Άρθρο: Πάνος Ροκίδης
Ψυχοθεραπευτής

Επιμέλεια: Στέλλα Πυρένη
Φιλόλογος


Το Inner Relationship Focusing (IRF) είναι μια διαδικασία αυτεπίγνωσης και συναισθηματικής θεραπείας, η οποία αναπτύχθηκε από τις Ann Weiser Cornell και Barbara McGavin. Πρόκειται για μια διεργασία που δίνει έμφαση στην καλλιέργεια μιας σχέσης με κάθε πλευρά του εαυτού μας, με οποιοδήποτε συναίσθημα ή σκέψη, με κάθε σωματική αίσθηση που βιώνουμε. Απαραίτητα συστατικά της σχέσης είναι η ενσυναίσθηση, η συμπόνια, η περιέργεια μαζί με μια διακριτική ευγένεια και η μη επικριτική διάθεση. Η Ann και η Barbara μάς προτρέπουν να αντιμετωπίσουμε την κάθε εσωτερική μας εμπειρία ως έναν φίλο που έχει ανάγκη να τον ακούσουμε και να τον καταλάβουμε, χωρίς την ανάγκη να πρέπει να κάνουμε κάτι για να τον διορθώσουμε (Cornell, 2023).

Αντί να παραμερίσουμε τα συναισθήματά μας ή να προσπαθήσουμε να τα ελέγξουμε, μαθαίνουμε να μένουμε μαζί τους και να τους δίνουμε τον χώρο και την ευκαιρία να εκφραστούν. Αναγνωρίζοντάς τα και δίνοντας τους την ευκαιρία να μας «μιλήσουν», τα δυσάρεστα συναισθήματα εκτονώνονται και η έντασή τους μειώνεται. Το IRF αποτελεί μια δημοφιλή εξέλιξη του κλασικού Focusing. Διδάσκεται παγκοσμίως και χρησιμοποιείται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας αλλά και άτομα που ενδιαφέρονται για μια μέθοδο που θα τους διευκολύνει στην προσωπική τους ανάπτυξη. Μπορεί να ασκηθεί κατά μόνας ή σε ζευγάρια μέσα από μια ισότιμη, συνεργατική σχέση.

Στο Focusing το σώμα κατέχει κεντρική θέση. Δίνεται προσοχή και εξερευνάται η «βιωμένη αίσθηση», η αίσθηση δηλαδή που δημιουργείται στο σώμα σχετικά με διάφορες καταστάσεις. Περιλαμβάνει το να «μπαίνεις» στο σώμα κι εκεί μέσα να βρίσκεις αυτήν την, ειδικής φύσης, αίσθηση. Ο Eugene Gendlin, πατέρας και θεμελιωτής του Focusing, ήταν ο πρώτος που κατέδειξε και ονόμασε τη βιωμένη αίσθηση (Gendlin, 1982). Θα μπορούσαμε να πούμε ότι τα ανθρώπινα όντα ένιωθαν βιωμένες αισθήσεις από τη στιγμή που πρωτοεμφανίστηκε το ανθρώπινο είδος.

Εκφράζοντάς το απλά, η βιωμένη αίσθηση είναι μια σωματική εμπειρία ή αλλιώς ένα σωματικό βίωμα που έχει νόημα. Είναι σίγουρο ότι σε κάποια στιγμή της ζωής σας θα ήρθε στην επίγνωσή σας κάποια βιωμένη αίσθηση, πιθανόν και να τις νιώθετε συχνά. Φανταστείτε ότι μιλάτε στο τηλέφωνο με κάποιον που αγαπάτε που ζει όμως κάπου μακριά, σας έχει λείψει ειλικρινά πολύ και μόλις σε αυτό το τηλεφώνημα μαθαίνετε ότι δεν πρόκειται να συναντηθείτε σύντομα από κοντά. Κλείνετε το τηλέφωνο και νιώθετε ένα βάρος στο στήθος σας, πιθανόν γύρω από την περιοχή της καρδιάς. Ή ας υποθέσουμε ότι βρίσκεστε σε ένα δωμάτιο γεμάτο με διάφορους ανθρώπους, όπου ο καθένας παίρνει τον λόγο με τη σειρά του για να μιλήσει και, καθώς πλησιάζει η δική σας σειρά πιο κοντά, αισθάνεστε ένα σφίξιμο στο στομάχι που γίνεται όλο και πιο έντονο. Ή ας πούμε ότι κάνετε τον περίπατό σας ένα όμορφο, δροσερό πρωινό αμέσως μετά τη βροχή και όπως έχετε ανεβεί έναν λόφο, μπροστά σας εμφανίζεται στον ορίζοντα ένα τέλειο ουράνιο τόξο με τις δύο άκρες του να αγγίζουν το έδαφος˙ καθώς στέκεστε εκεί και το χαζεύετε, νιώθετε στο στήθος σας να απλώνεται ένα ζεστό κι ευχάριστο αίσθημα. Όλα τα παραπάνω παραδείγματα είναι αυτό που αποκαλούμε «βιωμένη αίσθηση» (Cornell, 2005). Η βιωμένη αίσθηση είναι συχνά αμυδρή, σχεδόν ανεπαίσθητη στην αρχή, με την εξάσκηση όμως μπορεί να μας προσφέρει ενόραση κι επίγνωση σε βαθύτερα συναισθήματα, σκέψεις ή και εμπειρίες που επιζητούν την προσοχή μας (Cornell, 2023). Για να μπορέσει να δημιουργηθεί μια βιωμένη αίσθηση χρειάζεται να έχουμε μια φιλική, ανοιχτή και ήρεμη εσωτερική στάση.

Όσοι μαθαίνουν κι εκπαιδεύονται στο IRF μαθαίνουν πώς να αποκτούν πρόσβαση στην άλλη βασική έννοια του IRF, που είναι ο «Εαυτός-σε-Παρουσία» (Self-in-Presence). Παρουσία, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ονομάζεται η φυσική κατάσταση του εαυτού που χαρακτηρίζεται από ηρεμία, περιέργεια, ενδιαφέρον, συμπόνια και ικανότητα δράσης με ώριμους και ισορροπημένους τρόπους. Συμβαίνει συχνά, μέσα από τις εμπειρίες της ζωής, όλοι μας να έχουμε αναπτύξει διάφορες πλευρές ή κομμάτια του εαυτού με τα οποία κατά καιρούς ταυτιζόμαστε, βγαίνοντας έτσι από την ήρεμη και χαλαρή στάση. Με το IRF μαθαίνουμε τρόπους για να αποκτούμε πρόσβαση στην κατάσταση παρουσίας και να σχετιζόμαστε συμπονετικά με τα διάφορα κομμάτια του εαυτού μας μέσα από τον «Εαυτό-σε-Παρουσία». Η εκπαίδευση απευθύνεται σε όλους όσους ενδιαφέρονται να μάθουν να συνδέονται βαθύτερα με τον εαυτό τους και το βίωμά τους και να καλλιεργούν μια ουσιαστική σχέση με τον εαυτό τους με ενσυναίσθηση, αποδοχή και αποδοχή. Επαγγελματικά το IRF μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τους λειτουργούς ψυχικής υγείας σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους. Θα τους βοηθήσει να ενισχύσουν την ποιότητα της παρουσίας τους αναπτύσσοντας την αυθεντικότητα, τον ακριβή ενσυναισθητικό συντονισμό και την ανοιχτή στάση, ώστε να κατανοήσουν και να βοηθήσουν αποτελεσματικότερα τους πελάτες τους. Θα τους βοηθήσει, επίσης, να αντιλαμβάνονται καλύτερα τις λεπτές αποχρώσεις των νοητικών και συναισθηματικών διαδικασιών των πελατών τους, ώστε να μπορούν να τις διευκολύνουν. Ταυτόχρονα, θα τους δώσει τα εφόδια, ώστε να μπορούν να βοηθήσουν τους πελάτες τους να έρχονται σε άμεση επαφή με το βίωμά τους στο εδώ και τώρα (Hellenic Institute of Emotion-Focused Therapy, hieft.gr).

Σημείωση: Στο παραπάνω κείμενο προτιμήθηκε η αγγλική ονομασία Inner Relationship Focusing (IRF). Στα ελληνικά ο όρος Focusing αποδίδεται ως «Διαδικασία Εστίασης». Το IRF, αν το μεταφράζαμε πλήρως στα ελληνικά, θα το ονομάζαμε ως «Διαδικασία Εστίασης Εσωτερικής Σχέσης». Ευχαριστώ θερμά την Αγάθη Λακιώτη για τη βοήθεια στην ορθή μετάφραση του Inner Relationship Focusing στα ελληνικά.

  1. Για την Ελλάδα η εκπαίδευση στο IRF προσφέρεται από το:

Ελληνικό Ινστιτούτο Θεραπείας Εστιασμένης στο Συναίσθημα

Δημητσάνας 44, 11522, Αθήνα

Τηλ. +30 6944964300

https://www.hieft.gr

E-mail: info@hieft.gr

Υπεύθυνη του προγράμματος η διευθύντρια του Ινστιτούτου, Δρ. Αγάθη Λακιώτη.

  1. Για όσους ενδιαφέρονται για το Focusing όπως το θεμελίωσε ο ιδρυτής του, Eugene Gendlin, παρακάτω θα βρείτε τα στοιχεία του Ελληνικού Κέντρου Focusing:

Ελληνικό Κέντρο Focusing

http://new.focusing.gr

Ε-mail: focusinghellas@yahoo.com

Τηλ. +30 210 6459459


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Cornell, A. (2005). The Radical Acceptance of Everything: Living a Focusing Life. Berkeley, CA: Calluna Press.

Cornell, A. (2023). Η δύναμη του Focusing. Πρακτικός οδηγός συναισθηματικής αυτοθεραπείας. Μετάφραση-Επιστημονική επιμέλεια: Αγάθη Λακιώτη. ΑΘΗΝΑ: Εκδόσεις Τόπος.

Gendlin, E. (1982). Focusing (2nd edition). N.Y.: Bantam Books.

Hellenic Institute of Emotion-Focused Therapy. (hieft). Inner Relationship Focusing. https://www.hieft.gr/inner-relationship-focusing-program