συγκεκριμένων ιατρικών πράξεων. Είναι η κατάσταση που πιστεύει ότι ξέρει την μία και μοναδική αλήθεια, δε μπορεί να αντιπαρατεθεί με τίποτα άλλο και προσπαθεί να επιβάλλει με αναγκαστικά μέτρα, εκβιασμούς και χειραγώγηση την άποψη της.
Στοργικός Γονέας: Εδώ ξανά βρίσκουμε και τις δύο κατηγορίες. Από τη μία έχουμε τους εμβολιασμένους, που επειδή έχουν αποφασίσει ότι το εμβόλιο είναι η σωστή λύση, προσπαθούν καλοπροαίρετα να πείσουν και τους υπόλοιπους γιατί θεωρούν ότι έτσι θα τους βοηθήσουν. Το ίδιο γίνεται και από τους αντίστοιχους ανεμβολίαστους, που μπορεί να πιστεύουν ότι για συγκεκριμένα άτομα (π.χ. νεαρής ηλικίας και χωρίς υποκείμενα νοσήματα) έχει μεγαλύτερο ρίσκο το εμβόλιο οπότε προσπαθούν να τους μεταπείσουν, για να μη βλαφτούν από αυτό. Το βασικό εδώ είναι ότι δεν υπάρχει φανατισμός αλλά μία καλοπροαίρετη προσπάθεια για βοήθεια.
Προσαρμοσμένο Παιδί: Όταν βρισκόμαστε σε αυτή τη κατάσταση, αντιδρούμε στις καταστάσεις με τη λογική του Πρέπει και όχι του Θέλω. Κάνουμε αυτά που κοινωνικά είναι αποδεκτά όπως δηλαδή υπακούγαμε σε παιδική ηλικία τους γονείς μας. Εν ολίγοις είναι τα “καλά παιδιά”. Εδώ συναντάμε τους εμβολιασμένους, που όμως κατακλύζονται από θυμό και οργή για τους ανεμβολίαστους. Επειδή αυτοί έχουν μάθει να ακυρώνουν τα θέλω τους, απαιτούν και από τους άλλους να το κάνουν. Νιώθουν αδικημένοι και προδομένοι καθώς θυσίασαν την επιθυμία τους χωρίς να βλέπουν το κοινωνικό αποτέλεσμα που θέλανε. Είναι συνήθως φανατισμένοι, ακραίοι και γεμάτοι θυμό.
Ελεύθερο Παιδί: Εδώ έχουμε αντίστοιχα τους ανεμβολίαστους, που ίσως ανήκουν και στις περιθωριακές ομάδες. Εκείνους που πιστεύουν ότι η όλη διαδικασία είναι ενορχηστρωμένη από συγκεκριμένα συμφέροντα με δόλιο σκοπό να βλάψουν την ανθρωπότητα. Όπως και τα προσαρμοσμένα παιδιά, είναι και αυτοί με τη σειρά τους έντονα φανατισμένοι, δε δέχονται καμία διαφορετική άποψη και συνήθως φτάνουν στα άκρα της αντιπαράθεσης. Στρέφουν το θυμό και τον εκνευρισμό που είχαν με τους γονείς τους, προς την εκάστοτε εξουσία και τις αποφάσεις της (π.χ. κυβερνήσεις).
Βλέπουμε λοιπόν ότι σε όλους τους ρόλους, οι δύο ομάδες είναι πανομοιότυπες. Ακόμα και στις καταστάσεις του παιδιού που μοιάζουν τελείως αντίθετοι, η λογική και τα συναισθήματα τους μοιάζουν εξαιρετικά. Στην ουσία και οι δύο ομάδες είναι πλευρές του ίδιου νομίσματος και όχι διαφορετικά νομίσματα. Είμαστε πολύ περισσότερο ίδιοι μεταξύ μας και μόνο όταν το καταλάβουμε θα μπορέσουμε να διασπάσουμε αυτή τη μόνιμη διχόνοια μας.
Δυστυχώς, είναι συνηθισμένο πλέον οι Αρχές του τόπου να χρησιμοποιούν τους πολίτες σαν μαριονέτες με μηχανισμούς χειραγώγησης και προπαγάνδας. Όπως είχε πει και ο Αβραάμ Λίνκολν, “Μπορείς να τους ξεγελάς όλους για λίγο καιρό, λίγους όλο τον καιρό, αλλά όχι όλους όλο τον καιρό”. Νομίζω, ελπίζω και εύχομαι, ότι έχουμε φτάσει στο τελευταίο κομμάτι της φράσης και ότι ο κόσμος θα σταματήσει να διαχωρίζεται μεταξύ του και θα αρχίσει να κοιτάει πλέον το κεφάλι του ψαριού.
Βιβλίογραφικές αναφορές
Stewart, I., Joines, V. (2006). Η Συναλλακτική Ανάλυση σήμερα: Μία νέα εισαγωγή στη Συναλλακτική Ανάλυση. Αθηνα: Eκδόσεις Π. Ασημάκης.